Ήταν Δεκέμβριος του 2002, όταν η ισοτιμία ευρώ-δολαρίου είχε φτάσει στο ένα προς ένα, στην «απόλυτη ισοτιμία». Έκτοτε το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα ακολουθούσε ανοδική πορεία, με κάποιες διακυμάνσεις. Πριν από έναν χρόνο έφτασε στο 1,18 απέναντι στο δολάριο. Όμως την περασμένη Τετάρτη υποχώρησε στο 1,02. Οι ειδικοί θεωρούν ότι δεν αποκλείεται να ξαναδούμε σύντομα μία ισοτιμία 1:1. Τα χαμηλότερα επίπεδα απέναντι στο αμερικανικό νόμισμα είχε καταγράψει το ευρώ στις 5 Ιουλίου 2001 (0,8380 δολάρια).

Ο λόγος για τη συνεχή υποχώρηση του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος είναι η εντεινόμενη ανησυχία για την ευρωπαϊκή οικονομία. Ιδιαίτερα ανησυχητικό για τις διεθνείς αγορές είναι το ενδεχόμενο να κλείσει η Ρωσία τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου, με προφανείς συνέπειες για την οικονομία στη Γερμανία, αλλά και γενικότερα στην Ευρώπη. «Η κατάσταση είναι ακόμη ικανοποιητική, αλλά η ισορροπία είναι εύθραυστη» δηλώνει στη Γερμανική Ραδιοφωνία (DLF) ο Ούλριχ Λόϊχτμαν, αναλυτής συναλλάγματος της Commerzbank.

Η απόλυτη ισοτιμία ως πλεονέκτημα;

Ένα ασθενές νόμισμα μπορεί να έχει και πλεονεκτήματα, καθώς ενισχύει τις εξαγωγικές επιδόσεις της οικονομίας. Τα εγχώρια προϊόντα προσφέρονται πιο φτηνά στις αγορές του εξωτερικού, άρα ενισχύεται ο τζίρος των επιχειρήσεων που τα παράγουν. Ωστόσο, το πλεονέκτημα αυτό είναι σχετικό. Όπως επισημαίνει η Σόνια Μάρτεν, αναλύτρια συναλλάγματος στην DZ Bank, οι γερμανικές επιχειρήσεις επωφελούνται από ένα ασθενές ευρώ μόνο όταν οι ίδιες παράγουν τα προϊόντα τους εξ ολοκλήρου στη Γερμανία ή στην ευρωζώνη. «Εάν όμως για την παραγωγή των προϊόντων πρέπει να εισάγουν πρώτες ύλες ή άλλα προϊόντα από χώρες εκτός ΕΕ, τότε δεν βγαίνει ο λογαριασμός», λέει η Σόνια Μάρτεν, υπενθυμίζοντας μάλιστα ότι για την αγορά ενέργειας το νόμισμα αναφοράς είναι το αμερικανικό δολάριο και όχι το ευρώ.

Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας ήταν και ο κύριος λόγος, για τον οποίο τον Ιούνιο το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών της Γερμανίας παρουσίασε έλλειμμα για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια. Συν τοις άλλοις οι υψηλές τιμές στην ενέργεια πυροδοτούν πληθωριστικές πιέσεις. Αυτό προφανώς δεν συνάδει με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (EKT), η οποία προσπαθεί να καταπολεμήσει την ακρίβεια, ανεβάζοντας τα επιτόκια δανεισμού. Δεν θέλει όμως να αυξήσει τα επιτόκια με τόσο γρήγορο ρυθμό, ώστε να καταπνίξει τις προσπάθειες για οικονομική ανάπτυξη. «Μία δυνατότητα θα ήταν να παρέμβει στις αγορές μόνο φραστικά, σε ένα πρώτο στάδιο», λέει η Σόνια Μάρτεν. Η εμπειρία δείχνει όμως ότι σε μία τέτοια περίπτωση δραστηριοποιούνται κερδοσκόποι, τα στοιχήματα των οποίων μπορούν να ρίξουν την ισοτιμία του ευρώ μέσα σε λίγες ημέρες. Όσο για την πτωτική τάση των τελευταίων ημερών, η αναλύτρια της DZ Bank θεωρεί ότι οφείλεται «στη νευρικότητα των αγορών».

Φόβοι ύφεσης και στις ΗΠΑ

Για τον Μίχαελ Χάιζε, επικεφαλής οικονομολόγο της Allianz, η εξασθένηση του ευρώ σχετίζεται με τις εξελίξεις στην άλλη όχθη του Ατλαντικού. «Η αμερικανική κεντρική τράπεζα Fed δίνει τον τόνο, καθώς έχει ήδη αρχίσει να ανεβάζει τα επιτόκια», λέει ο ίδιος. Είναι αυτός ο λόγος που συγκλίνουν και οι ισοτιμίες; Πάντως η Σόνια Μάρτεν εκτιμά ότι ενώ μέχρι πρότινος οι αναλυτές ανησυχούσαν για πιθανή ύφεση στις ΗΠΑ, τώρα ανησυχούν περισσότερο για την Ευρώπη. Άλλωστε, επισημαίνει, μία ενδεχόμενη ύφεση στις ΗΠΑ θα μεταφερθεί εκ των πραγμάτων και στη γηραιά ήπειρο.

Από την πλευρά του ο Μίχαελ Χάιζε, επικεφαλής οικονομολόγος του HQ Trust, ενός από τα μεγαλύτερα family offices της Γερμανίας, σημειώνει ότι οι αγορές αναμένουν πιο «προσεκτικά βήματα» από την πλευρά της Fed. Εάν η Τράπεζα της Φρανκφούρτης υλοποιήσει τις εξαγγελίες της και ανεβάσει τα επιτόκια τον Ιούλιο, εκτιμά ο ίδιος, ιδιαίτερα δε εάν το άλμα των επιτοκίων αποβεί τελικά μεγαλύτερο από τις μέχρι στιγμής εκτιμήσεις, τότε και η πορεία του ευρώ στις αγορές θα αρχίσει πάλι να ενισχύεται, προσεγγίζοντας τα 1,10 δολάρια, ίσως μάλιστα και ακόμη υψηλότερη τιμή. Ούτως ή άλλως η αγοραστική αξία του δολαρίου έχει «υπερεκτιμηθεί», υποστηρίζει ο Μίχαελ Χάιζε. Σύμφωνα με τον Ούλριχ Λόϊχτμαν της Commerzbank η ισοτιμία του ευρώ θα επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, μόλις αρχίσει και πάλι η ροή φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Άλλωστε, εκτιμά ο ίδιος, «μία τόσο χαμηλή ισοτιμία του ευρώ είναι αδικαιολόγητη…»

Μπριγκίτε Σόλτες

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου