Ο Γιούρις Λάβρικοφς έχει τόσα πολλά να πει σχετικά με τις διακρίσεις που ακόμη υφίστανται οι ομοφυλόφιλοι στην Ευρώπη, ώστε αισθάνεται πως δεν μπορεί να χωρέσει τις σκέψεις του σε λίγες μόνο φράσεις. Ο Γ. Λάβρικοφς είναι εκπρόσωπος τύπου της Παγκόσμιας Οργάνωσης ILGA για τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων (International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association) στην Ευρώπη.

Σύμφωνα με όσα είπε στη DW, υπάρχουν ακόμη πολλά νομοθετικά κενά τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στο επίπεδο των επιμέρους κρατών-μελών. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω εθνικότητας σε όλους τους τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ζωής. Αντίθετα, οι διακρίσεις λόγω θρησκείας, αναπηρίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού απαγορεύονται ρητά μόνο στον χώρο της επαγγελματικής απασχόλησης.

Διακρίσεις σε βάρος ομοφυλόφιλων στα κράτη-μέλη

H ILGA δρα ως «οργάνωση-ομπρέλα» για περίπου 360 παρόμοιες οργανώσεις από 44 χώρες. Η οργάνωση συνεργάζεται στενά με τα όργανα της ΕΕ για την προάσπιση και προώθηση των δικαιωμάτων ανθρώπων που υφίστανται διακρίσεις εξαιτίας των σεξουαλικών τους προτιμήσεων. Ο Λάβρικοφς υπογραμμίζει ότι ήδη έχουν γίνει κάποια θετικά βήματα χάρη στις πιέσεις που ασκούν οι οργανώσεις αυτές. «Εντούτοις τα θεσμικά όργανα της ΕΕ διαθέτουν μόνο τόσες δυνατότητες λήψης αποφάσεων, όσες επιτρέπουν τα κράτη-μέλη», σημειώνει ο εκπρόσωπος τύπου.

Στην ετήσια έκθεσή της για την κατάσταση των ομοφυλόφιλων στα διαφορετικά κράτη-μέλη της ΕΕ, η ILGA διαμορφώνει μια «λίστα» χωρών ανάλογα με το βαθμό διασφάλισης των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων. Στην κορυφή της λίστας των κρατών που παρέχουν σοβαρά εχέγγυα προστασίας βρίσκονται το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία και η Ισπανία. Αντίθετα, στην «κόκκινη ζώνη» βρίσκονται χώρες όπως η Ρωσία, η Ουκρανία, η Μολδαβία, η Λευκορωσία, οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας αλλά και η Τουρκία.

Στερεότυπα και προκαταλήψεις εμμένουν

Οι τελευταίες στη λίστα χώρες έχουν καταδικαστεί πολλές φορές από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για νόμους που θεσπίζουν διακρίσεις. Επίσης «και στη Σουηδία οι τρανσέξουαλ υποβάλλονται υποχρεωτικά σε στείρωση κατά την εγχείριση αλλαγής φύλου», αναφέρει ο Λάβρικοφς. Συχνά παρατηρείται προηγμένες οικονομικά και κοινωνικά χώρες όπως η Σουηδία να αποδεικνύονται στο θέμα της ομοφυλοφιλίας από επιφυλακτικές μέχρι ακραία συντηρητικές.

Η συνειδητοποίηση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν κοινωνικό κεκτημένο ανέκυψε για πρώτη φορά μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου παρατηρήθηκε στασιμότητα. Τα δικαιώματα των «γκέι» δεν αποτελούσαν για δεκαετίες συνταγματική και νομοθετική προτεραιότητα. Επιπλέον σε χώρες κυρίως της νότιας Ευρώπης η καλλιέργεια ενός ανδρικού ιδεοτύπου, κατάλοιπου πατριαρχικών και φαλλοκρατικών κοινωνικών προτύπων, δυσχεραίνει έως και σήμερα τη θέση πολλών ομοφυλόφιλων της νότιας Ευρώπης.

Ο Λάβρικοφς ωστόσο υπογραμμίζει την πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Πορτογαλία προς μια ουσιαστική κατοχύρωση της νομικής τους θέσης. Από την άλλη πλευρά, τα παραδείγματα της Ελλάδας, της Μάλτας και της Ιταλίας είναι περισσότερο απογοητευτικά, με τις κυβερνήσεις των χωρών αυτών να μην επιδεικνύουν καμία σχεδόν πολιτική βούληση γι’ αυτό το ζήτημα.

Daphne Grathwohl / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου