Το «ασφαλές σεξ», κάτι αυτονόητο τη δεκαετία του 1980, όταν έγινε γνωστός ο ιός HIV, φαίνεται να έχει ξεχαστεί. Ειδικά ανάμεσα στους νέους, που δεν βίωσαν τον πανικό που προκλήθηκε από τα πρώτα κρούσματα HIV υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης.

Πώς γίνεται αντιληπτή μια λοίμωξη από σύφιλη;

Δεν έχουν όλες οι μολύνσεις τα ίδια συμπτώματα. Συνήθως, ένα έλκος αναπτύσσεται στο σημείο εισόδου του βακτηρίου, το λεγόμενο Treponema pallidum. Μερικές φορές έχει το μέγεθος ενός σπυριού, αλλά μπορεί να φτάσει μέχρι και το ένα εκατοστό.

Στους άνδρες εμφανίζεται στο πέος, στις γυναίκες κολπικά ή στο χείλος του αιδίου. Μπορεί επίσης να σχηματιστεί στην περιοχή του πρωκτού. «Μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν ένα έλκος στα χείλη του προσώπου ή στη γλώσσα τους. Αλλά μπορεί κανείς επίσης να έχει το βακτήριο στο δάχτυλό του. Αυτό είναι το πρώτο στάδιο της σύφιλης», εξηγεί ο ειδικός για το AIDS, Νόρμπερτ Μπρόκμαϊερ.

Τα πρώτα συμπτώματα συχνά δεν αξιολογούνται σωστά

Πολλοί ασθενείς δεν παίρνουν τα σημάδια στα σοβαρά και μπορεί να σκεφτούν ότι τα συμπτώματα θα υποχωρήσουν από μόνα τους. Το πρόβλημα όμως δεν υποχωρεί από μόνο του, ακόμα κι αν στις περισσότερες περιπτώσεις το έλκος επουλώνεται μετά από περίπου τρεις εβδομάδες.

«Μετά από μια χρονική περίοδο που δεν είναι σαφώς καθορισμένη, εμφανίζεται ένα εξάνθημα επειδή τα παθογόνα έχουν εξαπλωθεί μέσω του αίματος σε όλο το σώμα», εξηγεί ο Μπρόκμαϊερ. «Αυτό σημαίνει ότι εμφανίζονται πλέον δερματικές αλλαγές σε όλο το σώμα. Κάποιες είναι ερεθισμοί που θυμίζουν σπυράκια, αλλού υπάρχει ξεφλούδισμα, ή κοκκινίλες».

Η σύφιλη περνά από διάφορα στάδια

Τα συνηθισμένα δερματικά εξανθήματα της σύφιλης εντοπίζονται κυρίως στα πέλματα των ποδιών ή στις παλάμες των χεριών. «Δεν φαγουρίζουν και διαφέρουν αρκετά από ένα αλλεργικό εξάνθημα», εξηγεί ο Μπρόκμαϊερ. Αυτή η φάση είναι το δεύτερο στάδιο της νόσου.

Στην τρίτη φάση η νόσος έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις. Δεν επηρεάζονται μόνο τα εσωτερικά όργανα, όπως τα πνευμόνια, το στομάχι και το συκώτι, αλλά και οι μύες και τα οστά. Ιδιαίτερα επικίνδυνο είναι όταν σχηματίζεται η λεγόμενη στένωση της αορτικής βαλβίδας, της κύριας δηλαδή αρτηρίας. Σε περίπτωση μάλιστα που αυτή οδηγήσει αργότερα σε ανεύρυσμα αορτής, μπορεί να αποδειχθεί μοιραίο.

Η σύφιλη μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιες δευτερογενείς ασθένειες

Η σύφιλη είναι μια λεγόμενη συστηματική λοίμωξη η οποία ενδέχεται να έχει μη αναστρέψιμες συνέπειες κατά τη διάρκεια της τέταρτης φάσης. Αυτές συχνά είναι φλεγμονή στην καρδιά και ενδείξεις παράλυσης - διαταραχές του ήπατος, ασθένειες στα μάτια, ενώ και ο εγκέφαλος μπορεί επίσης να υποστεί βλάβη. Περίπου το 25 % των ασθενών αναπτύσσουν χρόνια εγκεφαλίτιδα. «Τόσο οι νευρικές οδοί όσο και τα ίδια τα κύτταρα διαταράσσονται», λέει ο Μπρόκμαϊερ.

Θεραπεύεται η σύφιλη;

Η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία ήταν η σαλβαρσάνη, μια ένωση αρσενικού που κυκλοφόρησε στην αγορά το 1910. Από το 1943 χρησιμοποιείται η πενικιλίνη. «Ο ιός όμως δείχνει ήδη ανθεκτικότητα σε κάποια άλλα αντιβιοτικά», επισημαίνει ο Μπρόκμαϊερ.

«Εάν το παθογόνο αποκτήσει ανθεκτικότητα στην πενικιλίνη, θα έχουμε ένα πρόβλημα που μπορεί να λυθεί μόνο με μεγάλη προσπάθεια. Επομένως, τώρα είναι η ώρα να αναπτύξουμε και να δοκιμάσουμε εφεδρικά αντιβιοτικά».

Υπάρχει έλλειψη χρημάτων για εκπαίδευση και θεραπεία

Η σύφιλη έχει κάπως ξεχαστεί στα γεωγραφικά μας μήκη και πλάτη. Αυτό είναι που την κάνει και επικίνδυνη, γιατί στην πραγματικότητα δεν έχει εξαφανιστεί. Η εκπαίδευση, οι συμβουλευτική ιατρική, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι τα πιο σημαντικά μέτρα για να τεθεί επιτέλους υπό έλεγχο η επικίνδυνη λοιμώδης νόσος.

Η καλύτερη προφύλαξη εξακολουθεί να είναι το προφυλακτικό. Αυτό ισχύει για όλα τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Και επίσης προστατεύει από τη μόλυνση από τον ιό HIV. Απαιτείται όμως και έργο ευαισθητοποίησης. Ως εκ τούτου, οι πληροφόρηση βρίσκεται στην κορυφή της λίστας, αλλά η προσπάθεια πρέπει να εντατικοποιηθεί, κάνει έκκληση ο Μπρόκμαϊερ.

Γκούντρουν Χάιζε

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης