Στον απόηχο της πανδημίας και υπό την απειλή ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης, όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες δηλώνουν ότι οι σημερινές δομές της ΕΕ δεν επαρκούν. Όμως οι «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» παραμένουν ταμπού μετά το φιάσκο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος το 2005, ενώ ακόμη και μία περιορισμένης εμβέλειας αλλαγή των Ευρωπαϊκών Συνθηκών θεωρείται δύσκολη υπόθεση με τους σημερινούς συσχετισμούς δυνάμεων.

Μιλώντας την Τρίτη στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας  Μάριο Ντράγκι παρουσίασε τη δική του πρόταση: Χρειάζεται ένας «ρεαλιστικός φεντεραλισμός» στην Ευρώπη, υποστηρίζει. Τί σημαίνει αυτό; «Σημαίνει ότι μόνο όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε», εξήγησε στη δευτερολογία του. «Και δεν εννοώ απλώς να χρηματοδοτούμε, αλλά και να υλοποιούμε μαζί». Σε αυτό το πλαίσιο «θα πρέπει να ξεκινήσουμε μία διαδικασία που θα οδηγήσει σε μεταρρύθμιση των Συνθηκών και να το αγκαλιάσουμε αυτό με θάρρος και εμπιστοσύνη», ανέφερε ο Ντράγκι, για να προσθέσει ότι είναι σημαντικό «να καταργηθεί η αρχή της ομοφωνίας, που οδηγεί σε διασταυρούμενα βέτο» και μπλοκάρει τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ.

Από το Σουέζ στην ευρω-κρίση

Το ενθαρρυντικό στοιχείο, επισημαίνει ο ιταλός πρωθυπουργός, είναι ότι η Ευρώπη προχωρούσε πάντα μέσα από τις κρίσεις για να επιχειρήσει το επόμενο βήμα. Υπενθύμισε ότι η κρίση του Σουέζ, το 1956, είχε επισπεύσει τις διαδικασίες για την υπογραφή της ιδρυτικής συνθήκης της ΕΟΚ στη Ρώμη, το 1957, ενώ «η κρίση της ευρωζώνης έφερε την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό των θεσμών, αρχής γενομένης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ)». Η πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα και η επικεφαλής της Κ.Ο. των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Ιράτσε Γκαρσία Πέρες εξήραν τον ρόλο του Ντράγκι ως επικεφαλής της ΕΚΤ στη διάρκεια της ευρώ-κρίσης και ιδιαίτερα το περίφημο «whatever it takes», που εκτιμάται ότι είχε αποφασιστικό ρόλο στις προσπάθειες για την εξουδετέρωση κερδοσκοπικών κινήσεων κατά της Ελλάδας, της Ιταλίας, αλλά και του συνόλου της ευρωζώνης. Αντιθέτως, έντονη κριτική στην πολιτική της ΕΚΤ απέναντι στην Ελλάδα και την Ιταλία την εποχή της ευρω-κρίσης εξέφρασε στο Στρασβούργο ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Αριστεράς Μάρτιν Σίρντεβαν, λέγοντας ότι «το whatever it takes αφορούσε μόνο τις τράπεζες και τους θεσμικούς επενδυτές».

«Θέλουμε την Ουκρανία στην ΕΕ»

Τί γίνεται όμως με τη σημερινή κρίση; Ο Μάριο Ντράγκι υποστηρίζει ότι «ο πόλεμος στην Ουκρανία θέτει την Ευρώπη ενώπιον της πιο σοβαρής κρίσης στην ιστορία της, μία κρίση ενεργειακή, μία κρίση ασφάλειας, μία κρίση υπαρξιακή». Επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «έχει χαθεί το ¼ του φυτικού ελαίου και το 1/3 του καλαμποκάλευρου από την Ουκρανία» και γι αυτό, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), υπάρχει κίνδυνος για μία επισιτιστική κρίση λόγω Ουκρανίας στη νότια λεκάνη της Μεσογείου «που μπορεί να επηρεάσει τουλάχιστον 13 εκατομμύρια ανθρώπους μέχρι το 2026».

Αναφερόμενος στην πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας εξέφρασε την υποστήριξή του στην προσχώρηση των Δυτικών Βαλκανίων, για να προσθέσει ότι «είναι θεμιτές και οι αντίστοιχες φιλοδοξίες της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Κοσσοφοπεδίου», ενώ «θέλουμε και την Ουκρανία στην ΕΕ». Τέλος, για το προσφυγικό ζήτημα ο Μάριο Ντράγκι ανέφερε ότι χρειάζεται «ένα νέο πλαίσιο, που θα ξεπερνά τη λογική της Συνθήκης του Δουβλίνου», ενώ σε κάθε περίπτωση θα πρέπει «να ενισχύσουμε τις συνθήκες επαναπατρισμού».

 

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο