Για πρώτη φορά η Βουλγαρία αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ. Με φιλοδοξίες, αλλά και την έξωθεν καλή μαρτυρία για μία χώρα, η οποία από «πτωχοκομείο της Ευρώπης» εξελίσσεται σε δυναμική οικονομία με ρυθμούς ανάπτυξης 4% και ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Κύρια προτεραιότητα για τη Σόφια αποτελεί το ευρωπαϊκό μέλλον των δυτικών Βαλκανίων. Πρόκειται για ένα στοίχημα που είχε εμφανιστεί με την «Ατζέντα της Θεσσαλονίκης» επί ελληνικής προεδρίας το 2003, ατόνησε τα τελευταία χρόνια, αλλά επανέρχεται σήμερα με ενθάρρυνση των Βρυξελλών. Όπως τονίζει η ευρωβουλευτής Εύα Παούνοβα από τη Βουλγαρία, «θέλουμε συγκεκριμένες ιδέες για την ενσωμάτωση των δυτικών Βαλκανίων στην Ευρώπη. Για παράδειγμα μπορούμε να μειώσουμε τα τέλη περιαγωγής, τα οποία είναι υπερβολικά σήμερα. Μπορούμε να μειώσουμε την οικονομική επιβάρυνση για φοιτητές από τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων που θέλουν να σπουδάσουν σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Μιλάμε για συγκεκριμένα μέτρα που θα απεδείκνυαν το ειλικρινές ενδιαφέρον της Ευρώπης για την περιοχή».

Περισσότερα χειροπιαστά μέτρα και λιγότερες ηχηρές διακηρύξεις- αυτό φαίνεται να είναι το σύνθημα της βουλγαρικής προεδρίας μετά από δεκαετίες στασιμότητας στην προενταξιακή πορεία των δυτικών Βαλκανίων. Αλλά η Σόφια δεν ξεχνά και τη μεγάλη εικόνα. «Έχει ιδιαίτερη σημασία νομίζω ότι η Βουλγαρία επαναφέρει τα δυτικά Βαλκάνια στην ευρωπαϊκή ατζέντα και ήδη δρέπουμε τους πρώτους καρπούς αυτής της προσπάθειας» λέει η Εύα Παούνοβα στην Deutsche Welle. «Ήδη πριν αρχίσει η προεδρία, η Βουλγαρία έχει υπογράψει μία σειρά διμερών συμφωνιών με τη Σερβία και τη ‘Μακεδονίαʼ. Από την Κομισιόν περιμένουμε να παρουσιάσει, εντός του Ιανουαρίου, έναν οδικό χάρτη για το μέλλον των δυτικών Βαλκανίων. Δεν είναι κάτι που υλοποιείται μέχρι τον Ιούνιο, αλλά πιστεύω ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε σε συγκεκριμένα βήματα στη βουλγαρική προεδρία, τα οποία μπορεί να συνεχίσει η αυστριακή προεδρία».

Στο τραπέζι το «ζήτημα της ονομασίας»

Η Βουλγαρία υπόσχεται να χρησιμοποιεί, στη διάρκεια της προεδρίας τουλάχιστον, την επίσημη ονομασία «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» όταν αναφέρεται στη γειτονική χώρα. Αν και είναι εμφανές ότι η απλή ονομασία «Μακεδονία» έχει καθιερωθεί στη Σόφια. Μιλώντας την Τετάρτη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ εξέφρασε την ελπίδα να βρεθεί κοινά αποδεκτή λύση «από την Αθήνα και τα Σκόπια». Από την πλευρά του, μιλώντας εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στο Στρασβούργο, ο αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου και ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης επισημαίνει: «Ο διάλογος που ξεκινά σήμερα ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Αθήνας και των Σκοπίων για μια λύση στο χρονίζον πρόβλημα του ονόματος, πιστεύω ότι θα οδηγήσει σε μία λύση που θα είναι καλή και για την Ελλάδα και για τη ΦΥΡΟΜ και για τα δυτικά Βαλκάνια και για την ΕΕ. Αυτός είναι ο δρόμος που μπορεί να μετατρέψει τα Βαλκάνια από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης σε γέφυρα συνεργασίας ανάμεσα στην ΕΕ, την ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή».

Για την ενταξιακή πορεία της περιοχής φαίνεται ότι υπάρχουν διαφορετικές «σχολές σκέψεις». Μία από αυτές λέει ότι η Ευρώπη έχει παραμελήσει τα δυτικά Βαλκάνια και οφείλει να επανορθώσει, προσφέροντας μία σαφή προοπτική. Μία άλλη αντιτείνει ότι η προοπτική έχει γίνει ήδη σαφής και δεν είναι άλλη από το να εκπληρωθούν τα κριτήρια ένταξης. Όπως τονίζει η ευρωβουλευτής της ΝΔ Μαρία Σπυράκη «πρέπει να κρατήσουμε ζωντανή την ενταξιακή προοπτική της περιοχής. Από κει και πέρα όμως, κάθε μία περίπτωση είναι ειδική και αντιμετωπίζεται ξεχωριστά. Θα πρέπει οι χώρες που βαδίζουν αυτόν τον δρόμο να τηρούν τα προενταξιακά κριτήρια και από εκεί και πέρα να μην υπάρχουν θέματα που αφορούν σε διαφορές με τους γείτονες και τις σχέσεις καλής γειτονίας».

Προτεραιότητα στην οικονομία

Η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. δίνει έμφαση στην «ψηφιακή ατζέντα» της Ευρώπης, την οποία προωθεί και η βουλγαρική προεδρία. Επισημαίνει ότι μπορεί να δημιουργήσει εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας με υψηλή προστιθέμενη αξία. Με μία διαφορά, επισημαίνει: «Η διαφορά μας με τη Βουλγαρία είναι ότι η Βουλγαρία έχει αυτή την περίοδο υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης. Ένας από τους λόγους είναι ότι η ίδια έχει δημιουργήσει ένα φορολογικό περιβάλλον με πολύ χαμηλούς συντελεστές και είναι ελκυστική για επενδύσεις. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να δούμε πώς μπορούμε να αντεπεξέλθουμε σε ένα τέτοιο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Δηλαδή είναι απαραίτητο να προχωρήσει άμεσα η μείωση των φορολογικών συντελεστών στις επιχειρήσεις, διότι διαφορετικά ο ανταγωνισμός από τη Βουλγαρία και την Κύπρο είναι προφανές που οδηγεί...»

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο