Κανείς δεν ξέρει πόσοι βρίσκονται καταπλακωμένοι στα συντρίμμια, όταν γίνεται σεισμός. Τα σωστικά συνεργεία δουλεύουν μερόνυχτα ακόμη κι αν οι πιθανότητες εντοπισμού επιζώντων μειώνονται, όσο περνούν οι ώρες, Για να εντοπίσουν ζωντανούς οι διασώστες έχουν στη διάθεσή τους πολλές επιλογές. Καταρχήν την άμεση επικοινωνία.Σταματούν τη δουλειά τους και αφουγκράζονται ήχους για να εντοπίσουν σημεία ζωής. Άλλες φορές οι εγκλωβισμένοι χρησιμοποιούν τη φωνή τους για να τραβήξουν την προσοχή ή στέλνουν μηνύματα μέσω SMS ή WhatsApp στην οικογένεια ή σε φίλους. Αλλά πρόκειται για εξαιρέσεις. Συνήθως οι διασώστες στην αναζήτηση επιζώντων χρειάζονται άλλες μεθόδους. Το πρόγραμμα της ΕΕ CURSOR, (Coordinated use of miniaturized robotic equipment and advanced sensors for search and rescue operations) παρουσίασε τις προάλλες ρομπότ και μη επανδρωμένα ντρόουν, που μπορούν να βοηθήσουν στη διάσωση ανθρώπων μέσα από ερείπια μετά από σεισμό.

Οχήματα με αισθητήρες και ρομπότ

Τα μικρά ρομπότ με ρόδες είναι εξοπλισμένα με υπέρυθρες και θερμικές κάμερες, ρουφούν αέρα από το σημείο της κατάρρευσης μέσω ενός σωλήνα και ελέγχουν αν υπάρχει διοξείδιο του άνθρακα και πρωτεΐνες ανθρώπινου τύπου. Με αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι μπορούν να εντοπιστούν κάτω από τα χαλάσματα. Με τη βοήθεια μεγαφώνων και μικροφώνων οι διασώστες μπορούν να έρθουν σε επαφή με όσους είναι θαμμένοι κάτω από τα ερείπια. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη τούς παρέχουν τρισδιάστατες εικόνες του χώρου της κατάρρευσης.Βέβαια κατά τη διάρκεια των μετασεισμών η αναζήτηση επιζώντων είναι "εξαιρετικά επικίνδυνη για τις ομάδες διάσωσης", λέει ο Κάρστεν Μπερνς, επιστήμονας πληροφορικής και επικεφαλής του τμήματος ρομποτικών συστημάτων στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Καϊζερσλάουτερν-Λάνταου της Ρηνανίας-Παλατινάτου. «Κι αυτό είναι που θέλει κανείς να βελτιώσει με τέτοια αυτόνομα συστήματα όπως αυτό». Ο Μπερνς είναι ειδικευμένος στον τομέα της διάσωσης από σεισμούς με ρομπότ. Η ομάδα του συμμετείχε το 2016 σε ένα παρόμοιο πρόγραμμα της ΕΕ με το CURSOR. Τα ρομπότ, στα οποία εργάστηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ICARUS, είχαν επίσης ως στόχο να διευκολύνουν το έργο των διασωστών. 

Ανάμεσά τους ήταν μικρά ερπυστριοφόρα οχήματα με αισθητήρες υπέρυθρων καθώς και μεγάλα ρομπότ που έμοιαζαν με εκσκαφείς. Μπορούν να μετακινήσουν βαριά μπάζα ή κομμάτια κτιρίων και να λειτουργήσουν από απόσταση ενός χιλιομέτρου, έτσι ώστε να μην κινδυνεύει κανένας οδηγός εκσκαφέα. Μια κάμερα μεταδίδει στο κέντρο ελέγχου ό,τι "βλέπει" το ρομπότ. Ορισμένα ρομπότ, εξοπλισμένα με αισθητήρες αερίου, μπορούσαν να μπουν σε κατεστραμμένα σπίτια. Όχι μόνο ο κίνδυνος κατάρρευσης, αλλά και ο κίνδυνος έκρηξης αερίου είναι υψηλός λόγω των κατεστραμμένων αγωγών μετά από σεισμό

Πλεονεκτήματα των σκύλων διάσωσης

Τόσο τα ρομπότ του Κάρστεν Μπερνς, όσο και τα νέα δείγματα από το πρόγραμμα CURSOR είναι μόνο πρωτότυπα που έχουν αναπτυχθεί από ερευνητές και έχουν δοκιμαστεί σε μεμονωμένες παρουσιάσεις. Κανένα από αυτά τα μηχανήματα δεν μπορεί να βοηθήσει στην ανεύρεση θαμμένων θυμάτων στην περιοχή του σεισμού στα τουρκοσυριακά σύνορα  Η παραγωγή για χρήση σε πραγματικές καταστροφές βρίσκεται πολύ μακριά. Υπάρχει το ζήτημα του κόστους. Ποιος θα πληρώσει για τόσο ακριβα μηχανήματα; Ποιος θα πληρώσει για τη μεταφορά τους στις σεισμοπαθείς περιοχές; «Κανείς από τον τομέα έρευνας δεν μπορεί να επωμιστεί τέτοιο κόστος», λέει ο Μπερνς σε συνέντευξή του στη DW, «κι εδώ μπαίνει στο προσκήνιο η βιομηχανία».Τί είναι λοιπόν καλύτερο, τα ρομπότ ή τα σκυλιά διάσωσης; Ένα πολύ σαφές πλεονέκτημα των σκύλων διάσωσης είναι ότι δεν είναι πρωτότυπα, γιατί χρησιμοποιούνται ήδη για την ανεύρεση επιζώντων κάτω από τα ερείπια στην Τουρκία και τη Συρία. Ομάδες με σκύλους διάσωσης ταξίδεψαν επίσης από τη Γερμανία στην περιοχή του σεισμού. Τα σκυλιά μπορούν να μυρίσουν τον ιδρώτα, τις ορμόνες, το αίμα, τα περιττώματα ή ακόμη και την αναπνοή των ανθρώπων.

Όταν έχουν μυριστεί κάποιον που βρίσκεται κάτω από τα χαλάσματα, το δηλώνουν με γαβγίσματα και χτυπήματα. Ένα άλλο πλεονέκτημα των ζώων είναι ότι δεν εξαρτώνται από ηλεκτρική ενέργεια ή το διαδίκτυο, που χρειάζονται τα ρομπότ διάσωσης για να λειτουργήσουν και να μεταδώσουν δεδομένα. Οι διασώστες μπορούν να φέρουν μαζί τους νερό και τροφή για σκύλους. Σύμφωνα με τον Μπερνς η ίδια η τεχνολογία των ρομπότ δεν έχει ακόμη εξελιχθεί, ώστε να ξεπεράσει τη «μύτη» ενός καλά εκπαιδευμένου σκύλου. "Θα έλεγα ότι σήμερα το τσοπανόσκυλο εξακολουθεί να είναι καλύτερο από τα ρομπότ", λέει ο Μπερνς. Φυσικά, υπάρχουν και κάποια πλεονεκτήματα των ρομπότ, η μετάδοση με κάμερα δεν είναι δυνατή με τα σκυλιά διάσωσης, για παράδειγμα, και δεν μπορεί να τα κατευθύνει κανείς με την ίδια ακρίβεια, όπως ένα μικρό όχημα.

Κάρλα Μπλάικερ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου