Σε πρόσφατη τηλεδιάσκεψη εκπροσώπων του Ισραήλ και των ΗΠΑ οι συμμετέχοντες συμφώνησαν στο εξής: για να επιτευχθεί η στρατιωτική νίκη εναντίον της Χαμάς, το Ισραήλ θα πρέπει να της επιτεθεί και στη Ράφα, στα νότια της Λωρίδας της Γάζας. Όπως αναφέρεται δε στην κοινή δήλωση των δύο πλευρών, «η αμερικανική πλευρά εξέφρασε την ανησυχία της σχετικά με τους διάφορους τρόπους δράσης στη Ράφα. Η ισραηλινή πλευρά συμφώνησε να λάβει υπόψιν τις ανησυχίες αυτές».

Η κοινή αυτή τοποθέτηση υποδηλώνει πως η Χαμάς δεν έχει ηττηθεί ακόμη στρατιωτικά. Μισό χρόνο μετά την έναρξη της σύγκρουσης εξακολουθεί να πολεμά εναντίον του ισραηλινού στρατού – και το πόσο θα διαρκέσει ακόμη ο πόλεμος είναι άγνωστο. Πόσο ισχυρή είναι λοιπόν η Χαμάς;

Δύσκολη η επαλήθευση των στοιχείων

Σε αυτό το ερώτημα δεν μπορεί να δοθεί ακριβής απάντηση, όπως εξηγεί ο Βρετανός πολιτικός αναλυτής Χισάμ Χέλιερ από το Royal United Services Institute for Defence and Security Studies στο Λονδίνο. Διότι αμφότερες οι πλευρές έχουν συμφέρον να τονίζουν τις επιτυχίες τους. «Η Χαμάς φυσικά και θέλει να λέει πως δεν έχει δεχτεί κάποιο σοβαρό πλήγμα ή πως έχει μεγάλο οπλοστάσιο και άλλα τέτοια», λέει ο Χέλιερ.

«Αντιστρόφως, οι Ισραηλινοί θέλουν να δείξουν πως έχουν πετύχει τους στόχους τους. Υπό αυτό το πρίσμα υπάρχει πιθανώς μία δόση προπαγάνδας και από τις δύο πλευρές. Υποθέτω πάντως ότι αυτό ισχύει περισσότερο για τους Ισραηλινούς, καθώς έχουν κάνει πολύ περισσότερες επιχειρήσεις, οι οποίες επιπλέον είχαν και πολλαπλάσια θύματα». 

Μειώθηκαν οι επιθέσεις με πυραύλους

Ο Χιλ Μουρθιάνο, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Israeli Institute for Regional Foreign Policies, επισημαίνει από την πλευρά του πως ο αντίκτυπος της στρατιωτικής επέμβασης είναι αισθητός. Ο αριθμός των πυραύλων που εκτοξεύονται μειώνεται σημαντικά και αυτό όχι μόνο στο Τελ Αβίβ, αλλά και κοντά στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας. «Σε αυτήν την περιοχή έχουν μειωθεί πάρα πολύ τόσο ο αριθμός των εκτοξεύσεων πυραύλων όσο και των απωλειών από αυτές». Ακόμη, η επιχείρηση του ισραηλινού στρατού στο κεντρικό τμήμα της Λωρίδας της Γάζας είχε ως αποτέλεσμα και την καταστροφή της κύριας γραμμής παραγωγής προηγμένων όπλων, πυραύλων, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και άλλου πολεμικού υλικού. «Και με αυτόν τον τρόπο έχουν πληγεί σημαντικά οι στρατιωτικές δυνατότητες της Χαμάς, τις οποίες ανέπτυσσε επί σειρά πολλών ετών».

Περίπου το 70-80% του πυραυλικού οπλοστασίου της Χαμάς έχει καταστραφεί κατά τις εκτιμήσεις του Μάικλ Μίλσταϊν, πρώην μέλους της ισραηλινής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι η Χαμάς αντιμετωπίζει ολοένα και μεγαλύτερη έλλειψη εξαρτημάτων. «Παλιότερα το μεγαλύτερο μέρος τους ερχόταν λαθραία μέσω του συνοριακού περάσματος στη Ράφα, όπου τώρα υπάρχουν πολύ αυστηροί έλεγχοι. Γι’ αυτό και η Χαμάς δεν μπορεί να προμηθευτεί σχεδόν τίποτα πλέον».

Την ίδια στιγμή ωστόσο «η Χαμάς διατηρεί ακόμη τουλάχιστον το 50% των τούνελ της», τα οποία αποτελούν πρόβλημα για τον ισραηλινό στρατό – διότι μέσω αυτών οι μαχητές της όχι μόνο μπορούν να προστατευθούν, αλλά και να κινηθούν με τρόπο απρόβλεπτο.

Σημαντικές οι απώλειες για τη Χαμάς

Ταυτοχρόνως η Χαμάς έχει υποστεί και σημαντικές απώλειες προσωπικού, σύμφωνα με τον στρατιωτικό αναλυτή Κόμπι Μάικλ από την ισραηλινή δεξαμενή σκέψης Institute for National Security Studies. Ο ισραηλινός στρατός φέρεται να έχει εξοντώσει 20 από τα περίπου 24 τάγματα της Χαμάς, ενώ έχει καταστρέψει και στρατηγικούς στόχους και στρατιωτικές μονάδες παραγωγής της οργάνωσης. Παρά τις μειωμένες δυνατότητές της όμως η Χαμάς μπορεί να αναγεννηθεί και να συνεχίσει να επιτίθεται στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.

Σε αυτό συμφωνεί και ο Χιλ Μουρθιάνο. Η Χαμάς θα μπορούσε να συνεχίσει να επιχειρεί με μικρές ομάδες ακολουθώντας τακτικές ανταρτοπόλεμου. Στη Ράφα έχουν μείνει μόλις τέσσερα τάγματα της Χαμάς, παρ’ ότι όμως «αυτά έχουν αποδυναμωθεί από τον ισραηλινό στρατό, μπορούν να συνεχίσουν να επιχειρούν».

Το Ισραήλ είναι αντιμέτωπο με μία πρόκληση, λέει ο Μάικλ Μίλσταϊν. Επειδή, αν και ο στρατός έχει σκοτώσει γύρω στο 1/3 από τα 30.000 περίπου μέλη της Χαμάς, η τελευταία θα μπορούσε να καλύψει τις απώλειες σχετικά γρήγορα. Η οργάνωση «δεν χρειάζεται να κάνει πολλά παραπάνω από το να στρατολογήσει νεαρούς Παλαιστινίους. […] Και στη Γάζα υπάρχουν πολλοί νεαροί Παλαιστίνιοι που θέλουν να ενταχθούν στη Χαμάς».

Η απειλή εξακολουθεί να υφίσταται

Έτσι, το Ισραήλ θα κληθεί να αντιμετωπίσει την ένοπλη αντίσταση της Χαμάς για κάποιο διάστημα ακόμη, σύμφωνα με έκθεση του Γραφείου του Διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών: «Ο στρατός θα είναι απασχολημένος με την εξουδετέρωση της υπόγειας υποδομής της Χαμάς». Και αυτό θα επιτρέψει στη Χαμάς να κρυφτεί και να ανακάμψει, ώστε να αιφνιδιάσει εκ νέου τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις.

Ωστόσο η Χαμάς δεν θα αποτελεί τόσο μεγάλη απειλή όσο πριν από μερικούς μήνες, εκτιμά ο Χισάμ Χέλιερ. «Δεν πιστεύω πως η Χαμάς είναι σε θέση να διενεργήσει μία επίθεση αντίστοιχη με αυτήν της 7ης Οκτωβρίου», τονίζει ο ειδικός.

Απαραίτητη μία πολιτική εκστρατεία

Αυτό που χρειάζεται πάντως είναι μία πολιτική εκστρατεία, παρατηρεί ο Χιλ Μουρθιάνο. «Είναι αναγκαία μία πολιτική εναλλακτική για τη Λωρίδα της Γάζας. Και εάν αυτή δεν βρεθεί, τότε οι στρατιωτικές επιτυχίες δεν θα έχουν αποφέρει απολύτως τίποτα. Δεν πρέπει να προκύψει ένα “πολιτικό κενό” στη Λωρίδα της Γάζας. Διότι αυτό θα καλυφθεί αμέσως και πάλι στρατιωτικά».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς