Ο ήλιος ξεπροβάλλει στην άκρη της Μεσογείου, δυτικά της Σαρδηνίας. Ούτε ρυτίδα κυματισμού. Την επιβλητική σιωπή διακόπτει o βόμβος της μηχανής. Μικρές πορτοκαλί σωστικές λέμβοι δοκιμάζουν το απευκταίο. Τη διάσωση ανθρώπων από βέβαιο πνιγμό, σε έσχατη περίπτωση με καρδιοαναπνευστική ανάνηψη και άμεση μεταφορά τους στο Ocean Viking. Είναι το σωστικό πλοίο της οργάνωσης SOS Méditerranée και των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Ασκήσεις για την έκτακτη περίπτωση

Από την γέφυρα του πλοίου ο Νίκολας Ρομανιούκ, επικεφαλής της επιχείρησης διάσωσης, στην οποία συμμετέχουν 24 βοηθοί από 14 χώρες, παρακολουθεί την άσκηση. 35 χρονών με βρετανικό και καναδικό διαβατήριο, δίνει οδηγίες με ασύρματο στην ομάδα διασωστών που βρίσκονται στις λέμβους. Οι δύο πλευρές τους συνδέονται με σχοινιά. Σε περίπτωση ανάγκης μπορούν  να κρατηθούν πάνω από το νερό δεκάδες άνθρωποι. Από άλλες λέμβους οι διασώστες ρίχνουν στο νερό κόκκινα σωσίβια και τα τραβάνε με σχοινί πάλι στο σκάφος. Και πάλι ακούγεται η βαριά φωνή του Νίκολας Ρομανιούκ, ο οποίος μέσω ασυρμάτου καλεί τους διασώστες να σώσουν κάποιον λίγα μέτρα μακρύτερα. «Όταν πνίγονται άνθρωποι, κάθε δευτερόλεπτο μετρά» λέει ο Ντράγκος Νικολάε, ένας εκ των πλέον έμπειρων διασωστών του πλοίου.

Ο ρόλος του 40χρονου συνίσταται μεταξύ άλλων στο να περισυλλέγει ανθρώπους που επιπλέουν στη θάλασσα σε μια από τις μικρές σωστικές λέμβους. Όπως όλοι οι άλλοι, ο Ρουμάνος από την Κοστάτα φορά κράνος, αδιάβροχο μαυροκόκκινο παντελόνι φόρμα, σωσίβιο γύρω από τον λαιμό και αδιάβροχα παπούτσια. Σε επιχειρήσεις διάσωσης οι διασώστες πηγαινοέρχονται πολλές φορές ανάμεσα στο σκάφος και τις σωστικές λέμβους, ώρες ολόκληρες, όλη τη νύχτα. Πολλές φορές δίνοντας μάχη με τα κύματα. Και περισσότεροι που τολμούν το επικίνδυνο ταξίδι προς την Ευρώπη πάνω σε ξυλόβαρκες ή φουσκωτά, προέρχονται από τη βόρεια Αφρική και την Εγγύς Ανατολή.

«Προσπαθούμε να σώσουμε μόνο ανθρώπινες ζωές»

Η χειρότερη εμπειρία που θυμάται ο Ντράγκος Νικολάε έγινε τον Ιανουάριο του 2018. «Όταν φτάσαμε, πολλοί ήταν στο νερό, πολλοί χωρίς αισθήσεις» θυμάται και η όψη του σοβαρεύει. «Για να μπορέσουμε να τους διασώσουμε όλους, θα έπρεπε μέσα σε μερικά λεπτά να τους μαζέψουμε και να τους μεταφέρουμε με τις λέμβους στο σκάφος. Αλλά στάθηκε αδύνατο. Όλο και περισσότεροι πρόσφυγες πηδούσαν στο νερό, τα κύματα τους σκέπαζαν, ο αέρας ούρλιαζε και η διάσωση ήταν αδύνατη. Αρχίσαμε τη μεταφορά στο μεγάλο σκάφος, πηγαινοήρθαμε πολλές φορές για ώρες, αλλά στο τέλος δεν μπορέσαμε να τους σώσουμε όλους». Επειδή πρόκειται για παιχνίδι ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο, κάθε κίνηση, κάθε λαβή πρέπει να είναι η σωστή.

Στα διεθνή ύδατα έξω από τις λιβυκές ακτές η ομάδα διάσωσης του Ocean Viking ετοιμάζεται για το χειρότερο σενάριο. Η ομάδα ιατρών, που  αποτελείται από επιστήμονες από τις ΗΠΑ, τη Ν. Ζηλανδία ή το Κονγκό, δείχνει στους διασώστες τι θα πρέπει να κάνουν σε ανθρώπους που έχουν χάσει τις αισθήσεις τους για να τους μεταφέρουν στο πλοίο και να τους επαναφέρουν. Στη διάσωση στο νερό τον πρώτο λόγο έχουν οι διασώστες, όταν όμως οι πρόσφυγες βρεθούν στο μεγάλο πλοίο, αναλαμβάνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα τη φροντίδα των διασωθέντων.

Ορισμένα ΜΜΕ ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατηγορούν τους διασώστες ότι σώζοντας του πρόσφυγες ενθαρρύνουν άλλους να τολμήσουν το επικίνδυνο ταξίδι μέσα από τη Μεσόγειο. Η κατηγορία λυπεί τον Νίκολας Ρομανιούκ και τις απορρίπτει. «Προσπαθούμε να σώσουμε μόνο ανθρώπινες ζωές» λέει. Το ίδιο σκέπτονται και τα άλλα μέλη του πληρώματος στο Oecean Viking. Σε μερικές μέρες θα προσεγγίσει τις ακτές της Λιβύης.

Μίοντραγκ Ζόριτς

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου