Ανταπόκριση από το Βερολίνο

Με βασικούς άξονες τη συνέχιση της στήριξης της Ουκρανίας, τη συνεργασία με στενούς εταίρους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας, την οικονομική συνεργασία με στόχο την τόνωση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, αλλά και τη διεύρυνση της ΕΕ, μεταβαίνει τη Δευτέρα σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ. 

Ερωτηθείς για το κατά πόσο θα τεθεί στη συνάντηση με τον Έλληνα υπ. Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη το θέμα της πώλησης Eurofigher στην Τουρκία, εκπρόσωπος του γερμανικού υπ. Εξωτερικών απάντησε φειδωλά στο κυβερντικό μπρίφινγκ ότι το θέμα «σίγουρα θα βρεθεί στην ατζέντα», τονίζοντας ότι η Γερμανία στηρίζει την προσέγγιση και τον διάλογο μεταξύ των δύο χωρών που ξεκίνησε μετά τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία το 2023, παρά τις διαφορές που υπάρχουν. Το ενδιαφέρον για «διάλογο στη βάση της εμπιστοσύνης και σταθερότητα στη ΝΑ Μεσόγειο» είναι κάτι που συμμερίζεται και η Γερμανία.

Ως προς το ζήτημα της αποστολής συστημάτων Patriot στην Ουκρανία και το κατά πόσο θα αποτελέσει αντικείμενο των συνομιλιών στην Ελλάδα, το γερμανικό υπ. Εξωτερικών δεν θέλησε να τοποθετηθεί, παραπέμποντας στη συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα στην Αθήνα.

Ουκρανία, ρωσική απειλή

Η επίσκεψη του Γερμανού Χριστιανοδημοκράτη υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ στην Αθήνα θα είναι κυριολεκτικά εξπρές. Άφιξη νωρίς το μεσημέρι και μετάβαση αμέσως στο ελληνικό υπ. Εξωτερικών για διμερείς επαφές με τον ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη, συνέντευξη Τύπου. Η παρουσία του Γιόχαν Βάντεφουλ στην Ελλάδα θα έχει τον χαρακτήρα πρώτης επίσκεψης γνωριμίας, ώστε να σκιαγραφηθούν οι θέσεις εκατέρωθεν σε μείζονα ευρωπαϊκά, αλλά και διμερή ζητήματα.

Αμέσως μετά, το ίδιο απόγευμα, θα μεταβεί στη Σόφια για επαφές και συνέντευξη Τύπου με τον Βούλγαρο ομόλογό του Γκεόργκ Γκεοργκίεφ. Τελικός σταθμός του Γιόχαν Βάντεφουλ το Βουκουρέστι, για να συναντήσει τη Ρουμάνα ομόλογό του Οάνα Τόγιου. Ειδικότερα η Ρουμανία βρίσκεται στο επίκεντρο του γερμανικού ενδιαφέροντος εξαιτίας των αυξημένων ρωσικών απειλών εδώ και καιρό στο εσωτερικό της όσο και στην «αδελφή» Μολδαβία. Η αυξανόμενη ρωσική διείσδυση και επιρροή στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία είναι ένα ζήτημα που παρακολουθεί με προσοχή το Βερολίνο, δεδομένου ότι και ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ανοιχτά ότι ο Πούτιν «διεξάγει κατά πάντων» έναν «υβριδικό πόλεμο».

Η γερμανική πλευρά βολιδοσκοπεί επίσης τις ευρύτερες τάσεις στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη ως προς την κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια επανεξοπλισμού απέναντι στη ρωσική απειλή, αλλά και την πιθανότητα μιας πιο ενεργούς ελληνικής παρουσίας στη στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, κάτι για το οποίο σύμφωνα με γερμανικές πληροφορίες ασκούνται πιέσεις από το Βερολίνο, με στελέχη από το κυβερνητικό μέτωπο να θεωρούν μη επαρκή την ελληνική στήριξη.

Η Ελλάδα από την πλευρά της, με στόχο την ενίσχυση της δικής της αποτρεπτικής ικανότητας αλλά και της αμυντικής της βιομηχανίας δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε μια μελλοντική συμμετοχή στον χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος ReArm Europe, εντούτοις τη συνδέει με αυστηρές κόκκινες γραμμές και βέτο για μια πιθανή συμμετοχή της Τουρκίας, όσο αυτή δεν αίρει το casus belli προς την Ελλάδα. 

Με φόντο τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή μετά τη συμφωνία εκεχειρίας Ισραήλ και Χαμάς, η κατάσταση στην περιοχή την επόμενη μέρα αλλά και ο ρόλος της Ελλάδας αναμένεται να απασχολήσει τις συζητήσεις στην Αθήνα, σύμφωνα με γερμανικές πηγές, δεδομένου ότι η επίσκεψη Βάντεφουλ στην Ελλάδα συμπίπτει με την επίσκεψη Τραμπ στο Ισραήλ και τις ανακοινώσεις που επίκεινται.

Βάντεφουλ το 2022 για ελληνοτουρκικά

Με αφορμή την επίσκεψη του Γερμανού υπ. Εξωτερικών στην Αθήνα, ο Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός, με μακρόχρονη εμπειρία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ασφάλειας και άμυνας στο γερμανικό κοινοβούλιο, αξίζει μια σύντομη αναδρομή σε θέσεις που έχει εκφράσει στο παρελθόν σχετικά με την Ελλάδα. Το 2022 είχε ασκήσει σφοδρή κριτική στην προκάτοχό του από τους Πρασίνους, Αναλένα Μπέρμποκ, για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2022, η Αναλένα Μπέρμποκ είχε ασκήσει σφοδρή κριτική στην Άγκυρα από την συνέντευξη Τύπου που είχε τότε παραχωρήσει στην Αθήνα.

Τότε ο Γιόχαν Βάντεφουλ, ως εκπρόσωπος της Κ.Ο. της CDU για θέματα εξωτερικής πολιτικής, είχε χαρακτηρίσει «μη βοηθητική» την επιλογή Μπέρμποκ να ασκήσει δημόσια κριτική στην Τουρκία από την Ελλάδα, σημειώνοντας ότι «η Γερμανία χρειάζεται και τις δύο χώρες ως εταίρους εντός του ΝΑΤΟ» και είχε προτείνει ένα πιο «μετριοπαθές επικοινωνιακό στιλ» και «καλύτερο συντονισμό» σε τέτοιες επισκέψεις.

Βάντεφουλ το 2015 για τις πολεμικές αποζημιώσεις

Ως προς το διαχρονικό αγκάθι των ελληνογερμανικών σχέσων, το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων, ο Γιόχαν Βάντεφουλ είχε πάρει ανοιχτά θέση το 2015, όταν η Ελλάδα, εν μέσω οικονομικής κρίσης, είχε θέσει εκ νέου εμφατικά το ζήτημα ψηλά στη διμερή ατζέντα. Είχε δηλώσει ως βουλευτής και μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων ότι το άνοιγμα της συζήτησης περί πολεμικών αποζημιώσεων ήταν «πολιτικά επικίνδυνο», διότι έστρεφε την προσοχή μακριά από τα θέματα της οικονομίας, των μεταρρυθμίσεων και της ανάπτυξης στην Ελλάδα.

Είχε επαναλάβει τη θέση της Γερμανίας ότι το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων «είναι πολιτικά και νομικά λήξαν» λέγοντας ότι «οι απαιτήσεις της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι ούτε νομικά ούτε πολιτικά δικαιολογημένες».

Όπως είχε πει, «νομικά οι ελληνικές απαιτήσεις είναι έτσι κι αλλιώς αβάσιμες. Στις 18 Μαρτίου του 1960, η Ελλάδα υπέγραψε συνθήκη με τη Γερμανία, σύμφωνα με την οποία συμφωνήθηκαν και καταβλήθηκαν αποζημιώσεις. Η Ελλάδα ήταν επίσης συμβαλλόμενο μέρος στη Χάρτα των Παρισίων, με την οποία τα ευρωπαϊκά κράτη συμφώνησαν στην Επανένωση της Γερμανίας. Η απαίτηση για αποζημιώσεις (τότε) 70 χρόνια μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου θα δημιουργούσε επίσης προηγούμενο».