"Η κόρη μας η Σαφιγιέ γεννήθηκε μία Παρασκευή και την επόμενη μέρα βρέθηκε στη φυλακή, μαζί με τη μητέρα της" λέει ο Χουσείν Σαχνάζ. Η σύζυγός του Χατισέ εκτίει ποινή φυλάκισης έξι ετών και δέκα μηνών σε σωφρονιστικό κατάστημα υψίστης ασφαλείας στην Αττάλεια, κατηγορούμενη για συμμετοχή σε οργάνωση γκιουλενιστών (FETÖ). Είναι μία κατηγορία που βαρύνει αμέτρητους αντιφρονούντες στην Τουρκία- πολλές φορές άδικα. Με το μωρό της η Χατισέ μοιράζεται ένα κελί μαζί με άλλες 30 κρατούμενες. Οι συνθήκες είναι δύσκολες, η θερμοκρασία ξεπερνά τους 30 βαθμούς αυτή την εποχή. "Ανησυχώ πολύ, όλα αυτά βασανίζουν το μυαλό μου. Υπάρχει τροφή για το μωρό στη φυλακή; Θα αντέξουν τη ζέστη;", λέει ο Χουσεΐν.

Φιλοκυβερνητικές εφημερίδες γράφουν ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης επεξεργάζεται μία νέα πολιτική για τις μητέρες που φυλακίζονται με το μωρό τους: από εδώ και πέρα, υποστηρίζουν, θα εκτίουν την ποινή τους σε ειδικό κελί κατοικίας, που προσφέρει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Αμπντουλαχμίτ Γκιουλ δηλώνει ότι στην Άγκυρα εφαρμόζεται ένα πιλοτικό πρόγραμμα για 42 κρατούμενες. Σε πρώτη φάση, υποστηρίζει, διαρρυθμίζονται 48 τέτοιες "κατοικίες" με τον κατάλληλο εξοπλισμό και εξωτερικό χώρο 430 τ.μ., στον οποίον θα μπορούν να παίζουν τα παιδιά. Σε ένα δεύτερο στάδιο, υπόσχεται ο υπουργός, θα δημιουργηθεί αντίστοιχος χώρος στις γυναικείες φυλακές του Ντιγιαρμπακίρ.

Δυσπιστία και κριτική

Ο Χουσεΐν Σαχνάζ πιστεύει ότι η υλοποίηση του σχεδίου θα πάρει χρόνια. Αλλά κι αν ακόμη γίνουν όλα αυτά, επισημαίνει, "δεν αλλάζει το γεγονός ότι η κόρη μου μεγαλώνει στη φυλακή. Μπορεί αυτό το πιλοτικό πρόγραμμα να βελτιώσει κάπως τα πράγματα, αλλά η φυλακή παραμένει φυλακή (...)" Η δικηγόρος Κανσού Σεκερσί, που συνεργάζεται με την πρωτοβουλία πολιτών CISST για την προστασία ανηλίκων κρατουμένων, επιφυλάσσεται να σχολιάσει τις ημιεπίσημες ανακοινώσεις. "Δεν έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες, θα θέλαμε να υπάρξει αναλυτική ενημέρωση από την κυβέρνηση για το ζήτημα αυτό", λέει. Προσθέτει μάλιστα ότι τον τελευταίο καιρό λαμβάνει όλο και περισσότερες επιστολές από έγκλειστες μητέρες. Πολλές διαμαρτύρονται και απευθύνουν έκκληση για βοήθεια καθώς, όπως λένε, λείπουν πάνες, φάρμακα και παιδικές τροφές. Όπως υποστηρίζει η Κανσού Σεκερσί "τα νέου τύπου κελιά ίσως είναι χρήσιμα για να λυθούν κάποια προβλήματα, αλλά μέχρι στιγμής κανείς δεν λέει περισσότερα. Κανονικά πρέπει να γίνουν διαβουλεύσεις με παιδαγωγούς ή ψυχολόγους, αλλά αυτό δεν έχει συμβεί".

Όπως επισημαίνουν οι περισσότερες ΜΚΟ το ζητούμενο δεν είναι απλώς να βελτιωθούν οι συνθήκες κράτησης, αλλά "να αλλάξει ολόκληρο το σωφρονιστικό σύστημα, ώστε να μην καταλήγουν στη φυλακή, για οποιονδήποτε λόγο, παιδιά μικρότερα των έξι ετών". Μία πιθανή λύση θα ήταν να αναβάλλεται η εκτέλεση της ποινής για την μητέρα, εωσότου το παιδί συμπληρώσει τα επτά του χρόνια. Μία άλλη λύση θα ήταν το "ηλεκτρονικό βραχιολάκι". Ο Χουσεΐν Κιουτσουκμπαλαμπάν, συντονιστής της ανθρωπιστικής οργάνωσης IHD, λέει ότι "είναι άδικο να τιμωρείται το μωρό για τα αδικήματα της μητέρας του".

Κρατούμενος, ετών δύο

Η στατιστική είναι ανησυχητική: στις τουρκικές φυλακές παραμένουν 743 παιδιά μικρότερα των έξι ετών, δηλώνει ο Σαμπάν Γιλμάζ, επικεφαλής ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μάλιστα τα 343 από αυτά δεν έχουν κλείσει ούτε τα τρία τους χρόνια! Επίσης, τον Νοέμβριο του 2018 είχαν καταγραφεί 35 κρατούμενες σε εγκυμοσύνη. Μία από αυτές ήταν η Χατισέ Σαχνάζ. Σύμφωνα με τον τουρκικό Ποινικό Κώδικα η εκτέλεση της ποινής αναβάλλεται για τις μητέρες με μωρό μικρότερο των έξι μηνών. Ωστόσο, προβλέπεται μία εξαίρεση για το αδίκημα της συμμετοχής σε "τρομοκρατική οργάνωση" και σε αυτή την περίπτωση η μητέρα οδηγείται στη φυλακή.

Αράμ Εκίν Ντουράν

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου