Το 1999 η Κροατία προσέφυγε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης σε βάρος της Σερβίας με κατηγορίες για γενοκτονία του πληθυσμού της. Σήμερα, 15 χρόνια μετά, ξεκίνησαν οι ακροάσεις. Στόχος της Κροατίας είναι η απόδειξη της τέλεσης γενοκτονίας από τα γιουγκοσλαβικά στρατεύματα την περίοδο 1991-1995. Πάνω από 10.000 Κροάτες έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια της διαβόητης «επιχείρησης εθνοκάθαρσης». Η Κροατία θέλει να αναγνωριστεί επίσημα ως χώρα - θύμα πολέμου, όπως είχε δηλώσει το 1999 η πρώην υπ. Δικαιοσύνης της Κροατίας Βέσνα Σκάρε-Όζμπολν. ‘Εκτοτε η κροατική κυβέρνηση συνεχίζει το δικαστικό αγώνα. Σύμφωνα με την προσφυγή αυτή, η Κροατία ζητά να δικαστούν όλοι οι εγκληματίες πολέμου από τη Σερβία, ζητώντας επίσης την καταβολή αποζημιώσεων στα θύματα. Η Κροατία ζητά επίσης διευκρινήσεις για την τύχη των πάνω από 1.400 Κροατών αγνοουμένων.

Από την άλλη πλευρά η Σερβία κατέθεσε επίσης προσφυγή κατά της Κροατίας το 2010 για τη δολοφονία πάνω από 6.000 Σέρβων της Κροατίας καθώς επίσης και για τον εκτοπισμό πάνω από 200.000 Σέρβων της Κροατίας κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του Βελιγραδίου προσφέρθηκε να αποσύρει την αντιπροσφυγή της στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, εάν η Κροατία έκανε τα ίδιο. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται στη Χάγη η συνεκδίκαση των προσφυγών, με ακροάσεις και από τις δύο πλευρές.

Το αρνητικό προηγούμενο του 2007

Σέρβοι και Κροάτες νομικοί εκτιμούν πάντως ότι και οι δύο προσφυγές έχουν μικρές πιθανότητες επιτυχίας. «Πιστεύω πως οι ακροάσεις δεν θα αλλάξουν κάτι, επειδή μια σχεδόν παρόμοια προσφυγή της Βοσνίας - Eρζεγοβίνης κατά της Σερβίας το 2007 είχε απορριφθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο», είπε στη Deutsche Welle o κροάτης δικηγόρος Βέλικο Μίλιεβιτς. Ο σέρβος δικηγόρος και πρώην υπ. Εσωτερικών της Σερβίας Μπόζο Πρέλεβιτς προσέθεσε: «Κατά την άποψή μου και οι δύο πλευρές προέβησαν σε εθνοκάθαρση, αλλά δεν πρόκειται για το έγκλημα της γενοκτονίας με τη νομική έννοια του όρου, η οποία ορίζεται με πολύ συγκεκριμένη διατύπωση. Υπό αυτή την έννοια θεωρώ πως καμία από τις δύο προσφυγές δεν θα πετύχει τους νομικούς της σκοπούς». Σίγουρα η κάλυψη της διαδικασίας στη Χάγη από τα ΜΜΕ μπορεί να τραβήξει τα βλέμματα στα ξεχασμένα θύματα του πολέμου αλλά και στους εγκληματίες πολέμου που διέφυγαν της δίκης, σύμφωνα με την Βέσνα Τέρσελικ από την Οργάνωση Documenta, που μάχεται για τα δικαιώματα των θυμάτων του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Η Τέρσελικ εκτιμά πάντως ότι τόσο η Σερβία όσο και η Κροατία δεν έχουν κάνει πολλές προσπάθειες για τα λύσουν αυτό το θέμα.

Εμπόδιο για τις διμερείς σχέσεις

Ο Μπόζο Πρέλεβιτς θεωρεί πάντως πως τα εσωτερικά προβλήματα και στις δύο χώρες σήμερα «είναι εντελώς διαφορετικής φύσης». Η ανεργία στην Κροατία, η οποία από τον Ιούλιο του 2013 είναι μέλος της ΕΕ, αγγίζει το 20%. Η Σερβία από την άλλη πλευρά δεν προχωρά τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που απαιτεί η ΕΕ από αυτήν, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα, ενώ αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα διαφθοράς. Η προσφυγή στη Χάγη αναμένεται να διασπάσει για λίγο την προσοχή του κόσμου. Στο μεταξύ τόσο η υπ. Εξ. της Κροατίας Βέσνα Πούσιτς όσο και ο σέρβος αντιπρόεδρος Αλεξάντερ Βούτσιτς τόνισαν ότι οι δύο προσφυγές στη Χάγη δεν αποτελούν εμπόδιο για τις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο πολλοί αναλυτές διατηρούν επιφυλάξεις. Όπως για παράδειγμα ο κροάτης δικηγόρος Μίλιεβιτς, ο οποίος εκτιμά ότι «δεν μπορεί να πει κανείς ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι καλές, όταν η μία προσφεύγει κατά της άλλης για γενοκτονία».

Νenad Kreizer / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. Σύνταξης: Ειρήνη Αναστασοπούλου