Μετά από τόσες δεκαετίες στέκεται ακόμη εκεί, αστραφτερή όπως την πρώτη μέρα: η Βικτώρια, η χρυσή θεά της νίκης, ενθρονισμένη στη Στήλη της Νίκης του Βερολίνου, την οποία ο Γερμανός αυτοκράτορας Γουλιέλμος Α' εγκαινίασε στις 2 Σεπτεμβρίου 1873 ως «Εθνικό Μνημείο των Πολέμων της Ενοποίησης». Τον σχεδιασμό και την κατασκευή είχε αναλάβει ο αρχιτέκτονας Χάινριχ Στρακ, ενώ ο γλύπτης Φρίντριχ Ντάκε ήταν αυτός που έδωσε σάρκα και οστά στη μορφή της Βικτωρίας με το δάφνινο στεφάνι και τον πρωσικό αετό στην περικεφαλαία της.

Μνημείο για τις πολεμικές επιτυχίες

Μετά τους πολέμους κατά της Δανίας (1864), της Αυστρίας (1866) και της Γαλλίας (1870), οι οποίοι ονομάστηκαν «πόλεμοι της ενοποίησης», ο Πρώσος βασιλιάς Γουλιέλμος Α' ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας της Γερμανικής Αυτοκρατορίας στις Βερσαλλίες το 1871. Ο Γουλιέλμος είχε ήδη παραγγείλει τη Στήλη της Νίκης μετά τη νίκη επί της Δανίας το 1864. Η δε ημέρα των αποκαλυπτηρίων σηματοδότησε και την τρίτη συνθηκολόγηση των Γάλλων.

Εκείνη την εποχή η Στήλη της Νίκης βρισκόταν περίπου ενάμισι χιλιόμετρο μακριά από τη σημερινή της θέση στην Königsplatz, τη νυν Platz der Republik. Κατασκευάστηκε στη λεωφόρο Νίκης μπροστά από το παλάτι Raczynski, όπου φιλοξενούταν η συλλογή έργων τέχνης του Πολωνού κόμη και διπλωμάτη Ατανάζι Ρατσίνσκι. Πρόκειται για ένα κτήριο το οποίο επίσης σχεδιάστηκε από τον Χάινριχ Στρακ και, όταν το κτήριο κατεδαφίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1880, χτίστηκε στη θέση του το νέο κτήριο του Ράιχσταγκ.

Όταν ο ναζιστής αρχιτέκτονας Άλμπερτ Σπέερ σχεδίαζε την «Παγκόσμια Πρωτεύουσα Germania», στη θέση της Στήλης της Νίκης θέλησε να χτίσει μία τεράστια αίθουσα συνεδρίων. Έτσι, το 1939 η Βικτώρια μετακόμισε ξανά, πηγαίνοντας στη θέση που βρίσκεται μέχρι σήμερα: στο Großer Stern στο Tiergarten.

Χρυσοποίκιλτα σχέδια φτιαγμένες από πολεμικά λάφυρα, ανάγλυφες απεικονίσεις που συμβολίζουν το μεγαλείο και την ανωτερότητα της αυτοκρατορίας και μια θεά της Νίκης που και οι Ναζί θέλησαν να εκμεταλλευτούν: δεν είναι περίεργο που μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συζητήθηκε η κατεδάφιση της Στήλης της Νίκης. Κάποιοι Πολωνοί στρατιώτες είχαν την ευκαιρία να ανατινάξουν το μνημείο, όμως τελικά δεν το έκαναν – κάτι για το οποίο αργότερα μετάνιωσαν, αφ’ ότου έμαθαν τη σημασία της Στήλης. Όταν οι μεγάλες δυνάμεις έθεσαν θέμα ψηφοφορίας επί του ζητήματος, οι Γάλλοι ψήφισαν υπέρ της καταστροφής του, όμως οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί το καταψήφισαν, ενώ η Σοβιετική Ένωση απείχε.

Η "Goldelse” του Βέντερς και του Love Parade

Όμως οι Βερολινέζοι«αφαίρεσαν» τους ιστορικούς συμβολισμούς και κόλλησαν στη θεά της Νίκης το παρατσούκλι "Goldelse" (που μεταφράζεται περίπου σε «Χρυσή Ελίζα»). Σήμερα το μνημείο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στους τουρίστες, πράγμα λογικό: το μνημείο ύψους 51 μέτρων προσφέρει μια εντυπωσιακή πανοραμική θέα της πόλης.

Το 1987 ο σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς έστειλε τους Μπρούνο Γκαντς και Ότο Ζάντερ ως φύλακες αγγέλους στον «Ουρανό πάνω από το Βερολίνο». Κεντρικό σημείο της ταινίας αποτελεί η Στήλη της Νίκης, από την οποία ο Γκαντς ως άγγελος κοιτάζει προς τα κάτω την πόλη, που ήταν ακόμη διαιρεμένη. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η "Goldelse" βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής μια φορά τον χρόνο: το Love Parade πραγματοποιείται πλέον παραδοσιακά στο Großer Stern στο Tiergarten, στους πρόποδες της Στήλης της Νίκης. Εκεί έχουν γίνει και άλλες εκδηλώσεις, όπως το Rave the Planet και το Christopher Street Day. Επίσης εκεί έχει εκφωνήσει ομιλία και ο Μπαράκ Ομπάμα, προτού καν ακόμη γίνει πρόεδρος των Η.Π.Α.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς