Στη δεκαετία του ´90 ο φημισμένος Αμερικανός καθηγητής δημοσίευσε δύο όλο πάθος άρθρα, το ένα στον Economist, και το άλλο στο περιοδικό Foreign Affairs, όπου ουσιαστικά περιέγραφε τα προβλήματα μια κοινής νομισματικής πολιτικής και τις πολιτικές εντάσεις, τις οποίες θα μπορούσε να προκαλέσει. Παρά το ό,τι η υιοθέτηση κοινού νομίσματος θεωρήθηκε ότι ήταν θέμα πολέμου και ειρήνης, όπως το διατύπωσε χαρακτηριστικά ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Κολ, κατά την άποψή του το ευρώ αφύπνισε παλιές υφιστάμενες αντιπαλότητες.

«Το ευρώ δεν κάνει τους ανθρώπους Ευρωπαίους»

«Τόσο οι Γάλλοι, όσο και οι Γερμανοί πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να κυριαρχήσουν στην Ευρώπη», υπογραμμίζει ο Μάρτιν Φελντστάιν σε συνέντευξη του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung και συνεχίζει «Οι Γερμανοί εμπιστευόμενοι την οικονομική τους δύναμη και οι Γάλλοι θεωρώντας ως ισχυρό χαρτί στις Βρυξέλλες την εκλεπτυσμένη διπλωματία τους». Σε κάθε περίπτωση ο Αμερικανός καθηγητής απορρίπτει το ευρώ ως εργαλείο εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης στη γηραιά ήπειρο. «Νομίζω ότι δεν λειτουργεί έτσι. Το ευρώ στην τσέπη των ανθρώπων δεν τους κάνει να αισθάνονται περισσότερο Ευρωπαίοι. Οι δημοσκοπήσεις του ευρωβαρόμετρου δείχνουν ότι δεν συνέβη αυτό ακόμη και μετά 15 χρόνια από την υιοθέτηση του κοινού νομίσματος».

Στην ερώτηση για το εάν η ευρωκρίση ήταν η λογική συνέπεια της λανθασμένης αρχιτεκτονικής του κοινού νομίσματος ή εάν ήταν ένα αναπόφευκτο ατύχημα, ο Μάρτιν Φελντστάιν απαντά ως εξής: «Δεν είχα προβλέψει ότι η πτώση των επιτοκίων στην περιφέρεια λόγω του ευρώ θα οδηγούσε σε φούσκα ακινήτων και σε άλλες φούσκες, που οδήγησαν με τη σειρά τους στη μη εξυπηρέτηση των δανείων και στη συνέχεια στη κρίση τραπεζών και του ίδιου του κράτους. Αλλά αυτή η κρίση ήταν άμεση απόρροια του ευρώ. Το ευρώ έχει κάνει μεγάλο κακό σε οικονομικό πεδίο».

«Οι φόροι μου φαίνονται πολύ υψηλοί»

Μεγάλο κακό στην οικονομία έχει κάνει η πολιτική λιτότητας μέχρι τελικής πτώσης, όπως προειδοποιούν κυρίως οι αριστερές κυβερνήσεις της Ευρώπης, παρατηρεί ο γερμανός δημοσιογράφος, ζητώντας από τον Αμερικανό οικονομολόγο να το σχολιάσει. «Θα πρέπει να αλλάξει κανείς τις δομές δαπανών και φόρων», απαντά. «Οι φόροι μου φαίνονται πολύ υψηλοί. Άρα θα πρέπει κάπως να περικοπούν οι δαπάνες. Θα πρέπει να μπει φρένο και στις κοινωνικές δαπάνες και αυτό μπορεί να γίνει μέσω του συνταξιοδοτικού, να βγαίνουν οι άνθρωποι στη σύνταξη αργότερα. Αλλά και η οικονομική ανάπτυξη θα πρέπει να τονωθεί με μέτρα που δεν κοστίζουν για να δοθούν ερεθίσματα για επενδύσεις».

Ο Μάρτιν Φελντστάιν κάνει αναφορά και στο χρέος χωρών της Ευρώπης που έχει αγγίξει τα υψηλότερα επίπεδα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και διατείνεται πως υπάρχουν δύο δρόμοι αντιμετώπισης: ή θα αυξήσει μια χώρα τα έσοδά της ή θα μειώσει τα έξοδα, ή θα περιορίσει το κρατικό χρέος δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη. Σε ό,τι αφορά τη σύσταση ενός υπουργείου Οικονομικών στις χώρες του ευρώ ο Αμερικανός καθηγητής υποστηρίζει ότι στην Ευρώπη δεν θα λειτουργήσει, γιατί υπάρχει αντίσταση στη μεταφορά χρηματοδοτικών ροών. «Οι άνθρωποι δεν νοιώθουν Ευρωπαίοι, αλλά Γάλλοι, Ιταλοί, Γερμανοί. Μόνιμη και διαρκής ελεύθερη μεταφορά χρηματοδοτικών ροών δεν είναι επιθυμητή».

FAZ / Ειρήνη Αναστασοπούλου