Σε μια περίοδο πολέμου, παραπληροφόρησης και λαϊκισμού η συμπεριληπτική δημοκρατία διεκδικεί τον ρόλο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ πολιτών και πολιτικών. Να δημιουργηθεί ένας νέος διάλογος στην ψηφιακή εποχή και τόσο τα μίντια όσο και τα think tanks να αναλάβουν την επίτευξη αυτού του στόχου. Αυτά τα θέματα συζητήθηκαν σε μια από τις συνεδρίες της 2ης ημέρας του φετινού Global Media Forum της Deutsche Welle στη Βόννη.

Τι σημαίνει ωστόσο «συμπεριληπτική δημοκρατία»; Η συμπερίληψη είναι μια καίρια έννοια που ξεπερνά τα όρια της πολιτικής και των μίντια. «Η κοινωνία μας έχει ανάγκη να εξελιχθεί και να γίνει πιο συμπεριλιπτική. Συμπερίληψη σημαίνει μεγαλύτερη και ίση συμμετοχή όλων των ανθρώπων χωρίς διακρίσεις, ανεξαιρέτως κοινωνικού και πολιτικού υπόβαθρου. Η συμπεριληπτική δημοκρατία αφορά και  τη μεγαλύτερη κατανόηση των πολιτικών φαινομένων, καθώς η κατανόηση οδηγεί στη συμμετοχή. Έτσι η φωνή του πολίτη έχει μεγάλη σημασία στην εξέλιξη των πραγμάτων», μας λέει ο Παναγιώτης Κακολύρης.

Για τον ίδιο είναι θεμελιώδες να κατανοήσουμε τον σημαντικό ρόλο των think tanks που αποτελούν τις γέφυρες μεταξύ του πολιτικού συστήματος και των πολιτών, αλλά και των μίντια που φροντίζουν για τη διάχυση των πληροφοριών. Οι φορείς αυτοί θα μπορέσουν να επιτύχουν την αποστολή της συμπεριληπτικής δημοκρατίας. «Ζούμε σε μια περίοδο όπου οι πολιτικές αποφάσεις αποτελούν ένα σύνθετο αποτέλεσμα και αυτό που θέλουμε είναι να φτάσουν στον πολίτη με τον πιο απλό και ουσιαστικό τρόπο. Τα think tanks έχουν την τεχνογνωσία ώστε να απλουστεύσουν αυτή την πολιτική διαδικασία».

Ένα επιτυχημένο παράδειγμα συμπεριληπτικής δημοκρατίας που μας επισήμανε ο Π. Κακολύρης αφορά τις Βρυξέλλες. Εκεί έχουν διαμορφωθεί  συμβούλια πολίτων που επιλέγονται με κλήρωση και συμμετέχουν στις πολιτικές διαδικασίες εκφράζοντας την άποψή τους για βαρυσήμαντα θέματα. Βρίσκονται στο ίδιο τραπέζι με τους πολιτικούς και η γνώμη τους έχει την ίδια βαρύτητα.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ευνοούν τη συμμετοχή

Στη συζήτηση που έλαβε χώρα στα πλαίσια του GMF, η Σοφία Δάσκου, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου αναφέρθηκε στον αξιοσημείωτο ρόλο των σοσίαλ μίντια και της ψηφιακής επικοινωνίας. Τα ψηφιακά εργαλεία υπάρχουν και μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να ακουστεί η γνώμη των πολλών. Υπάρχουν όμως και θετικά και αρνητικά αποτελέσματα από τον τρόπο που χρησιμοποιούνται. «Σίγουρα υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών σε θέματα πολιτικής αλλά την ίδια στιγμή δημιουργείται πόλωση που οδηγεί στη βία λόγω της λανθασμένη χρήσης τους. Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι εάν η ευθύνη έγκειται στα ίδια τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ή στον ανθρώπινο παράγοντα», κατέληξε η κ. Δάσκου.

Ο κ. Κακολύρης στο ερώτημα αναφορικά με τις προκλήσεις της παραπληροφόρησης και των fake news και τον ρόλο των think tanks σημειώνει πως χρειαζόμαστε αντικειμενικούς φορείς που μπορούν να κοιτάξουν σε βάθος τα γεγονότα ή ό,τι εμφανίζεται ως γεγονός ώστε να γίνει το fact checking. Στις συζητήσεις που έγιναν στο GMF έγινε σαφές πως «υπάρχει το ερώτημα του πως διαχωρίζεται η αλήθεια από το ψέμα και όσο προχωράει η τεχνολογία βλέπουμε ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ αλήθειας και ψέματος γίνεται ολοένα και πιο λεπτή».

Από την συζήτηση φυσικά δεν έλειπε και ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης. «Βρισκόμαστε μπροστά σε μια πραγματική κοσμογονία σε δεδομένα που θα αλλάξουν τον τρόπο που γίνονται τα πράγματα(..)θα υπάρχει μια πολύ έντονη επίδραση σε πολλούς τομείς και οι εφαρμογές είναι πολύ θετικές δημιουργώντας τεράστιες προοπτικές», λέει ο κ.Κακολύρης.

Η τεχνητή νοημοσύνη αρωγός της συμπεριληπτικής δημοκρατίας

Αναφορικά με την τεχνητή νοημοσύνη, ο κ. Κακολύρης συνεχίζει υπογραμμίζοντας πως δεν μας δίνει μόνο τη δυνατότητα αξιοποίησης της υπάρχουσας γνώσης αλλά της ανασύνθεσής της. Ωστόσο η ευκαιρία αυτή έχει και σημαντικές προκλήσεις, για τις οποίες πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι.

Για τον ίδιο ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου, μέσω του οποίου θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στους ιλιγγιώδεις ρυθμούς ανάπτυξης της τεχνολογίας, είναι καίριος.

Αξίζει να αναφερθεί πως στη συζήτηση επισημάνθηκε και ο όρος «intellemo», ένα νέο μοντέλο επικοινωνίας που συν-δημιουργήθηκε από τον κ. Κακολύρη, από τις λέξεις intelligence και emotionality.  Ο Παναγιώτης Κακολύρης στέκεται στην έντονη ανάγκη του συνδυασμού της τεχνολογικής εξέλιξης και της ενσυναίσθησης. «Οποιοδήποτε και εάν είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα πρέπει πάντα να λαμβάνει υπόψιν τους ανθρώπους. Σε αυτό ακριβώς το σημείο έρχεται η ενσυναίσθηση και γίνεται καταλύτης της συμπεριληπτικότητας. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι η τεχνολογική ανάπτυξη οδηγείται προς τη σωστή κατεύθυνση».