Για τον Φάγκερ είναι κατά κάποιον τρόπο μια επιλογή μεταξύ δύο καταστροφών: της δυστυχίας στη Συρία και της δυστυχίας στην Τουρκία. Ο Σύριος εγκατέλειψε έξι φορές λόγω του εμφυλίου τη Συρία. Την τελευταία πήγε στα Άδανα της Τουρκίας. Όμως, τώρα που οι σεισμοί ανάγκασαν τον ίδιο και την οικογένειά του να μείνουν ξανά σε μια σκηνή, σκέφτεται να μεταναστεύσει για έβδομη φορά.

«Καταστροφή του αιώνα» αποκαλεί τους σεισμούς ο πρόεδρος Ερντογάν και αυτοί πρόκειται να απασχολήσουν την Τουρκία για μήνες, αν όχι χρόνια. Στην επίσης σεισμόπληκτη βορειοδυτική Συρία εκτυλίσσεται μια ανθρωπιστική κρίση τεραστίων διαστάσεων. Σύμφωνα με στοιχεία του Ο.Η.Ε., περίπου 29.000.000 άνθρωποι και στις δύο χώρες έχουν πληγεί. Σχεδόν δύο εκατομμύρια άστεγοι υπάρχουν στην Τουρκία, ενώ περίπου άλλοι τόσοι έχουν εγκαταλείψει την περιοχή. Όσοι μένουν πίσω είναι εκείνοι που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να φύγουν. Διαμένουν σε σκηνές, σε αντίξοες και ανθυγιεινές συνθήκες, συχνά χωρίς ρεύμα.

Στη βορειοδυτική Συρία υπάρχουν 1.400 καταυλισμοί. Ο χώρος πλέον εκεί είναι δυσεύρετος, γι’ αυτό και χιλιάδες άλλες οικογένειες έσπευσαν να αναζητήσουν καταφύγιο αλλού, ακόμη και σε κατεστραμμένα σπίτια. Στην τουρκική πλευρά της συνοριακής περιοχής, υπάρχουν επίσης παντού σκηνές. Ένας άνδρας που έχει καταφύγει σε μια σκηνή της Υπηρεσίας Αντιμετώπισης Καταστροφών AFAD με τη σύζυγό του και τα έξι παιδιά τους, δύσκολα μπορεί να περιγράψει πώς θα είναι οι επόμενες εβδομάδες και μήνες. «Το μέλλον», λέει, «έχει χαθεί».

Άγνωστος ο αριθμός νεκρών και αγνοούμενων

Επιπλέον, υπάρχει η ανησυχία για τους αγνοούμενους συγγενείς, καθώς η κυβέρνηση δεν έχει δώσει ακόμη πληροφορίες για τον αριθμό των αγνοουμένων. Στη Συρία, οι γιατροί συνεχίζουν να αγωνίζονται για να σώσουν τις ζωές των τραυματιών. «Η ιατρική κατάσταση δεν μπορεί να περιγραφεί», λέει ο γιατρός Αμμάρ Ζακάρια από την οργάνωση SAMS. Κανείς δεν τολμά να εκτιμήσει τον αριθμό των νεκρών στη βορειοδυτική Συρία - περίπου 5.900 έχουν επιβεβαιωθεί. Μεγάλο μέρος των συντριμμιών δεν έχει μετακινηθεί μετά τους σεισμούς λόγω έλλειψης βαρέος εξοπλισμού. «Υπάρχουν πάρα, πάρα, πάρα πολλά θύματα», λέει ο Ζακάρια. Εκτός από τον ανθρώπινο πόνο, οι σεισμοί προκάλεσαν επίσης μεγάλες οικονομικές, οικολογικές και πολιτιστικές ζημιές. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, μόνο στην Τουρκία καταστράφηκαν περισσότερα από 200.000 σπίτια. Η Greenpeace στην Τουρκία προειδοποιεί για μολύνσεις με αμίαντο ή άλλες χημικές ουσίες, όμως δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με αυτό.

Πολιτιστικά αγαθά έχουν επίσης υποστεί σοβαρές ζημιές ή έχουν καταστραφεί, ιδίως στην πόλη της Αντάκια, την αρχαία Αντιόχεια: σύμφωνα με μια πρώτη έκθεση του Επιμελητηρίου Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων, σε αυτά περιλαμβάνονται η ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Παύλου και το τζαμί Χαμπίμπ-ι--Νεκκάρ, ένα από τα παλαιότερα τζαμιά εντός της Τουρκίας. Τα τείχη ενός ιστορικού ρωμαϊκού κάστρου στο Γκαζιαντέπ έχουν επίσης καταρρεύσει. Σε έκθεσή της λίγο μετά τον σεισμό, η ένωση επιχειρήσεων και επιχειρηματιών της Τουρκίας Türkonfed υπολόγισε την οικονομική ζημία σε 84,1 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι πολιτικές συνέπειες της καταστροφής

Μετά το σοκ, η κριτική στην κυβέρνηση γίνεται πλέον όλο και πιο έντονη στην Τουρκία και πολλοί αιτούνται την παραίτησή της, επικρίνοντας το ότι η κυβέρνηση επέτρεψε κακοτεχνίες στην κατασκευή των κτηρίων, αλλά και τη διαχείριση της κρίσης από τον Ερντογάν, καθώς οι λιγοστές ομάδες διάσωσεις και οι προμήθειες έφτασαν με μεγάλη καθυστέρηση. Ο Ερντογάν παραδέχτηκε την καθυστερημένη αντίδραση, όμως τη δικαιολόγησε με το μέγεθος της καταστροφής.

Καθυστερημένη ήταν και η αρωγή του Ο.Η.Ε. προς τη βορειοδυτική Συρία, όπως αναφέρει ο Μάρτιν Γκρίφιθς, συντονιστής του Ο.Η.Ε. για την παροχή βοήθειας έκτακτης ανάγκης. Ο Κλίντον Μπιούκς της οργάνωσης World Vision προσθέτει πως ήταν και υποχρηματοδοτούμενη: «Όταν χτύπησε ο σεισμός, δεν είχαμε τίποτα», λέει. Οι εργαζόμενοι στην παροχή βοήθειας βρέθηκαν αντιμέτωποι με το ερώτημα αν έπρεπε να πληρώσουν τον μισθό ενός γιατρού στο νοσοκομείο ή να τοποθετήσουν προμήθειες στα σύνορα - δεν μπορούσαν να τα κάνουν και τα δύο μαζί.

Η καταστροφή έπληξε την Τουρκία εν μέσω προεκλογικής περιόδου, με τις εκλογές να διεξάγονται στις 14 Μαΐου. Ο Ερντογάν ελπίζει να επανεκλεγεί υποσχόμενος την τάχιστη ανοικοδόμηση της περιοχής εντός ενός έτους. Ο ηγέτης της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, θέλει επίσης να αποκομίσει πολιτικό όφελος από την καταστροφή, αναδεικνύοντας την κυβέρνησή του - παρά τον κατακερματισμό της χώρας - ως την κυρίαρχη δύναμη. Στη Συρία, ο Άσαντ θα μπορούσε να βγει ως ο μοναδικός νικητής από αυτήν την καταστροφή.

Γιοχάνες Σάντεκ και Μίριαμ Σμιτ, dpa

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς