Η πολυσυζητημένη επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Κύπρο ολοκληρώθηκε. Η Άγκυρα που εδώ και αρκετό διάστημα υιοθέτησε την στρατηγική της σκληρής γραμμής των δύο ξεχωριστών κρατών ως βάση συζήτησης για επίλυση, παρά τις αντιδράσεις, δείχνει πλέον ξεκάθαρα ότι δεν προτίθεται να υποχωρήσει από αυτή την γραμμή.

Ουσιαστικά όλη η προσπάθεια της τουρκικής διπλωματίας πλέον εστιάζει στην αναγνώριση της «ΤΔΒΚ». Η ελπίδα που προς στιγμήν είδαν κάποιοι, όταν την πρώτη μέρα της επίσκεψης του ο Ερντογάν από την Βουλή του ψευδοκράτους δεν εξήγγειλε τίποτε περισσότερο από την απόφαση να χτίσει νέο προεδρικό Μέγαρο και νέο κτίριο Εθνοσυνέλευσης, έσβησε την επόμενη μέρα με τις εξαγγελίες του Ερσίν Τατάρ περί απόφασης ανοίγματος του 3,5 % των Βαρωσίων.

Μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι οι πιέσεις του δυτικού κόσμου και ιδιαίτερα των ΗΠΑ να απέτρεψαν την εξαγγελία για τη δημιουργία βάσης μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή και ναυτικής βάσης. Πράγματι και στο εσωτερικό της Τουρκίας αναλυτές σημειώνουν ότι η τουρκική διπλωματία απέφυγε κακοτοπιές, αφού δεν προχώρησε σε ακραίες εξαγγελίες. Όμως τονίζουν ότι τα απαραίτητα έγιναν.

Ενέργειες για έμμεση αναγνώριση της «ΤΔΒΚ»

Πράγματι οι εξαγγελίες που έκανε ο Τατάρ για την Αμμόχωστο, καλώντας τους Ελληνοκυπρίους να πάρουν τις περιουσίες τους και να επιστρέψουν εκεί, στοχεύουν σε μια έμμεση αναγνώριση της «ΤΔΒΚ».Μάλιστα, όπως γράφεται στον τουρκοκυπριακό τύπο, μέσα στην περιοχή που αποχαρακτηρίζεται από στρατιωτική, βρίσκονται 36 ακίνητα Ελληνοκυπρίων που έχουν ήδη προσφύγει στο ΕΔΑΔ ή και στην τουρκοκυπριακή επιτροπή ακινήτων για να αποζημιωθούν.

Οι Ελληνοκύπριοι που πιθανότατα θεωρούσαν ότι στρίμωχναν την Άγκυρα με αυτές τις προσφυγές θα βρεθούν προ διλήμματος. Να αποζημιωθούν ή να πάρουν πίσω την περιουσία και να γυρίσουν στα Βαρώσια υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, αναγνωρίζοντας έμμεσα την κρατική της υπόσταση; Ή να αποποιηθούν την περιουσία τους;

Ασφυκτική πίεση στο Αζερμπαϊτζάν

Είναι ξεκάθαρο ότι δεν πρόκειται για ένα βήμα εντυπωσιασμού, με το βλέμμα στραμμένο στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπως νομίζουν ορισμένοι αναλυτές ή και πολιτικοί στην Ελλάδα. Αλλά ούτε μόνο ένα μικρό βήμα για να ζυγιστούν οι αντιδράσεις. Σαφώς η Άγκυρα μετρά τώρα τις αντιδράσεις, με αυτή των ΗΠΑ που ήταν άμεση και κάθετη, να βαραίνει και άλλο της ήδη βεβαρημένες σχέσεις των δύο χωρών. Αλλά κύριος στόχος είναι να γίνονται έστω και μικρά βήματα που βάζουν λιθαράκια στην προσπάθεια αναγνώρισης του ψευδοκράτους. Καθώς μόνο τότε θα έχει πραγματικό υπόβαθρο συζήτησης η λύση στη βάση των δύο κρατών, που διατυμπανίζει ως προϋπόθεση ο Πρόεδρος της Τουρκίας.

Γι αυτό ασκεί ασφυκτική πίεση στο Αζερμπαϊτζάν, το οποίο στήριξε στον πόλεμο με την Αρμενία. Η δήλωση Ερντογάν απαντώντας σε δημοσιογράφο κατά την επίσκεψη, ότι «η αναγνώριση από το Αζερμπαϊτζάν πρέπει να θεωρείται δεδομένη» είχε προφανώς αυτό τον σκοπό. Ακόμη κι αν μέχρι στιγμής ο Αλίγιεφ εμφανίζεται επιφυλακτικός για ένα τέτοιο βήμα, υπολογίζοντας το πιθανό κόστος που θα έχει στις σχέσεις του με την Δύση, έστειλε αντιπροσωπεία που παρέστη στις τελετές της 20ής Ιουλίου.

Επιβεβαιώνεται το αναμενόμενο

Επίσης ο Πρόεδρος της Τουρκίας και κατά την επίσκεψη δήλωσε πως σε περίπτωση που το φθινόπωρο εμφανιστούν γεωτρύπανα στα οικόπεδα που έχει παραχωρήσει η Κύπρος (βλ. exxon mobil), θα πράξει τα δέοντα για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων.

Τελικά το αναμενόμενο γι αυτό το καλοκαίρι επιβεβαιώνεται. Την σκυτάλη από το περσινό θερμό καλοκαίρι στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο παίρνει η πολύπλοκη κατάσταση στο Κυπριακό, που 47 χρόνια μετά φαντάζει ακόμη δυσεπίλυτο. Κι ακόμη περισσότερο, όταν στην Άγκυρα δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι το Κυπριακό λύθηκε του 1974.

Η πορεία θα δείξει κατά πόσο οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας ή καλύτερα Μπάιντεν-Ερντογάν και κατά προέκταση οι ισορροπίες στην τουρκική οικονομία θα καθορίσουν τις εξελίξεις στο Κυπριακό και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, φυσικά σε συνδυασμό με τις διπλωματικές ενέργειες Ελλάδας και Κύπρου.

Ανδρέας Ρομπόπουλος, Κωνσταντινούπολη