«Αυτό που συνέβη είναι σκάνδαλο και θα ζητήσουμε από την UEFA κυρώσεις, ακόμη και με το τίμημα της μη συνέχισης της διοργάνωσης», δήλωσε ο Γιόβαν Σουρμπάτοβιτς, γενικός γραμματέας της Σερβικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου. Στον προκριματικό αγώνα του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου στον Β' όμιλο μεταξύ της Κροατίας και της Αλβανίας στο Αμβούργο την Τετάρτη, ακουγόταν το σύνθημα: «Σκότωσε, σκότωσε, σκότωσε τους Σέρβους!», από τους οπαδούς και των δυο ομάδων.

«Θα καλέσουμε την UEFA να τιμωρήσει τις ομοσπονδίες των δύο εθνικών ομάδων», φέρεται να είπε ο Σουρμπάτοβιτς σε βρετανικά ΜΜΕ. «Δεν θέλουμε να λάβουμε μέρος σε αυτό, αλλά αν η UEFA δεν τους τιμωρήσει, θα σκεφτούμε αν θα προχωρήσουμε». 

Εκτός από τα αντισερβικά συνθήματα, ένας δημοσιογράφος της τηλεόρασης του Κοσσυφοπεδίου προκάλεσε την οργή των Σέρβων δείχνοντας τον «αλβανικό αετό» με τα χέρια του προς την κατεύθυνση των Σέρβων φιλάθλων κατά τη διάρκεια ζωντανής μετάδοσης του πρώτου αγώνα της Σερβίας εναντίον της Αγγλίας την Κυριακή. Ο δημοσιογράφος τιμωρήθηκε για τη συμπεριφορά του και αποκλείστηκε από την UEFA από την υπόλοιπη διοργάνωση.

Εθνικιστικές υπερβολές από όλες τις πλευρές

Ωστόσο, τα συνθήματα κατά των Σέρβων δεν ήταν το πρώτο περιστατικό στο EURO 2024. Η UEFA είχε ήδη επιβάλει πρόστιμο 10.000 ευρώ στην Αλβανική και Σερβική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία μετά την πρώτη αγωνιστική του προκριματικού γύρου, επειδή οι οπαδοί έδειξαν πανό με εθνικιστικούς χάρτες. Αλβανοί οπαδοί παρουσίασαν ένα πανό με έναν χάρτη της χώρας τους με τα σύνορα να εκτείνονται σε γειτονικές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια της ήττας του Σαββάτου με 2-1 από την Ιταλία στο Ντόρτμουντ.

Κατά τη διάρκεια της ήττας των Σέρβων με 1-0 από την Αγγλία στο Γκελζενκίρχεν, οι Σέρβοι οπαδοί εμφάνισαν έναν χάρτη της Σερβίας με το ανεξάρτητο έδαφος του Κοσσυφοπεδίου και το σύνθημα «No Surrender» σε πανό και μπλουζάκια. Και οι δύο ενώσεις κατηγορήθηκαν για «μετάδοση προκλητικών μηνυμάτων που δεν αρμόζουν σε αθλητικό γεγονός», καθώς ευθύνονται για τη συμπεριφορά των φιλάθλων τους στα γήπεδα.

Η UEFA επέβαλε νέα ποινή στον Αλβανό διεθνή Μίρλιντ Ντάκου. Μετά το παιχνίδι της Αλβανίας με την Κροατία, ο επιθετικός έκανε υποτιμητικά σχόλια κατά της Βόρειας Μακεδονίας μέσω τηλεβόα μπροστά στους Αλβανούς φιλάθλους. Η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Βόρειας Μακεδονίας καταδίκασε τα «εθνικιστικά συνθήματα» του Ντάκου και ο παίκτης ζήτησε συγγνώμη την Πέμπτη. Μετά από ενδελεχή έρευνα, ο Ντάκου ωστόσο τιμωρήθηκε: αποκλείστηκε από τους επόμενους δύο αγώνες της Αλβανίας στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.

Μακρά ιστορία αμοιβαίου μίσους

Οι αντιπαλότητες που είναι πλέον εμφανείς στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα έχουν μακρά ιστορία και οδήγησαν σε αρκετούς πολέμους στο έδαφος της πρώην Γιουγκοσλαβίας από τον Ιούνιο του 1991. Εκείνη την εποχή, οι γιουγκοσλαβικές δημοκρατίες της Σλοβενίας και της Κροατίας δήλωσαν αρχικά την ανεξαρτησία τους και στη συνέχεια δέχθηκαν επίθεση από τον υπό σερβικό έλεγχο Γιουγκοσλαβικό Λαϊκό Στρατό (JNA). Ενώ οι μάχες με τη Σλοβενία τελείωσαν μετά από μόλις δέκα ημέρες, ο πόλεμος μεταξύ Σέρβων και Κροατών διήρκεσε μέχρι τον Νοέμβριο του 1995. Εγκλήματα πολέμου διαπράχθησαν και από τις δύο πλευρές.

Τον Μάρτιο του 1992, μετά από δημοψήφισμα, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη δήλωσε επίσης την αποχώρησή της από τη Γιουγκοσλαβική Συνομοσπονδία. Ο πόλεμος της Βοσνίας, στον οποίο συμμετείχαν Βόσνιοι, Κροάτες και Σέρβοι, διήρκεσε από το 1992 έως τον Δεκέμβριο του 1995 και στοίχισε περίπου 100.000 ζωές. Αυτή η σύγκρουση γνώρισε επίσης εγκλήματα πολέμου, όπως εθνοκάθαρση και μαζικούς βιασμούς. Η σφαγή της Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995, κατά την οποία Σερβοβόσνιοι στρατιώτες με επικεφαλής τον στρατιωτικό αρχηγό Ράτκο Μλάντιτς σκότωσαν περίπου 8.000 μουσουλμάνους Βόσνιους, κυρίως άνδρες και αγόρια, είναι ίσως η πιο βαθιά χαραγμένη στη μνήμη των Βοσνίων.

Από το 1996 και μετά, στο Κοσσυφοπέδιο επικρατούσαν συνθήκες εμφυλίου πολέμου. Εκεί ο αλβανικής καταγωγής απελευθερωτικός στρατός UCK πολέμησε ενάντια στις σερβικές δυνάμεις. Τον Φεβρουάριο του 1998, η σύγκρουση κορυφώθηκε με τον πόλεμο του Κοσσυφοπεδίου, ο οποίος διήρκεσε μέχρι τον Ιούνιο του 1999 και στον οποίο ενεπλάκη και το ΝΑΤΟ από τον Μάρτιο του 1999 μετά την άρνηση του τότε Σέρβου προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να υπογράψει ειρηνευτική συμφωνία. Το Κοσσυφοπέδιο κήρυξε την ανεξαρτησία του τον Φεβρουάριο του 2008, αλλά μέχρι σήμερα η Σερβία και πολλά άλλα κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Ισπανίας, της Ρωσίας και της Ελλάδας δεν το έχουν αναγνωρίσει.

Και οι προσβολές του Αλβανού Μίρλιντ Ντάκου κατά της Βόρειας Μακεδονίας έχουν επίσης πολιτικό υπόβαθρο: Μετά την ανεξαρτησία της Βόρειας Μακεδονίας από τη Γιουγκοσλαβία τον Σεπτέμβριο του 1991, υπήρξαν προσπάθειες από τον αλβανικό πληθυσμό να αυτονομηθούν.

Το ποδόσφαιρο ως εκτόνωση του εθνικισμού

Επανειλημμένα επεισόδια υπήρξαν σε αγώνες ποδοσφαίρου, ακόμη και πριν από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Γερμανίας. Στην πρώτη συνάντηση της Σερβίας με την Αλβανία τον Οκτώβριο του 2014 για τα προκριματικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, ένα drone πέταξε μέσα από στάδιο του Βελιγραδίου, φέροντας μια σημαία που έδειχνε έναν χάρτη της λεγόμενης «Μεγάλης Αλβανίας», συμπεριλαμβανομένου του Κοσσυφοπεδίου.

Όταν οι Σέρβοι παίκτες κατέβασαν  τη σημαία, ξέσπασαν καυγάδες στον αγωνιστικό χώρο, με αναπληρωματικούς και Σέρβους οπαδούς που είχαν εισβάλει στον αγωνιστικό χώρο. Στο τέλος η αλβανική ομάδα έφυγε στα αποδυτήρια. Το παιχνίδι διακόπηκε οριστικά και κατόπιν απόφασης της UEFA η Σερβία κέρδισε 3-0 «στα χαρτιά».

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης