Όταν ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβηκε στη σκηνή του συνεδρίου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με έναν λευκό επίδεσμο στο αυτί, ο κόσμος ξέσπασε σε ζητωκραυγές – άλλοι φώναζαν, άλλοι έκλαιγαν, άλλοι τον χαιρετούσαν ως τον σωτήρα τους.

Η απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ καταδικάστηκε απ’ όλους τους πολιτικούς όλων των ηπείρων. Μεταξύ αυτών και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία ευχήθηκε στον Αμερικανό πολιτικό «ταχεία ανάρρωση» και ξεκαθάρισε πως η βία «δεν έχει καμία θέση στη Δημοκρατία».

Παρά την ξεκάθαρη αυτή τοποθέτηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γεγονός παραμένει πως πολλές δημοκρατίες της Ευρώπης ανησυχούν για μία ενδεχόμενη επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Πολλοί ανησυχούν πως επιδιώκοντας τον άμεσο τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ο Τραμπ θα πιέσει την τελευταία να παραχωρήσει εδάφη στη Ρωσία – και με αυτόν τον τρόπο είναι πιθανό να πάρει θάρρος ο Πούτιν και να προσπαθήσει να διευρύνει περαιτέρω τη ρωσική επικράτεια απειλώντας τις χώρες της Βαλτικής.

Ο Ράφαελ Λος από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) τονίζει πως, εάν ο Τραμπ κερδίσει τις εκλογές, ίσως να περάσουμε σε μία «κρίση ηγεσίας» – εξάλλου πολύ συχνά είναι οι ΗΠΑ αυτές που ηγούνται της δυτικής συμμαχίας στα πιο φλέγοντα παγκόσμια ζητήματα. «Εάν ο Τραμπ καταλήξει σε οποιουδήποτε είδους συμφωνία με τον Πούτιν για τη λήξη του πολέμου στην Ουκρανία θυσιάζοντάς την, τότε αυξάνεται προφανώς και ο κίνδυνος για την υπόλοιπη Ευρώπη», προσθέτει ο Λος.

Θα αποσυρθούν οι ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ;

Την ίδια στιγμή πολλοί Ευρωπαίοι φοβούνται πως ο Τραμπ θα μπορούσε ακόμα και να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ – ένας φόβος που ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο όταν ο Τζον Μπόλτον, πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη πως είχε πείσει τον Τραμπ να αποσύρει τη χώρα από τη Συμμαχία.

Επιπλέον, ο Τραμπ θα μπορούσε να συνεργαστεί και να ενισχύσει Ευρωπαίους πολιτικούς με παρόμοιο ιδεολογικό προσανατολισμό σε βάρος της πιο φιλελεύθερης και κεντρώας προσέγγισης που ακολουθούν επί του παρόντος τόσο οι ΗΠΑ όσο και αρκετές χώρες της Ευρώπης.

Κινήσεις για παν ενδεχόμενο

Χωρίς να έχουν προβεί σε σαφείς δημόσιες τοποθετήσεις, εδώ και έναν χρόνο οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ασχολούνται ολοένα και περισσότερο με το πώς να κινηθούν σε περίπτωση επιστροφής του Τραμπ στην προεδρία.

«Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει καμία σαφής πρόταση επί τάπητος, μεταξύ άλλων επειδή κανείς δεν θέλει να δείξει πως περιμένει νίκη του Τραμπ στις εκλογές», εξηγεί ο Πιερ Χαρός, αναπληρωτής καθηγητής Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Πολιτικής.

Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν ήδη αρχίσει πάντως να χτίζουν γέφυρες με το δίκτυο του Τραμπ – αρκετά μέλη των αντιπροσωπειών του ΝΑΤΟ για παράδειγμα συναντήθηκαν και συνομίλησαν με Ρεπουμπλικάνους που πρόσκεινται στον Τραμπ στα πλαίσια της συνόδου της Συμμαχίας στην Ουάσινγκτον.

Κατά τον Γιενς Σπαν, βουλευτή του CDU που παρακολούθησε το συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, «δεν πρέπει να κάνουμε ξανά το ίδιο λάθος με την προηγούμενη φορά που ο Τραμπ ανέλαβε την προεδρία, όταν δεν είχαμε ουσιαστικά καμία σχέση με την ομάδα του». Όπως προσθέτει δε στην DW ο Γερμανός πολιτικός, αν και δεν του αρέσει το στιλ του Τραμπ, συμφωνεί με κάποιες από τις ιδέες του, όπως παραδείγματος χάριν με την ενίσχυση του ευρωπαϊκού βραχίονα του ΝΑΤΟ.

Ο Χαρός εκτιμά ωστόσο πως η χειρότερη επίπτωση της επανεκλογής του Τραμπ θα μπορούσε να είναι η διάσπαση της Ευρώπης: «Ο πραγματικός κίνδυνος είναι πως όλοι κοιτάζουν το συμφέρον τους, ανήμποροι να παρουσιάσουν κοινές θέσεις και να ενεργήσουν από κοινού».

Τι σημαίνει η επιλογή του Τζ. Ντ. Βανς;

Στο συνέδριο ο Τραμπ αποκάλυψε πως επέλεξε τον Τζ. Ντ. Βανς ως running mate. Ο τελευταίος είναι, όπως και ο Τραμπ, μεγάλος φαν του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν. Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης ο Βανς θα είναι πιθανότατα και ο διάδοχος του Τραμπ στην ηγεσία του ακροδεξιού κινήματος MAGA (Make America Great Again).

Οι θέσεις του Βανς στην εξωτερική πολιτική είναι σαφείς. «Πραγματικά δεν με νοιάζει τι θα συμβεί στην Ουκρανία», είχε δηλώσει παλαιότερα ο Βανς, ενώ στα πλαίσια της φετινής Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου είχε ξεκαθαρίσει πως οι ΗΠΑ πρέπει να στρέψουν την προσοχή τους περισσότερο στον Ινδοειρηνικό, καλώντας την Ευρώπη να διαχειριστεί μόνη της τις υποθέσεις της. «Υπάρχουν πολλοί κακοί άνθρωποι στον κόσμο. Και με ενδιαφέρουν πολύ περισσότερο ορισμένα ζητήματα στην Ανατολική Ασία από αυτά στην Ευρώπη», είχε αναφέρει ακόμα.

Όπως εξηγεί στην DW και ο Γερμανός πολιτικός Ντέιβιντ ΜακΆλιστερ, υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που η Ευρώπη ανησυχεί από την επιλογή του Βανς: «Αντιτίθεται σθεναρά στο να συνεχίσουν οι ΗΠΑ να στηρίζουν την Ουκρανία στη μάχη της ενάντια στη ρωσική εισβολή. Δεύτερον, τάσσεται υπέρ της επιβολής επιπλέον δασμών στα προϊόντα που εισάγονται από την Ευρώπη. Και τρίτον, έχει επικρίνει την Ευρώπη πως είναι υπερβολικά εξαρτημένη από το ευρώ».

Πρόσω ολοταχώς στην απομόνωση;

Οι ειδικοί πάντως εκτιμούν πως η πολιτική απομόνωσης του Τραμπ και του Βανς αντίκειται στα συμφέροντα της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας. Εάν ο Τραμπ αποφασίσει να αποσύρει τη στήριξη των ΗΠΑ, τότε οι Ευρωπαίοι πιθανότατα δεν θα ήταν τόσο πρόθυμοι να αγοράσουν τον ακριβό αμυντικό εξοπλισμό των αμερικανικών εταιρειών.

Οι αμυντικές δαπάνες είναι εξάλλου ένας έμμεσος τρόπος εξαγοράς «της καλής πίστης και της υποστήριξης των ΗΠΑ», επισημαίνει ο Χαρός. Έτσι, «ίσως να είναι δύσκολο για τον Τραμπ να συμβιβάσει το “America First” με την προτεραιοποίηση της οικονομίας».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς