Η Σλοβακία θεωρείται υποδειγματική χώρα ανάμεσα σε αυτές της κεντρικής Ευρώπης. Αντίθετα με την Πολωνία, την Τσεχία και την Ουγγαρία, ο λαϊκισμός στη Σλοβακία δεν έχει εξαπλωθεί τόσο έντονα. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα ο σλοβάκος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο τονίζει ότι παρά τις διαφορές που έχει η χώρα του με την ΕΕ στο προσφυγικό ζήτημα, η Σλοβακία ανήκει στον πυρήνα της Ευρώπης και παίζει εποικοδομητικό ρόλο. 

Τώρα όμως αυτή η σχεδόν ειδυλλιακή εικόνα φαίνεται να αποκτά ρωγμές. Τα ξημερώματα της περασμένης Δευτέρας ο δημοσιογράφος Γιαν Κούτσιακ και η αρραβωνιαστικιά του Μαρτίνα Κουσνίροβα βρέθηκαν δολοφονημένοι στο σπίτι τους σε ένα χωριό, 60 χιλιόμετρα ανατολικά της Μπρατισλάβα. Η δολοφονία σόκαρε την κοινή γνώμη στη Σλοβακία αφού προφανώς σχετίζεται με τη δουλειά του δημοσιογράφου και τις έρευνες που έκανε το τελευταίο διάστημα – αυτό τουλάχιστον πιστεύουν οι αρχές.

Η επικίνδυνη δουλειά των δημοσιογράφων

Ο σλοβάκος πρωθυπουργός εμφανίστηκε σοκαρισμένος από την είδηση και χρησιμοποίησε δραματική γλώσσα: «Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου επίθεση στην ελευθερία του τύπου και τη δημοκρατία» είπε χαρακτηριστικά. Η κυβέρνηση εξήγγειλε εύρετρα ενός εκατομμύριου ευρώ για πληροφορίες που θα οδηγήσουν στη σύλληψη των δραστών.

Ακόμη παραμένει τελείως άγνωστο ποιοι κρύβονται πίσω από τη δολοφονία. Υπάρχουν αρκετοί που μπορεί να είχαν κίνητρο, αφού ο Κούτσιακ ερευνούσε διάφορα θέματα που αφορούσαν διαφθορά ή απάτες. Συγκεκριμένα, τους τελευταίους μήνες έκανε ρεπορτάζ για τις διασυνδέσεις του κυβερνητικού κόμματος SMER με αμφιλεγόμενες επιχειρήσεις και το οργανωμένο έγκλημα. Ταυτόχρονα ερευνούσε μαζί με τον αγγλοσλοβάκο δημοσιογράφο Τομ Νίκολσον μια υπόθεση κατάχρησης ευρωπαϊκών επιδοτήσεων από την ιταλική μαφία στη Σλοβακία. Οι δράστες μπορεί να προέρχονται από διάφορους χώρους.

Η λίστα των επιθέσεων

Μπορεί από την ανεξαρτησία της Σλοβακίας το 1993 μέχρι σήμερα να μην υπήρξε ποτέ ξανά ανάλογη περίπτωση δολοφονίας δημοσιογράφου, ωστόσο υπάρχει μια μακρά λίστα με διάφορες επιθέσεις κατά δημοσιογράφων. Επιπλέον και οι σχέσεις του ίδιου του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο με ανθρώπους της ερευνητικής δημοσιογραφίας είναι τεταμένες. Για μεγάλο διάστημα δεν δεχόταν στις συνεντεύξεις τύπου τους συντάκτες της εφημερίδας Sme.

Ο Ρόμπερτ Φίτσο έχει χαρακτηρίσει τους δημοσιογράφους «ηλίθιους», «ύαινες», «κωλόπαιδα», «αντισλοβακικές πόρνες» ή «αράχνες τουαλέτας». Ο λόγος γι' αυτές τις εκφράσεις ήταν συνήθως έρευνες δημοσιογράφων σχετικά με σκάνδαλα διαφθοράς που αφορούσαν τον ίδιο και το κόμμα του.

Με τη δολοφονία του Γιαν Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του, τα σκάνδαλα επιστρέφουν τώρα στο προσκήνιο και θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πολύ επικίνδυνα για τους έχοντες εξουσία, εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Γκριγκόρι Μεσεζνικόφ. «Εάν η κυβέρνηση δεν κάνει γρήγορα ό,τι καλύτερο μπορεί, για να διαλευκάνει την δολοφονία του Κούτσιακ και της αρραβωνιαστικιάς του, τότε θα βρεθεί η ίδια υπό πίεση να παραιτηθεί».

Κένο Φέρσεκ / Αλεξάνδρα Κοσμά