Πώς θα μπορούσαμε να ζήσουμε άνετα, αποδοτικά και οικολογικά στο αστικό περιβάλλον; Σε όλο τον κόσμο εκατοντάδες επιστήμονες σχεδιάζουν τις λεγόμενες «έξυπνες πόλεις», ανταποκρινόμενοι στις νέες ανάγκες που αποδεικνύουν, μεταξύ των άλλων, και οι αριθμοί: σύμφωνα με μία έκθεση του ΟΗΕ το 2050 τα δύο τρίτα του πληθυσμού του πλανήτη θα ζει στις πόλεις. Το 2014 ο σχετικός αριθμός μόλις ξεπερνούσε το 50%. Αλλά τι είναι τελικά αυτές οι «έξυπνες πόλεις»;

«Ορισμός δεν υπάρχει» λέει ο Ματτίας Φλίγκε από το Ινστιτούτο Ανοιχτών Επικοινωνιακών συστημάτων Focus στο Βερολίνο. «Κατά κύριο λόγο έχει να κάνει με τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη δημιουργία ευφυέστερων πόλεων, στις οποίες σημαντικοί τομείς, όπως το περιβάλλον, η ενέργεια και οι συγκοινωνίες, θα συνεργάζονται έξυπνα».

Παράδειγμα αποτελούν οι μετακινήσεις. Μέχρι σήμερα τα επιμέρους στοιχεία, από το αυτοκίνητο και το λεωφορείο μέχρι το ποδήλατο, αντιμετωπίζονταν μεμονωμένα. Σήμερα τα δεδομένα μπορούν να συνδυαστούν και να συμπληρωθούν με μετρήσεις που αφορούν στους ρύπους. Εάν αυτά αξιολογηθούν με έξυπνο τρόπο, το ερώτημα δεν θα είναι πλέον μόνο πώς θα πάει κάποιος γρηγορότερα από το ένα μέρος στο άλλο. «Επιπλέον θα μπορούσε κανείς να αναζητήσει έναν ασφαλέστερο ή οικολογικότερο δρόμο ή να αποφύγει οικιστικές ζώνες που είναι βεβαρημένες με ρύπους» εξηγεί ο Φλίγκε.

Παράδειγμα «έξυπνης πόλης» αποτελεί η Βαρκελώνη, όπου έλαβε χώρα πριν από λίγες ημέρες το Mobile World Congress, η μεγαλύτερη έκθεση κινητής τηλεφωνίας στον κόσμο. Στην ισπανική μητρόπολη στόχος είναι η έξυπνη διασταύρωση των δεδομένων και οι μακρόβιοι αστικοί σχεδιασμοί. Έτσι λοιπόν τα πάρκα της πόλης είναι εξοπλισμένα με έξυπνα συστήματα ύδρευσης: αισθητήρες μετρούν την υγρασία του εδάφους, ενώ οι κηπουροί αναλύουν τα δεδομένα μαζί με τις μετεωρολογικές προβλέψεις, ώστε να αποφύγουν τη σπατάλη νερού. Επιπλέον στους δρόμους υπάρχουν άλλοι αισθητήρες που παρέχουν πληροφορίες για τις διαθέσιμες θέσεις στάθμευσης, ενώ οι υπηρεσίες καθαριότητας λαμβάνουν μέσω επικοινωνιακών συστημάτων τις πληροφορίες για τους κάδους που πρέπει να αδειάσουν.

Επιπλέον η Βαρκελώνη διαθέτει το καλύτερο δίκτυο ελεύθερου ίντερνετ σε ολόκληρη την Ισπανία. 700 σημεία ανοιχτής πρόσβασης προσφέρουν στους τουρίστες και τους κατοίκους της πόλης δωρεάν ίντερντεν.

Ινδία και Νότια Κορέα πρωτοπόρες στις «έξυπνες πόλεις»

Η κατάσταση μοιάζει περισσότερο εξελιγμένη στη Νέα Υόρκη. Εκεί οι τηλεφωνικές κυψέλες έχουν αρχίσει να αντικαθίστανται από πυλώνες, οι οποίοι είναι εξοπλισμένοι με hotspots και σταθμούς φόρτισης για Smartphones. H εταιρεία Qualcomm σχεδιάζει να κατασκευάσει 7.500 τέτοιους σταθμούς στη Νέα Υόρκη. Ο Φλίγκε πιστεύει ότι και άλλες πόλεις θα πρέπει να ακολουθήσουν αυτό το δρόμο και να παραμείνουν ανοιχτές στις καινοτομίες: «Θα πρέπει να εγκαταλείψουν οι πόλεις την ιδέα ότι μπορούν να λύσουν μόνες όλα τους τα προβλήματα και αντί για αυτό να δημιουργήσουν πλατφόρμες, στις οποίες άλλοι φορείς θα είναι σε θέση να δοκιμάσουν νέες ιδέες και να αναπτύξουν έξυπνες εφαρμογές». Εν τω μεταξύ και κάποιες γερμανικές πόλεις έχουν αποκτήσει τα λεγόμενα Open-Data-Portals, όπου έχει κανείς πρόσβαση σε συλλογές δεδομένων που αφορούν την αστική οργάνωση. Ένα καλό παράδειγμα αποτελεί το Αμβούργο.

Αλλά υπάρχουν και πιο επαναστατικά παραδείγματα. Όπως η Ινδία, η οποία ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να χτίσει στο μέλλον 100 «έξυπνες πόλεις». Την ίδια ώρα σχεδιάζεται στο Άμπου Ντάμπι η «οικολογική πόλη» Μάζνταρ, όπου 50.000 άνθρωποι θα ζουν αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτοκίνητα δεν θα υπάρχουν, αλλά ένα βελτιωμένο σύστημα αστικών συγκοινωνιών. Αλλά και στη Νότια Κορέα πρόκειται να χτιστεί η πόλη Σόνγκντο, με ηλεκτρονικές κάρτες πολλαπλών χρήσεων για τους κατοίκους, κάμερες παρακολούθησης και πλήρη πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Από την πλευρά τους ωστόσο οι αρχές προστασίας των προσωπικών δεδομένων παραμένουν επιφυλακτικές, ενώ οι επικριτές της ιδέας προειδοποιούν για τους κινδύνους ενός μεγάλου μπλακάουτ ή ενδεχόμενης κυβερνοεπίθεσης.

dpa/ Δημήτρης Ελευθεράκης