Η πολυσέλιδη έκθεση, που συνοψίζει την έρευνα πέντε εμπειρογνωμόνων που έγινε για λογαριασμό του ΟΗΕ, καλεί την αμερικανική κυβέρνηση «να κλείσει το κέντρο κράτησης στον Κόλπο του Γκουαντάναμο και να απόσχει από οποιαδήποτε πρακτική που έχει σχέση με βασανισμό ή σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική συμπεριφορά».

Χθες το βράδυ, ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση Μπους πρέπει να κλείσει το ταχύτερο δυνατόν τη βάση του Γκουαντάναμο: «Αργά ή γρήγορα το Γκουαντάναμο θα πρέπει να κλείσει. Αυτό είναι στο χέρι της αμερικανικής κυβέρνησης. Ελπίζω να συμβεί όσο το δυνατόν πιο γρήγορα».

«Δεν ήταν εκεί και γι΄ αυτό η έκθεση είναι αναξιόπιστη». Με αυτά τα λόγια θα μπορούσε να συνοψίσει κανείς την πρώτη επίσημη αντίδραση της Ουάσιγκτον. Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Σκοτ ΜακΛέλαν, επανέλαβε ότι η χώρα του δεν προτίθεται να κλείσει το Γκουαντάναμο: «Κάτι τέτοιο εκθέτει τα Ηνωμένα Έθνη, όταν μία επιτροπή βιάζεται να δημοσιοποιήσει μία έκθεση χωρίς να έχει λάβει καν υπόψη της όλα τα στοιχεία».

Οι ανεξάρτητοι επιθεωρητές προσπαθούν εδώ και τρία χρόνια να λάβουν άδεια προκειμένου να επισκεφθούν τη βάση του Γκουαντάναμο. Τον περασμένο Δεκέμβριο υπήρξε καταρχήν η πρώτη συμφωνία με τις αμερικανικές αρχές. Ωστόσο λίγο αργότερα η Ουάσιγκτον διευκρίνιζε ότι οι επιθεωρητές δεν μπορούν να δουν τους κρατουμένους χωρίς επιτήρηση.

Τα Ηνωμένα Έθνη από την πλευρά τους έχουν κάποιους βασικούς κανόνες για τέτοιου είδους επιθεωρήσεις. Βασική αρχή να μπορεί να δει κανείς τους κρατουμένους χωρίς επιτήρηση. Ένα ζήτημα στο οποίο δεν μπορούν να υποχωρήσουν τα ΗΕ προκειμένου να μην δημιουργηθεί προηγούμενο. Ο Μάνφρεντ Νόβακ, ένας από τους 5 εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ: «Δεν είναι μία αντικειμενική και δίκαιη αξιολόγηση. Δυστυχώς έπρεπε να ακυρώσουμε την επίσκεψη στο Γκουαντάναμο. Γι΄ αυτό όμως ευθύνονται οι ΗΠΑ και όχι εμείς».

Έτσι, η έκθεση του ΟΗΕ βασίστηκε σε συνεντεύξεις με πρώην κρατουμένους, σε καταθέσεις δικηγόρων, σε πληροφορίες των μέσων ενημέρωσης και σε ένα ερωτηματολόγιο που συμπληρώθηκε από την αμερικανική κυβέρνηση. Η έκθεση αναφέρει ότι βάσει φωτογραφικού υλικού, που επιβεβαιώθηκε από καταθέσεις πρώην φυλακισμένων, οι κρατούμενοι αλυσοδέθηκαν και μετά τους εξανάγκασαν να γδυθούν και τους ξυλοκόπησαν. Ο κ. Νόβακ: «Πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι ή να δικαστούν από ανεξάρτητα δικαστήρια. Αυτό μπορεί να γίνει στις ΗΠΑ, στις πατρίδες τους ή και σε άλλες χώρες, αρκεί να έχουν μία δίκαιη δίκη».