"Ημι-κρατική" τράπεζα; Τα στελέχη της Commerzbank θεωρούν υποτιμητικό τον χαρακτηρισμό. Αλλά είναι γεγονός ότι στο απόγειο της χρηματοπιστωτικής κρίσης η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση είχε διασώσει την παραπαίουσα Commerzbank με μία οικονομική ένεση δισεκατομμυρίων. Έκτοτε είναι ο μεγαλύτερος μεμονωμένος μέτοχος της τράπεζας, καθώς συνεχίζει να κατέχει το 15,6% των μετοχών της. Δεν αναμένεται να αποχωρήσει στο άμεσο μέλλον, γιατί η μετοχή της Commerzbank παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και η πώληση δεν θεωρείται συμφέρουσα. Αλλά ποιος είναι σήμερα ο ρόλος του κράτους στη δεύτερη μεγαλύτερη γερμανική τράπεζα;

Τόσο η κυβέρνηση στο Βερολίνο όσο και η διοίκηση της τράπεζας στη Φρανκφούρτη διαψεύδουν σενάρια κρατικής παρέμβασης ή επιρροής. Ακόμη και στις- ανεπιτυχείς τελικά- διαπραγματεύσεις για πιθανή συγχώνευση με την Deutsche Bank η κυβέρνηση δεν παρενέβη, διαβεβαιώνουν στελέχη της Commerzbank. Όλοι θυμούνται βέβαια τη γενική συνέλευση των μετόχων τον Μάιο του 2009, όταν η διοίκηση της τράπεζας είχε προγραμματίσει κατ' εξαίρεσιν δύο ημέρες διαβουλεύσεων, μέχρι να εγκριθεί η κρατική χρηματοδότηση. Στη συγκεκριμένη συγκυρία η κρατική παρέμβαση είχε κριθεί απαραίτητη, προκειμένου να στηριχθεί η ούτως ή άλλως ριψοκίνδυνη εξαγορά της τράπεζας Dresdner Bank εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Κριτική και αυτοκριτική για την Commerzbank

Ο τότε επικεφαλής της Commerzbank Μάρτιν Μπλέσινγκ προσπάθησε- και τελικά κατάφερε- να πείσει τους μετόχους με χαμηλούς τόνους και με μία δόση αυτοκριτικής. "Κάνουμε κι εμείς λάθη, ίσως έπρεπε να εμπιστευθούμε περισσότερο τον κοινό νου", έλεγε χαρακτηριστικά. Κατά βάση στήριζε πάντοτε την εξαγορά της Dresdner Bank ως "απόφαση στρατηγικού χαρακτήρα", αλλά μάλλον εξεπλάγη και ο ίδιος με τις παγίδες που έκρυβαν οι ισολογισμοί της. Πριν καν στεγνώσει η μελάνη στα συμβόλαια της εξαγοράς τον Σεπτέμβριο του 2008 έσκασε και η "βόμβα" της Lehman Brothers, παρασύροντας στην άβυσσο τις διεθνείς αγορές. Σε αυτή τη συγκυρία τα οικονομικά ανοίγματα της Dresdner, τα οποία είχε επωμιστεί παλαιότερα ο ασφαλιστικός κολοσσός Allianz, περνούσαν στην Commerzbank.

"Η εξαγορά της Dresdner Bank παρά λίγο να προκαλέσει την κατάρρευση της Commerzbank", λέει ο Κλάους Νίντινγκ από την ένωση μετόχων και μικροεπενδυτών DSW. Η ίδια η Commerzbank υπολογίζει ότι χρειάστηκαν εργατοώρες συνολικής διάρκειας 1.000 ημερών για να υλοποιηθεί η συγχώνευση. Ο Νίντινγκ υποστηρίζει ότι η εξαγορά ανάγκασε τη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας να ασχολείται επί σειρά ετών με τα δικά της εσωτερικά προβλήματα και τελικά να παραμείνει στάσιμη στον διεθνή ανταγωνισμό. Στελέχη της Commerzbank ισχυρίζονται από την πλευρά τους ότι χωρίς την εξαγορά η τράπεζα θα ήταν σήμερα σε πολύ χειρότερη θέση. Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν, με την απορρόφηση της Dresdner έκαναν στροφή στη λιανική τραπεζική και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αυτή η πολιτική αποδίδει παρά τα χαμηλά επιτόκια.

Ειρωνίες για τον... κρατικό τραπεζίτη

Το 2009 πάντως ο Μάρτιν Μπλέσινγκ είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση, καθώς αναγκαζόταν να ζητήσει κρατική βοήθεια μόλις 100 ημέρες μετά την εξαγορά της Dresdner Bank, την οποία τόσο πολύ είχε διαφημίσει. Πολλοί τον αντιμετώπιζαν με ειρωνία. Αναγκάστηκε να υπομείνει χαρακτηρισμούς όπως "ο κρατικός τραπεζίτης" ή "το σκυλάκι της Μέρκελ". Κάποια στιγμή δεσμεύτηκε δημοσίως ότι δεν θα ξαναζητήσει βοήθεια από το κράτος.

Σε τελική ανάλυση η κρατική βοήθεια "σταθεροποίησε την Commerzbank", υποστηρίζει ο Μάρτιν Φάουστ, καθηγητής Οικονομικών στο Frankfurt School of Finance and Management. Για να προσθέσει ωστόσο ότι "σήμερα το κράτος δεν έχει λόγο να συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Commerzbank, θα ήταν μάλιστα ευχής έργον να αποσυρθεί επιτέλους". Αλλά αυτό δεν είναι εύκολο, γιατί αν το κράτος ήθελε να πουλήσει σήμερα τις μετοχές του στην Commerzbank θα έπαιρνε πολύ λιγότερα χρήματα από τα 5,1 δισεκατομμύρια ευρώ που διέθεσε για να τις αποκτήσει. Στα 26 ευρώ είχε εκτοξευθεί η μετοχή της Commerzbank το 2008, στα 8 ευρώ κυμαίνεται σήμερα. Ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς χαρακτηρίζει "επένδυση" την κρατική συμμετοχή στη δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας. Μία επένδυση με μέλλον, όπως όλα δείχνουν.

Γερν Μπέντερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου