Το πείραμα είχε ξεκινήσει από τη Μεγάλη Βρετανία και βρήκε μιμητές σε όλον τον κόσμο. Στη Γαλλία, στο Βέλγιο, στον Καναδά και άλλες χώρες. Πρόκειται για το αποκαλούμενο «social prescribing». Με απλά λόγια: σε περιπτώσεις αγχώδους συμπεριφοράς, κατάθλιψης ή άλλων ψυχικών διαταραχών, ο γιατρός δεν επιβάλλει αμέσως φαρμακευτική αγωγή, αλλά συνταγογραφεί μία επίσκεψη στο …μουσείο, με πληρωμένο εισιτήριο.

Οι πρώτες περιηγήσεις με συνταγή γιατρού έγιναν το 2014 στη Μεγάλη Βρετανία, στo πλαίσιo ενός πιλοτικού σχεδίου που αφορούσε κυρίως ηλικιωμένους και μοναχικούς ανθρώπους. Σήμερα το social prescribing αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) και μάλιστα επεκτείνεται και σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει αισθητή και μετρήσιμη βελτίωση, καθώς οι επισκέψεις στους γιατρούς και οι εισαγωγές στα νοσοκομεία έχουν μειωθεί κατά 37% και 27%, αντίστοιχα. Αυτό καταγράφει έρευνα του πανεθνικού δικτύου Culture Health & Wellbeing Alliance.

Στο MMFA για καλύτερη ψυχολογία

Το παράδειγμα της Μεγάλης Βρετανίας ακολούθησε ο Καναδάς. Από το 2018 οι γιατροί συνταγογραφούν επισκέψεις στο περίφημο Μουσείο Καλών τεχνών του Μόντρεαλ (MMFA). Κάθε γιατρός μπορεί να εκδώσει έως 50 συνταγές τον χρόνο για το MMFA, τις οποίες καλύπτουν τα ασφαλιστικά ταμεία. Έρευνες της ομάδας AgeTeQ, που υπάγεται στο Ινστιτούτο Γηριατρικής του τοπικού Πανεπιστημίου, κάνουν λόγο για αισθητή βελτίωση της ψυχικής υγείας των επισκεπτών.

Το 2021 ξεκίνησε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα στις Βρυξέλλες, στο οποίο συμμετέχουν σήμερα 10 μουσεία και 18 ιατρεία ή κλινικές. Σε εξέλιξη βρίσκεται ένα παρόμοιο πείραμα και στη Γαλλία. Στη Νίκαια έχει εγκαινιαστεί το πρόγραμμα «L'art c'est la santé» («Η τέχνη είναι υγεία»), στo πλαίσιo του οποίου συνιστάται, με συνταγή γιατρού, η επίσκεψη στο περίφημο Μουσείο Ματίς, αφιερωμένο στον Γάλλο ζωγράφο Ανρί Ματίς, ο οποίος πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Κυανή Ακτή.

«Ο αθλητισμός του 21ου αιώνα»

«Στον 21ο αιώνα ο πολιτισμός θα γίνει αυτό που ήταν ο αθλητισμός στον 20ό αιώνα» υποστηρίζει η διεθνώς αναγνωρισμένη ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων Ναταλί Μποντίλ. Ως διευθύντρια του MMFA η ίδια είχε ξεκινήσει το πείραμα στον Καναδά, ενώ σήμερα είναι επικεφαλής στο Ινστιτούτο Αραβικού Κόσμου στο Παρίσι. 

Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό France Infο, η Ναταλί Μπλοντίλ εκτιμά ότι «η βιολογική προδιάθεση του ανθρώπου είναι να ελκύεται από την ομορφιά, η οποία του προκαλεί μία αίσθηση ευεξίας».

Στο ίδιο μήκος κύματος η Κατρίν Χάνακ, διευθύντρια της ψυχιατρικής πανεπιστημιακής κλινικής στις Βρυξέλλες, επισημαίνει στην εφημερίδα Le Nouvel Obs: «Όταν κάνουμε κάτι ευχάριστο, ο εγκέφαλός μας εκκρίνει ντοπαμίνη και αμέσως αισθανόμαστε πιο καλά. Αυτό μπορεί να συμβεί στη διάρκεια μίας αθλητικής δραστηριότητας, όταν κάνουμε έναν περίπατο στο δάσος, αλλά και όταν μας συγκινεί ένα έργο τέχνης…»

Πρωτοβουλίες και στη Γερμανία

Στη Γερμανία δεν έχουν ακόμη καθιερωθεί οι επισκέψεις στο μουσείο με συνταγή γιατρού. Σχετική σύσταση έχει απευθύνει ωστόσο στους αρμόδιους το Πολυτεχνείο της Δρέσδης. Όπως αναφέρει σε πρόσφατη μελέτη, «ένα δελτίο ελεύθερης εισόδου για έναν χρόνο στο μουσείο φαίνεται να έχει καλύτερα αποτελέσματα από τη φαρμακευτική αγωγή, ιδιαίτερα όσον αφορά την καταπολέμηση συμπτωμάτων κατάθλιψης, αλλά και άνοιας».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου