Οι αριθμοί είναι τρομακτικοί. Περίπου 1,6 εκατομμύρια τόννοι συμβατικών πυρομαχικών και 220.000 τόνοι χημικών όπλων πετάχτηκαν στη Βαλτική και τη Βόρεια Θάλασσα μετά το τέλος των δυο Παγκοσμίων Πολέμων.

Και σαν να μην έφθανε αυτό, οι ειδικοί υπολογίζουν ότι μεγάλες ποσότητες όπλων ρίχτηκαν στη θάλασσα μετά την ολοκλήρωση στρατιωτικών ασκήσεων σε περίοδο ειρήνης.

«Είναι εν τω μεταξύ σαφές ότι κάτι θα πρέπει να γίνει» λέει ο Έντμουντ Μάσερ από το Ινστιτούτο Τοξικολογίας και Φαρμακολογίας στο πανεπιστήμιο του Κιέλου. Σύμφωνα με τις μελέτες της ομάδας του είναι σαφές ότι οι βλαβερές ουσίες που εκλύονται καταλήγουν στα ψάρια και στο θαλάσσιο περιβάλλον γενικότερα.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα πιστεύονταν ότι αρκούσε να πετά κανείς τα πυρομαχικά στη θάλασσα. Ωστόσο είναι σαφές ότι με την πάροδο του χρόνου τα όπλα σκουριάζουν και εκλύουν βλαβερές ουσίες. Το τι ακριβώς πρέπει να γίνει με αυτές τις ουσίες είναι το αντικείμενο των εργασιών ενός ειδικού συνεδρίου που θα πραγματοποιηθεί την ερχόμενη εβδομάδα στο Ινστιτούτο Ερευνών της Βαλτικής στο Λάιμπνιτς.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο τρόπος που κατέληξαν όλα αυτά τα όπλα στη θάλασσα. «Οι σύμμαχοι φοβόντουσαν ότι οι Γερμανοί εάν είχαν όπλα στην κατοχή τους θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε ένα είδος ανταρτοπόλεμου κι έτσι έριχναν τα όπλα στη θάλασσα» δηλώνει ο Γενς Γκράινερτ από το Κέντρο Ερευνών Ωκεανών Χέλμχολτς.

Αρωγοί τα ρομπότ

Η τακτική που ακολουθούνταν μέχρι σήμερα ‘δεν το βλέπω άρα δεν υπάρχει’ είναι λανθασμένη, υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός. Ακόμα και περισσότερα από 70 χρόνια μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα πυρομαχικά δεν είναι ακίνδυνα. «Η εκρηκτική ύλη TNT μπορεί κάλλιστα να εκραγεί όπως και πρωτύτερα, όπως επίσης το συστατικό που απομένει από το ΤΝΤ όταν αυτό διαλύεται. Πρόκειται για το ADNT και είναι εξαιρετικά δηλητηριώδες» συμπληρώνει ο Γενς Γκράινερτ.

Ωστόσο κάτι φαίνεται να κινείται. Υπάρχουν σχέδια βάσει των οποίων τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ θα παίρνουν για παράδειγμα τις οβίδες, θα τις αποσυναρμολογούν και θα καθιστούν ανενεργή την εκρηκτική ύλη. Προηγουμένως θα γίνονται μετρήσεις πως επιδρά στο περιβάλλον η ύλη που απελευθερώνεται. Τα μύδια είναι ένας πολύ καλό «βιοπαρατηρητής» και άριστα φίλτρα νερού. Φιλτράρουν την ώρα πολλά λίτρα νερού.

Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι κάτι θα πρέπει να γίνει άμεσα ώστε όλα αυτά τα απόβλητα να απομακρυνθούν από τη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα διότι ο κίνδυνος διαρκώς αυξάνεται και λόγω του μεγάλου αριθμού πλοίων που κινούνται στην ευρύτερη περιοχή.

Γιόαχιμ Μάγκλερ / Μαρία Ρηγούτσου