H εθνολαϊκιστική Εναλλακτική για τη Γερμανία (ΑfD) το 2016 και 2017 είχε χαρακτηρισθεί «κομήτης» από τον πρόεδρό της Γεργκ Μόιτεν. Αλλά μια τέτοια ανοδική τάση σπάνια συνεχίζεται μακροπρόθεσμα.Αυτό επιβεβαιώνεται από τη σημερινή πορεία του κόμματος που ιδρύθηκε το 2013 από δεξιούς, συντηρητικούς και νεοφιλελεύθερους. Σήμερα το AfD μοιάζει να μη βρίσκεται πια στο ζενίθ του. Στις πρόσφατες εκλογές στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης το AfD συγκέντρωσε το 9% των ψήφων, δηλαδή περίπου μείον 5% σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές. Στη Ρηνανία-Παλατινάτο οι απώλειες που κατέγραψε ήταν της τάξεως του 4,3% σε σχέση με πέντε χρόνια πριν, συγκεντρώνοντας την προπερασμένη Κυριακή 8,3%.

Ο αριθμός των μελών του κόμματος μειώθηκε το 2020 για πρώτη φορά μετά την αποχώρηση του ιδρυτή του AfD Μπερντ Λούκε το 2015. Ο πολιτικός επιστήμονας Χάγιο Φούνκε κάνει λόγο για μια περίοδο «στασιμότητας και σταθεροποίησης». Ο ίδιος εκτιμά ότι τα μισά από τα μέλη του ασπάζονται πράγματι την ιδεολογία του AfD, τη «ρατσιστική κοσμοθεωρία του», όπως λέει χαρακτηριστικά.

Νέα γενιά «επαγγελματιών πολιτικών»

Ο Γεργκ Μόιτεν δήλωσε πάντως ότι ήλπιζε σε διψήφια εκλογικά αποτελέσματα στα δύο γερμανικά κρατίδια. Τα εκπληκτικά ποσοστά που κατέγραφε το 2016 το AfD, ως συνέπεια της προσφυγικής κρίσης της προηγούμενης χρονιάς, οδήγησαν στην είσοδο πολλών αμφιλεγόμενων προσωπικοτήτων στην πολιτική με το AfD. Οι καιροί αυτοί όμως πέρασαν, εκτιμά ο Μόιτεν θυμίζοντας μάλιστα το παράδειγμα του Βόλφγκαντ Γκέντεον, ο οποίος αποχώρησε από την πολιτική μετά από κατηγορίες σε βάρος του για αντισημιτισμό. Σύμφωνα με τον Μόιτεν η νέα κοινοβουλευτική ομάδα του AfD αποτελείται πλέον από «επαγγελματίες».

Από την πλευρά του ο συμπρόεδρος του AfD Τίνο Χρουπάλα εστιάζει περισσότερο στην Ανατολική Γερμανία. «Στις επικείμενες τοπικές εκλογές στα κρατίδια της Ανατολικής Γερμανίας το AfD θα έχει καλύτερες επιδόσεις» εκτιμά. Σε αυτό φαίνεται να συμφωνούν όλοι οι παρατηρητές. Στα ανατολικά  κρατίδια επικρατεί μεγάλη δυσπιστία, δυσαρέσκεια και υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για διαμαρτυρία και κριτική του συστήματος.Αξίζει να σημειωθεί ότι η γερμανική Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος έχει χαρακτηρίσει τη δεξιά πτέρυγα του AfD ως ακροδεξιά στα κρατίδια της Σαξονίας, του Βρανδεμβούργου, της Σαξονίας- Άνχαλτ και της Θουριγγίας. Στόχος της γερμανικής μυστικής υπηρεσίας δεν είναι να στοχοποιήσει πολίτες αλλά να κατονομάσει εξτρεμιστές και να προστατεύσει τη συνταγματική τάξη.Ορισμένοι ωστόσο πολίτες στην ανατολική Γερμανία ασπάζονται την άποψη του Χρουπάλα, ο οποίος συνέκρινε την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος με την ανατολικογερμανική Στάζι.

Οι στρατηγικοί στόχοι του AfD

Η μετατροπή του AfD από κόμμα καθηγητών που πρέσβευαν τον οικονομικό φιλελευθερισμό σε κόμμα που τείνει προς την άκρα δεξιά και εκφράζει τον «απλό άνθρωπο» φαίνεται να αποτελεί στρατηγικό στόχο του επικεφαλής της Κ.Ο. του AfD Αλεξάντερ Γκάουλαντ. Ο 80χρονος πολιτικός σκοπεύει να είναι υποψήφιος και στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Η στρατηγική του φαίνεται να αποφέρει καρπούς. Σύμφωνα με αναλυτές, το AfD σήμερα έχει περισσότερους υποστηρικτές μεταξύ εργατών παρά ελεύθερων επαγγελματιών, ιδιωτικών και δημοσίων υπαλλήλων. Οι πανεπιστημιακοί είχαν μειωμένη παρουσία στις πρόσφατες τοπικές εκλογές.

Επίσης το AfD παραμένει «κόμμα ανδρών». Εάν στη Βάδη-Βυρτεμβέργη και τη Ρηνανία-Παλατινάτο ψήφιζαν μόνο γυναίκες, το κόμμα θα έπαιρνε ίσως τα μισά ποσοστά. Η «ανδρική υπόσταση» του κόμματος αντικατοπτρίζεται και στο πρόγραμμά του: ενδοοικογενειακή βία εναντίον ανδρών, διακρίσεις κατά των πατέρων και άλλα σχετικά ζητήματα θεματοποιούνται συχνά από το AfD στη γερμανική βουλή. Το προφίλ του κόμματος σχηματοποιείται ακόμη μέσα από τη στάση που κράτησε την περίοδο της πανδημίας και το φλερτ με τους αρνητές του κορωνοϊού.

Το μεταναστευτικό δεν αποτελεί πια πρώτο θέμα

Το AfD ποντάρει τέλος στην κριτική στους Χριστιανοδημοκράτες για τους ατυχείς χειρισμούς στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Είναι ένα πεδίο. στο οποίο μπορεί να κινηθεί σχετικά άνετα, αν και κανείς δεν γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση με τους εμβολιασμούς, τα τεστ και την οικονομική ανάκαμψη μέχρι τον Σεπτέμβριο. Το πεδίο όμως στο οποίο δεν μπορεί να ποντάρει πλέον και το οποίο του χάρισε το 2017 διψήφια ποσοστά είναι το μεταναστευτικό. Σε αντίθεση με το 2017 σήμερα δεν φαίνεται να αποτελεί το κορυφαίο θέμα που θα κρίνει τις ομοσπονδιακές εκλογές.

Άνε Μπεατρίς Κλάσμαν

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη