Μόνο με πολύ φαντασία θα μπορούσε να προβλέψει κανείς αυτή την εξέλιξη: νικητές του εσωκομματικού δημοψηφίσματος για την ανάδειξη νέας ηγεσίας των Σοσιαλδημοκράτων είναι, με 53% των ψήφων, ο πρώην υπουργός Οικονομίας του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Νόρμπερτ Βάλτερ-Μπόργιανς και η βουλευτής Σάσκια Έσκεν. Ο υπουργός Οικονομικών και αντιγκελάριος Όλαφ Σολτς και η πρώην βουλευτής Κλάρα Γκάιβιτς συγκέντρωσαν μόλις ένα 45%. Το αποτέλεσμα συνιστά έκπληξη, δεδομένου ότι σχεδόν σύσσωμη η ηγεσία του κόμματος παρείχε στήριξη στο ντουέτο των ηττημένων.

Το ότι τα πράγματα ήρθαν αλλιώς συνιστά επιτυχία της αριστερής πτέρυγας του κόμματος και προπαντός της κομματικής νεολαίας που στήριξε με όλες τις δυνάμεις τoν αγώνα των Βάλτερ-Μπόργιανς και Έσκεν. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα πρέπει να επικυρωθεί από το κομματικό συνέδριο την ερχόμενη εβδομάδα, κάτι που θεωρείται βέβαιο. Ήδη χθες ο Όλαφ Σολτς διαβεβαίωσε ότι θα στηρίξει τους νέους προέδρους του SPD: «Έχουμε μια νέα ηγεσία, γύρω από την οποία θα πρέπει και θα συσπειρωθούμε», δήλωσε χαρακτηριστικά. Προς το παρόν είναι αβέβαιο κατά πόσο ο Σολτς θα διατηρήσει τα κυβερνητικά του αξιώματα. Επανειλημμένα έχει κατηγορηθεί από τους νικητές της εσωκομματικής αναμέτρησης πως είναι ενδοτικός στις διαπραγματεύσεις με τους Χριστιανοδημοκράτες σε ό,τι αφορά σοσιαλδημοκρατικά αιτήματα.

Αβέβαιο μέλλον του κυβερνητικού συνασπισμού

Θα πρέπει να θεωρείται σίγουρο ότι το χθεσινό αποτέλεσμα θα έχει επιπτώσεις στον κυβερνητικό συνασπισμό υπό την 'Ανγκελα Μέρκελ. Στον προεκλογικό τους αγώνα ειδικά η Σάσκια Έσκεν είχε υποστηρίξει την έξοδο των Σοσιαλδημοκρατών από την κυβέρνηση. Σύμφωνα πάντως με τις πρώτες της δηλώσεις, μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος χθες το βράδυ, δεν θα πρέπει να αναμένεται ότι στο συνέδριο οι νέοι πρόεδροι θα θέσουν θέμα τερματισμού του κυβερνητικού συνασπισμού. Θα καταθέσουν όμως σε ψήφιση έναν κατάλογο μέτρων που θα πρέπει να υλοποιήσει η κυβέρνηση, προκειμένου να παραμείνει το SPD. Για παράδειγμα την καθιέρωση των 12 ευρώ κατώτατου μισθού την ώρα, κρατικές επενδύσεις δισεκατομμυρίων, ανεξάρτητα αν ο προϋπολογισμός θα είναι ισοσκελισμένος ή όχι, και ακόμη υψηλότερους φόρους για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Πρόκειται για αιτήματα που είναι μάλλον αδύνατον να τα αποδεχτούν οι Χριστιανοδημοκράτες. Η πρόεδρος τους Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ έχει ήδη ανακοινώσει ότι δεν πρόκειται να διεξάγει νέες διαπραγματεύσεις με τους Σοσιαλδημοκράτες. Σε περίπτωση που διατηρήσει αυτή τη στάση, η διακυβέρνηση Μέρκελ θα τερματιστεί. Βέβαια, το τέλος του συνασπισμού και η προκήρυξη εκλογών δεν θα βοηθούσε κανένα από τα κόμματα που το απαρτίζουν. Στις δημοσκοπήσεις οι Σοσιαλδημοκράτες έχουν πέσει κάτω του 15%, ενώ Χριστιανοδημοκράτες και Βαυαροί Χριστιανοκοινωνιστές συγκεντρώνουν από κοινού μόλις ένα 26%. Με αυτά τα δεδομένα είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το τι θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες στο Βερολίνο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η συνοχή του κυβερνητικού συνασπισμού έγινε εχθές πιο εύθραυστη από ότι ήδη ήταν.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο