Μία ημέρα πριν από την έναρξη του ετήσιου Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, η διεθνής ανθρωπιστική οργάνωση Oxfam κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την παγκόσμια κοινωνική ανισότητα. Σε νέα της έκθεση καταγγέλλει ότι η κατάσταση σε ό,τι αφορά την ανισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου είναι πολύ δραματικότερη από ό,τι είχε εκτιμηθεί. Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, οκτώ άτομα κατέχουν περιουσία 426 δις δολαρίων, δηλαδή ακριβώς όσο και το φτωχότερο 50% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το πλουσιότερο 1% του πληθυσμού στον πλανήτη έχει στην κατοχή του το 50,8% του συνολικού πλούτου και μάλιστα κατέχει περισσότερα από ό,τι το 99% των ανθρώπων.

Σύμφωνα με τον Μαξ Λόσον από την Oxfam, «η κοινωνική ανισότητα οξύνεται. Το χάσμα μεταξύ φτωχών και πλουσίων μεγαλώνει κάθε χρόνο ολοένα περισσότερο, έχοντας φτάσει τώρα σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Το νέο στοιχείο είναι ότι τώρα φαίνεται ποιες είναι οι πολιτικές επιπτώσεις αυτής της εξέλιξης».

Στο επίκεντρο της φετινής έκθεσης της Oxfam βρίσκονται τα αίτια της ανισότητας, ενώ γίνονται συγκεκριμένες προτάσεις με στόχο περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη. Βασική αιτία της ακραίας ανισοκατανομής πλούτου είναι κατά την Oxfam μεταξύ άλλων η δυνατότητα πλούσιων ατόμων και πολυεθνικών ομίλων να αποκτούν πλεονεκτήματα σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Για παράδειγμα, να κάνουν χρήση ακραίων μεθόδων φοροαποφυγής, να διοχετεύουν τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους και να ωθούν κράτη σε έναν καταστροφικό ανταγωνισμό χαμηλών φορολογικών συντελεστών.

Γόνιμο έδαφος για λαϊκιστές

Σύμφωνα με την Oxfam, όλα αυτά πλήττουν την κοινωνική συνοχή αλλά και την πίστη στους δημοκρατικούς θεσμούς, προλειαίνοντας το έδαφος για λαϊκιστές και άλλους εχθρούς της κοινωνικής αλληλεγγύης.

Ο Μαξ Λόσον υπογραμμίζει ακόμη τις παγκόσμιες διαστάσεις της εντεινόμενης κοινωνικής ανισότητας. «Αυτό ισχύει για τις ΗΠΑ και τη Μ. Βρετανία ακριβώς όσο ισχύει και για την Ινδονησία, τη Ν. Αφρική και τις φτωχότερες χώρες. Παντού στον κόσμο η ανισότητα αυξήθηκε τις περασμένες δεκαετίες. Αυτό προκαλεί κοινωνικά προβλήματα, εμποδίζει την εξάλειψη της φτώχειας και διαβρώνει την κοινωνία μας».

Ο γλαφυρός τίτλος της έκθεσης της Oxfam, «Μια οικονομία για το 99%» συνιστά ταυτόχρονα ένα αίτημα για ριζοσπαστική αλλαγή πορείας με στόχο την οικοδόμηση ενός οικονομικού συστήματος από το οποίο να επωφελείται η ευρεία πλειοψηφία των ανθρώπων. Η Oxfam ζητά μεταξύ άλλων δίκαιη φορολογική πολιτική, η οποία να διασφαλίζει ότι τα πλουσιότερα άτομα και οι ισχυρότερες επιχειρήσεις θα συμβάλλουν ένα δίκαιο μερίδιο για τη χρηματοδότηση της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας.

Ρολφ Βένκελ / Άρης Καλτιριμτζής