«Ιδίως τους χειμωνιάτικους μήνες, η συγκέντρωση αιωρούμενων μικροσωματιδίων PM10 αυξάνεται, απειλώντας την υγεία των κατοίκων», λέει ο Μάρτιν Τάις, ειδικός σε ζητήματα κλίματος στο Σεράγεβο, την πρωτεύουσα της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Έρευνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας έδειξαν ότι η υψηλή συγκέντρωση μικροσωματιδίων ευθύνεται για αναπνευστικά και καρδιακά νοσήματα.

«Στο Σεράγεβο η μεγάλη συγκέντρωση ρύπων οφείλεται στα απηρχαιωμένα συστήματα θέρμανσης, αλλά και την ανέχεια», πιστεύει ο Μάρτιν Τάις προσθέτοντας ότι πολλά νοικοκυριά καίνε κάρβουνα, ξύλα ακόμα και λάστιχα για να ζεσταθούν. Μεγάλο πρόβλημα είναι και τα αυτοκίνητα μέσης ηλικίας 15 μέχρι 18 χρονών, που ρυπαίνουν πολύ περισσότερο από τα σύγχρονα καταλυτικά οχήματα. Ρόλο παίζουν βέβαια και οι κλιματολογικές συνθήκες. Επειδή το Σεράγεβο περιτριγυρίζεται από βουνά, ο αέρας δεν ανανεώνεται συχνά.

Απουσιάζουν οι στοιχειώδεις έλεγχοι και κανόνες

Παρόμοια είναι τα προβλήματα και στην ΠΓΔΜ. Τον περασμένο Δεκέμβριο σε ορισμένες πόλεις καταγράφηκαν ρύποι μέχρι και 1.000 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. «Η παλιά τεχνολογία των βιομηχανικών μονάδων, η κακή ποιότητα των καυσίμων και η κίνηση στους δρόμους. Τίποτα από αυτά δεν υπόκειται ούτε σε στοιχειώδεις ελέγχους. Ταυτόχρονα η αστικοποίηση προχωρά ανεξέλεγκτα», λέει ο Ντράγκαν Γκγόργκεφ από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας στα Σκόπια.

Συγκεκριμένους κανόνες και μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα στις πόλεις, ζητά ο Άντριαν Στόικα από την περιβαλλοντική οργάνωση GIPRO στην Τιμισοάρα της Ρουμανίας. Κατά την άποψή του, τα οικονομικά κίνητρα είναι ιδιαίτερα αποδοτικά: «Για παράδειγμα έναν ειδικό φόρο για όσους χρησιμοποιούν μηχανήματα και τεχνολογία που ρυπαίνουν», προτείνει ο Ρουμάνος ακτιβιστής προσθέτοντας ότι «ένας τέτοιος φόρος θα βοηθούσε τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι φέρουν ευθύνη για την ποιότητα του αέρα».

Μέσω πανευρωπαϊκών πρωτοβουλιών θα ήταν ενδεχομένως πιο εύκολο να υιοθετηθούν και στη Ρουμανία στάνταρ για την αντιμετώπιση της ρύπανσης. Τα στάνταρ αυτά θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και την ποιότητα του αέρα και όχι μόνο την συγκέντρωση αιωρούμενων μικροσωματιδιών, όπως συμβαίνει σήμερα στην ΕΕ. Ο Άντριαν Στόικα είναι πεπεισμένος ότι στο ζήτημα ποιότητας του αέρα θα έπρεπε να περιλαμβάνεται και το πρόβλημα των δυσάρεστων οσμών σε περιοχές που βρίσκονται κοντά σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

Zoran Arbutina / Στέφανος Γεωργακόπουλος
 

Υπεύθ. Σύνταξης: Στ. Ασημένιος