Το Βραβείο Αρχιτεκτονικής Πρίτσκερ στον Ντ. Τσίπερφιλντ
Τόρστεν Λάντσμπεργκ
25 Μαΐου 2023
Σε μια λαμπερή βραδιά στην Αρχαία Αγορά στην Αθήνα βραβεύθηκε ο Σερ Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, ο οποίος έχει σχεδιάσει την αναβάθμιση του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας.
Διαφήμιση
Το Βραβείο Πρίτσκερ είναι διεθνές αρχιτεκτονικό βραβείο, το οποίο απονέμεται ετησίως σε εν ζωή αρχιτέκτονες από το Ίδρυμα Χάιατ και θεωρείται το κορυφαίο στον κόσμο. Πολλοί το χαρακτηρίζουν και ως το «Νόμπελ της Αρχιτεκτονικής». Φέτος έλαβε το βραβείο ο Βρετανός αρχιτέκτονας Σερ Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ, το βράδυ της Τετάρτης στην Αθήνα και πιο συγκεκριμένα στην Αρχαία Αγορά.
H απονομή του βραβείου, που έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, είχε και συμβολικό χαρακτήρα, αφού το πιο πρόσφατο έργο του είναι η αναβάθμιση του κτιρίου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Ο ίδιος δήλωσε το βράδυ της απονομής: «Το χρέος που νιώθω σε όλους αυτούς που με έχουν εμπνεύσει είναι τεράστιο. Είμαι ευγνώμων γι’ αυτό το βραβείο, αλλά περισσότερο για το ταξίδι που με έφερε εδώ».
Ο Σερ Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1953 και μεγάλωσε σε μια φάρμα στη νοτιοδυτική Αγγλία. Ήθελε να γίνει κτηνίατρος αλλά όταν ο πατέρας του μετέτρεψε μια άλλη φάρμα σε εξοχικές κατοικίες, τότε κάτι άλλαξε. Ο νεαρός Ντέιβιντ βοηθούσε τον πατέρα του και γοητεύτηκε στην πράξη από τις δυνατότητες της αρχιτεκτονικής δημιουργίας.
Διεθνούς φήμης αρχιτέκτονας
Αφού σπούδασε λοιπόν αρχιτεκτονική στο Λονδίνο, εργάστηκε στο γραφείο του Νόρμαν Φόστερ στα τέλη της δεκαετίας του ’70 προτού ανοίξει το δικό του γραφείο. Σήμερα η εταιρεία του ακμάζει με γραφεία σε Λονδίνο, Βερολίνο, Μιλάνο, Σαγκάη και Σαντιάγο ντε Κομποστέλα. Κυριάρχησε στη διεθνή αγορά κυρίως με τις ανακαινίσεις και τις ανακατασκευές παλαιών κτιρίων, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία και το περιβάλλον τους. Έχουν υλοποιηθεί περισσότερα από 100 έργα από τα γραφεία του στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Λατινική Αμερική συμπεριλαμβανομένου του ανακαινισμένου Procuratie Vecchie στη Βενετία, του Museo Jumex στην Πόλη του Μεξικού και του Μουσείου Μοντέρνας Λογοτεχνίας στο Μάρμπαχ.
Ενώ ο αριθμός των έργων του στη Μεγάλη Βρετανία δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος και ο Τσίπερφιλντ αποξενώθηκε από την πατρίδα του ιδιαίτερα μετά το Μπρέξιτ, μια στενή σύνδεση αναπτύχθηκε με το Βερολίνο. Το 2009 ανακαίνισε το «Νέο Μουσείο» στο Νησί των Μουσείων, το οποίο είχε καταστραφεί σε μεγάλο βαθμό στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Το 2019 η Πινακοθήκη Τζέιμς Σίμον, η οποία σχεδιάστηκε από την Chipperfield Architects άνοιξε ως κέντρο επισκεπτών στο νησί των μουσείων. Η ολοκλήρωση του έργου διήρκεσε επτά χρόνια περισσότερο από ότι είχε προγραμματιστεί και δεδομένου ότι η κατασκευή είχε διπλάσιο κόστος από ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί, στο Βερολίνο επικράτησε γρήγορα η άποψη πως αποτελεί το «πιο ακριβό βεστιάριο της πόλης». Από το 2015 έως το 2021, το γραφείο του Βερολίνου ήταν επίσης υπεύθυνο για την ανακαίνιση της Νέας Εθνικής Πινακοθήκης.
Διαφήμιση
Ο Τσίπερφιλντ τονίζει τη σημασία της βιωσιμότητας
Το Νόμπελ Αρχιτεκτονικής: Βραβείο Πρίτσκερ
Θεωρείται το σημαντικότερο βραβείο Αρχιτεκτονικής και συνοδεύτεται από 84.000 ευρώ. Απονεμήθηκε φέτος για 41η φορά. Μια ματιά και στους νικητές των προηγούμενων χρόνων.
Εικόνα: Philippe Ruault
2021: Αν Λοκατόν και Ζαν Φιλίπ Βασάλ
Η Αν Λοκατόν και ο Ζαν Φιλίπ Βασάλ συναντήθηκαν τη δεκαετία του 1970 ενώ σπούδαζαν στο Μπορντό. Εργάστηκαν αργότερα στο Νίγηρα, ο οποίος επηρέασε μέχρι σήμερα την αρχιτεκτονική τους. Αντιτίθενται σθεναρά στην κατεδάφιση των κοινωνικών κατοικιών. Ένα από τα πιο διάσημα κτήρια τους είναι το εκθεσιακό κτήριο Palais de Tokyo στη γαλλική πρωτεύουσα, το οποίο άνοιξε το 2002.
Εικόνα: Philippe Ruault
2020: Ιβόν Φαρέλ και Σίλεϊ ΜακΝαμάρα
Στο φάκελο του βραβευμένου το 2020 αρχιτεκτονικού γραφείου Grafton των δύο Ιρλανδών αρχιτεκτόνων Ιβόν Φαρέλ και Σίλεϊ ΜακΝαμάρα δεσπόζουν κυρίως εκπαιδευτικά ιδρύματα όπως η Σχολή Οικονομικών της Τουλούζης που σχεδιάστηκε το 2009 ή το ιδιωτικό επιχειρηματικό πανεπιστήμιο Luigi Bocconi στο Μιλάνο. Επιμελήθηκαν επίσης τη Μπιενάλε της Βενετίας το 2018.
Εικόνα: Imago Images/H. Lucas/A. Nowak
2019: Αράτα Ιζοζάκι
Ο Αράτα Ιζοζάκι είναι "ένας πραγματικά διεθνής αρχιτέκτονας" και "ένας οραματιστής της γενιάς του", έγραψε στο αιτιολογικό της η κριτική επιτροπή του βραβείου Πρίτσκερ για τον Ιάπωνα αρχιτέκτονα. Τα πιο διάσημα κτίρια του 88χρονου περιλαμβάνουν το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο Λος Άντζελες (φωτογραφία) και το Arena Palau Sant Jordi στη Βαρκελώνη.
Εικόνα: Westend61/IMAGO
2018: Μπαλκρίσνα Ντόσι
"Φαίνεται σαν να έπρεπε να δώσω έναν όρκο και να τον θυμάμαι για το υπόλοιπο της ζωής μου: να προσφέρω αξιοπρεπή στέγαση στη λιγότερο προνομιούχα τάξη", είπε κάποτε ο Μπαλκρίσνα Ντόσι. Αυτό έγινε το 1954 - πολύ πριν ο μαθητής του Le Corbusier χτίσει το συγκρότημα κατοικιών Aranya στο Iντόρε της Ινδίας το 1989. Στόχος του ήταν η δημιουργία προσιτού χώρου διαβίωσης. Σήμερα 80.000 άνθρωποι ζουν εκεί.
"Με ρίζες και στραμμένη στον κόσμο" είναι η αρχιτεκτονική τους. Με αυτό το σκεπτικό η κριτική επιτροπή απένειμε στο ισπανικό τρίο το βραβείο Πρίτσκερ το 2017. Στο πρόσωπο των Ραφαέλ Αράντα, Κάρμε Πιγκέμ και Ραμόν Βιλάλτα κέρδισαν οι αρχιτέκτονες που εργάζονται σε μικρές πόλεις. Στα πιο γνωστά έργα τους συμπεριλαμβάνονται το θέατρο La Lira στο Ripoll και το νηπιαγωγείο El Petit Comte στη Μπεσαλού.
Εικόνα: Pritzker Architecture Prize/Hisao Suzuki
2016: Αλεχάντρο Αραβένα
Ο Αλεχάντρο Αραβένα εξετάζει τα μεγάλα ερωτήματα του παρόντος και εντάσσει τους ανθρώπους και το περιβάλλον στα έργα του. Κοινωνική αρχιτεκτονική που θα μπορούσε να αλλάξει τον κόσμο μας. Το Κέντρο Καινοτομίας στην πανεπιστημιούπολη του Καθολικού Πανεπιστημίου στο Σαντιάγο της Χιλής έχει ύψος 14 ορόφων. Το κτήριο προσαρμόζεται στο κλίμα. Η πρόσοψη προστατεύει από τον ήλιο και τη θερμότητα.
Εικόνα: ELEMENTAL/Photo by Cristobal Palma
2015: Φράι Ότο
Οι κατασκευές του Φράι Ότο αποτίουν φόρο τιμής στην ελαφρότητα της φόρμας και του υλικού. Το πιο διάσημο έργο του είναι η στέγη του Ολυμπιακού Σταδίου του Μονάχου (φωτογραφία). Ο Φράι Ότο πέθανε το 2012.
Εικόνα: picture-alliance/dpa/Sven Hoppe
2014: Σιγκερού Μπαν
Ο Ιάπωνας αρχιτέκτονας Σιγκερού Μπαν τιμήθηκε για το έργο του σε ανθρωπιστικές κρίσεις. Κατασκεύασε καταφύγια έκτακτης ανάγκης στη Ρουάντα, την Αϊτή και τις Φιλιππίνες. Χρησιμοποίησε επίσης μη συμβατικά υλικά για αυτό. Για παράδειγμα, χρησιμοποίησε χαρτόνι και πεπιεσμένο χαρτί με δημιουργικό τρόπο. Στη Γαλλία έχτισε το Κέντρο Πομπιντού στο Μετς (φωτογραφία).
Εικόνα: Getty Images
2013: Τόγιο Ίτο
Ο Τόγιο Ίτο έχτισε αυτήν την πολυκατοικία στη Βαρκελώνη στην Passeig de Gràcia το 2009. Με την κυματιστή εξωτερική επένδυση, θυμίζει τον πιο διάσημο αρχιτέκτονα της καταλανικής πόλης: Αντόνι Γκαουντί. Τα καμπυλωτά αυτά σχήματα είναι το σήμα κατατεθέν του Ιάπωνα Τόγιο Ίτο.
Εικόνα: imago/CHROMORANGE
9 εικόνες1 | 9
Σήμερα ο Σερ Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ τιμάται για τον «διαχρονικά μοντέρνο σχεδιασμό που αντιμετωπίζει την επείγουσα κλιματική αλλαγή, αλλάζει τις κοινωνικές σχέσεις και αναζωογονεί τις πόλεις», όπως ανέφερε η κριτική επιτροπή του Βραβείου Πρίτσκερ. Σε συνέντευξη του στη DW ο βραβευμένος υπογραμμίζει την κοινωνική ευθύνη του κλάδου του. Όπως λέει ο ίδιος «Η αρχιτεκτονική παίρνει γη, πόρους, ενέργεια. Τι δίνει όμως;». Η βιωσιμότητα παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην αρχιτεκτονική εδώ και πολύ καιρό.
Το 2017 ίδρυσε το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα RIA στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα στη βόρεια Ισπανία με στόχο να συμφιλιώσει τη κατασκευή με το περιβάλλον μέσω του σχεδιασμού. Η αρχιτεκτονική δεν πρέπει μόνο να εργάζεται προς έναν πιο όμορφο κόσμο, αλλά πρέπει επίσης να τον κάνει πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο εξομολογήθηκε στην DW. «Ήρθε η στιγμή που πρέπει να σκεφτούμε πώς θέλουμε να ζήσουμε, πώς πρέπει να μοιάζει η κοινωνία μας μια μέρα».