Πυροβολισμοί στην περιοχή Νόρεμπρο της Κοπεγχάγης. Ένας άνδρας πυροβολήθηκε στο πόδι στο Κόλντινγκ, 80 χιλιόμετρα από τα σύνορα με τη Γερμανία. Ένα πρωί Δευτέρας, νεαρός δέχθηκε σφαίρες σε κοσμηματοπωλείο. Μια χειροβομβίδα εξερράγη σε περίπτερο. Όλα  αυτά συνέβησαν πρόσφατα, μέσα σε μία εβδομάδα, στη Δανία. Οι φερόμενοι δράστες σε όλες τις περιπτώσεις είναι έφηβοι Σουηδοί, κάποιοι μόλις 16 ετών. Ο υπ. Δικαιοσύνης της Δανίας Πέτερ Χούμελγκααρντ αποκάλεσε τους νεαρούς Σουηδούς «παιδιά-στρατιώτες» που «προσλαμβάνονται» από Δανούς εγκληματίες. Για το θέμα είχε πρόσφατα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Σουηδό ομόλογό του.

Mετά τα τελευταία περιστατικά βίας εκ Σουηδίας, η Δανία έχει αυξήσει τους ελέγχους στα σύνορα με τη Σουηδία και έχει στείλει αστυνομικούς στη γειτονική χώρα. Ο Δανός υπ. Δικαιοσύνης προειδοποίησε για «συνθήκες Σουηδίας» στη Δανία σε πρόσφατη συνέντευξή του στο δίκτυο DR. Πράγματι, εδώ και δεκαετίες, δραστηριοποιούνται στη Σουηδία συμμορίες, στις οποίες ολοένα συχνότερα θύτες και θύματα είναι ανήλικοι, κάποιοι 14 ετών.

Από την εγκληματικότητα νέων στο οργανωμένο έγκλημα

Σύμφωνα με τον εγκληματολόγο Μάνε Γκέρελ από το Πανεπιστήμιο του Μάλμε στη Σουηδία, πολλές σουηδικές συμμορίες έχουν τις βάσεις τους σε υποβαθμισμένες περιοχές, με μεγάλο αριθμό κατοίκων με μεταναστευτικό υπόβαθρο. «Στην αρχή γινόταν λόγος για νεανική εγκληματικότητα. Αργότερα αυτοί οι νέοι μεγάλωσαν και άρχισαν με στρατηγική να χτίζουν ισχυρά εγκληματικά δίκτυα» αναφέρει ο Σουηδός ειδικός στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa. Mέσα σε μια δεκαετία η Σουηδία απέκτησε έτσι σοβαρότατο πρόβλημα βίας.

Πλέον Δανοί γκάνγκστερ απευθύνονται στους Σουηδούς «συναδέλφους» τους για βοήθεια. Για τον Σουηδό εγκληματολόγο δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο. Το νέο στοιχείο είναι η διαδικασία που ακολουθείται. Παλιά, ακόμη και στη Δανία, επρόκειτο για συμπλοκές μεταξύ εχθρικών εγκληματικών ομάδων. Το νέο στοιχείο είναι ότι γκάνγκστερ από τη Δανία «αγοράζουν υπηρεσίες» από Σουηδούς γκάνγκστερ.

Το «σουηδικό μοντέλο»

Όπως εξηγεί ο Γκέρελ, στη Σουηδία έχει αναπτυχθεί ένα «επιχειρησιακό μοντέλο», σύμφωνα με το οποίο οι εγκληματίες ενώνονται για τη διεκπεραίωση «πρότζεκτ». Υπάρχει μάλιστα και «πρότζεκτ μάνατζερ», ο οποίος λέει: «θα βάλουμε εδώ βόμβα» ή «θα πυροβολήσουμε αυτόν». Μετά οργανώνεται η εκτέλεση του «πρότζεκτ», συνήθως με δύο πρόσωπα-κλειδιά. Ένας οργανώνει τα διαδικαστικά π.χ. βρίσκει πιστόλια και ο άλλος οδηγεί τους εκτελεστές στον τόπο του εγκλήματος. Όταν τελειώσει το «πρότζεκτ», η ομάδα διαλύεται. Αυτό το μοντέλο έχουν εξάγει σουηδικές εγκληματικές οργανώσεις στη Δανία.

Όσο για τη στρατολόγηση εφήβων, ο λόγος είναι απλός κατά τον Γκέρελ: «είναι φθηνοί και αναλώσιμοι».Δεν έχουν αξία για τα αφεντικά, δεν τους ενδιαφέρει αν οι νέοι συλληφθούν. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι νέοι που μπαίνουν σε συμμορίες το κάνουν για τα χρήματα, το «στάτους» και την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου.

Γιατί οι Δανοί προτιμούν τους Σουηδούς γκάνγκστερ

Ο κοινωνιολόγος Αϊντίν Σοέι αναφέρει ότι δεν υπάρχουν στη Δανία αρκετοί νέοι «στρατιώτες», όπως τους αποκαλούν, που είναι ενταγμένοι σε εγκληματικές οργανώσεις. Η εγκληματικότητα μεταξύ των νέων στη Δανία αγγίζει τα πιο χαμηλά ρεκόρ ιστορικά κι αυτό γιατί ήδη από το 2000 ελήφθησαν μέτρα πρόληψης, μέσω της στήριξης πολλών νέων στα σχολικά τους καθήκοντα, επαγγελματικού προσανατολισμού αλλά και μέσα από εθελοντισμό σε κοινωφελείς ομάδες. «Προσπαθούν να εντάξουν τους νέους σε υγιείς κοινωνικές ομάδες, ώστε να μην χρειάζονται την αναγνώριση περιθωριακών ομάδων και να μην αναζητούν την ένταξη σε εγκληματικές οργανώσεις» εξηγεί ο ειδικός στο dpa.

Στη Δανία υπάρχει επίσης ένας «άγραφος κανόνας» μεταξύ των συμμοριών: να μην στρατολογούν παιδιά για σοβαρά εγκλήματα. Γι' αυτό στρέφονται στη Σουηδία. Ταυτόχρονα το γεγονός ότι στρέφονται στη Σουηδία δείχνει ότι και στη Δανία το περιβάλλον των συμμοριών έχει γίνει πιο βίαιο.

Την ίδια ώρα και η Σουηδία έχει δεσμευθεί να πράξει περισσότερα κατά των εγκληματικών ομάδων που στρατολογούν νέους. «Η Σουηδία πρέπει να κάνει περισσότερα, ώστε να εμποδίσει τα παιδιά να μπουν σε αυτόν τον κόσμο. Το ίδιο θα πρέπει να κάνουν και οι αρχές στη Δανία» εκτιμά ο Γκέρελ. Για τον ίδιο σημαντική είναι η συνεργασία των αρμόδιων αρχών στις δύο χώρες. Αυτό τουλάχιστον έχουν εξαγγείλει ήδη οι υπ. Δικαιοσύνης Δανίας και Σουηδίας και αναμένεται συνάντησή τους στην Κοπεγχάγη.

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη