«Είναι πλέον καιρός να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση των ΗΠΑ με την Ευρώπη». Με αυτά τα λόγια ξεκινά ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας άρθρο γνώμης στην εφημερίδα Handelsblatt. Όπως επισημαίνει, κοινά σημεία ταύτισης στις αξίες και στα συμφέροντα που συνέδεαν για δεκαετίες τις ΗΠΑ και την ΕΕ λιγοστεύουν. Για αυτό δεν ευθύνεται μόνον ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ. Ο κ. Μάας εκτιμά ότι η αλλαγή στάσης είναι επιλογή της Ουάσιγκτον που άρχισε να εφαρμόζεται εδώ και αρκετό διάστημα και η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει με ένα νέο πρόεδρο. Ως απάντηση σε αυτή την εξέλιξη ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών καταθέτει ένα σχέδιο που φέρει τον τίτλο «Ισορροπημένη Εταιρική Σχέση».

Οι βασικές ιδέες του σχεδίου εκφράζουν όλη την κυβέρνηση, διαβεβαίωσε στο σημερινό μπρίφινγκ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ. Σύμφωνα με την Handelsblatt ο Χάικο Μάας και η Άγκελα Μέρκελ είχαν επανειλημμένα συναντηθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Άλλωστε, η καγκελάριος ήταν αυτή που έδωσε το έναυσμα για τη συζήτηση αναφορικά με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αυτονομίας στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Το Μάιο του 2017 είχε για πρώτη φορά δηλώσει δημόσια πως «οι καιροί που μπορούσαμε να βασιστούμε πλήρως σε άλλους, εν μέρει ανήκουν στο παρελθόν». «Εμείς οι Ευρωπαίοι θα πρέπει πράγματι να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας». Μετά από μήνες εντατικού προβληματισμού του υπουργείου Εξωτερικών ο κ. Μάας καταθέτει σήμερα τις γερμανικές προτάσεις.

Η ΕΕ να υποστηρίζει τα δικά της συμφέροντα

Κεντρικό σκεπτικό του σχεδίου είναι να διατηρήσει μεν η ΕΕ τις υπερατλαντικές σχέσεις με τις ΗΠΑ αλλά παράλληλα να χειραφετηθεί από αυτή, με αλλά λόγια να υποστηρίζει σθεναρά τα δικά της συμφέροντα. Αυτό θα επιτευχθεί σύμφωνα με τον Χάικο Μάας με την ανάδειξη της ΕΕ σε «βασικό πυλώνα της διεθνούς τάξης πραγμάτων». Προϋπόθεση είναι η σταδιακή δημιουργία της «Ευρωπαϊκής Ένωσης Ασφάλειας και Άμυνας». Επίσης θα πρέπει να αναπτυχθεί μια «Πολυμερής Συμμαχία» με τρίτες χώρες, όπως η Ιαπωνία, ο Καναδάς και η Νότια Κορέα για να δημιουργηθεί ένα «αντίβαρο», εκεί όπου οι ΗΠΑ παραβιάζουν «κόκκινες γραμμές». Προφανώς ο Χάικο Μάας αναφέρεται μεταξύ άλλων στις αμερικανικές κυρώσεις σε επιχειρήσεις που διατηρούν εμπορικές επαφές με το Ιράν.

Αναφερόμενος σε συγκεκριμένα μέτρα για τη διασφάλιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων ο κ. Μάας προτείνει τη φορολόγηση από ευρωπαϊκά κράτη αμερικανικών πολυεθνικών εταιρειών, όπως η Google και το Facebook. Εκτός αυτού υποστηρίζει τη δημιουργία ενός αυτόνομου ευρωπαϊκού συστήματος Swift (Κοινότητα για την Παγκόσμια Διατραπεζική Οικονομική Επικοινωνία).Το δίκτυο πάνω από 200 κρατών ελέγχει σχεδόν όλες τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές στον κόσμο. Όπως προκύπτει από τα απόρρητα ντοκουμέντα του πρώην πράκτορα της CIA Έντουαρντ Σνόουντεν οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ επανειλημμένα έχουν υποκλέψει στοιχεία. Με ένα αυτόνομο ευρωπαϊκό σύστημα ελέγχου τραπεζικών συναλλαγών ο κ. Μάας θέλει να ξεφύγει από τον αμερικανικό έλεγχο.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο