Η 12η Απριλίου του 1931 ήταν μια μεγάλη μέρα για τον νεαρό Σαλ. Ήταν η μέρα που για πρώτη φορά θα αντίκριζε από κοντά το είδωλό του, τον Χίτλερ. Σε μια συγκέντρωση της SA (της παραστρατιωτικής οργάνωσης του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος) ο Αδόλφος Χίτλερ περνά από μπροστά του με το αυτοκίνητο: «Τα χέρια σηκώνονται ψηλά. Τα μάτια προς τα δεξιά. Η μουσική παιανίζει. Εκεί στέκεται ο Χίτλερ, στο αυτοκίνητο, με προτεταμένο το χέρι. Κοιτάζει με την απερίγραπτη ματιά του κάθε ομάδα, τώρα είναι η σειρά μας…». Για τον 18χρονο Σαλ η συνάντηση με τον Χίτλερ είναι μια μοναδική εμπειρία. Το παραπάνω απόσπασμα είναι ένα κομμάτι του ημερολογίου του, το οποίο αποτελεί ένα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο. Περιγράφει τη γοητεία, τη μαγεία που ασκούσε ο Εθνικοσοσιαλισμός σε μια ολόκληρη γενιά.

Ο Φραντς Άλμπρεχτ Σαλ (1913-2001) ήταν γιος ενός δασκάλου από το Άλτενμπουργκ και ξεκίνησε να γράφει το ημερολόγιό του σε ηλικία 16 ετών. Γοητευμένος από τον Χίτλερ υπήρξε συνιδρυτής της τοπικής ένωσης της ναζιστικής νεολαίας στο Άλντενμπουργκ.

Η ζωή του περιστρεφόταν γύρω από βραδιές με συζητήσεις που αφορούσαν την πατρίδα, λαμπαδηδρομίες, συνέδρια με τον Φύρερ. Τα περιγράφει όλα λεπτομερώς στο ημερολόγιό του. Η νεολαία «μεθά» με την ιδέα της πατρίδας και όπως σχολιάζει ο ιστορικός Αντρέ Πόστερτ «δεν πρόκειται για μια ιδεολογική επιβολή αλλά για ένα μεθυστικό ναρκωτικό, το οποίο υπόσχεται ένα σκοπό, δύναμη, εξουσία, ένα δυνατό αίσθημα, το αίσθημα να είσαι σημαντικός και να παλεύεις για μεγάλα πράγματα».

Η αντίδραση απέναντι στον «σάπιο» κόσμο

Η ενασχόληση με τον Εθνικοσοσιαλισμό μετατρέπεται για τον νεαρό Σαλ στην «επανάσταση» εναντίον των γονιών του, εναντίον της δημοκρατίας, «εναντίον του σάπιου κόσμου».

Ο Σαλ ξεκινάει στη Δρέσδη μια εκπαίδευση σαν ξυλουργός αλλά το μυαλό του βρίσκεται διαρκώς στα «μεγάλα» θέματα που αφορούν την πατρίδα. «Δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά» γράφει. Στα γραπτά του συναντά κανείς ολοένα και πιο συχνά ρατσιστικές και ξενοφοβικές παρατηρήσεις. Στο τρένο ανακαλύπτει «μιγάδες με γουρλωτά μάτια» ενώ αποκαλεί περιφρονητικά κάποιους Τσέχους τουρίστες «μπακάληδες» και «πονηρούς σαν τους Εβραίους».

Με τον πατέρα του δεν διατηρεί πλέον καλές σχέσεις. Ο πατέρας του είναι κατά των ναζιστών και φίλος του γνωστού Γερμανού συγγραφέα Χέρμαν Έσσε. Όταν συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο, ο γιός μένει ασυγκίνητος.

Το ημερολόγιο του Σαλ φθάνει μέχρι το 1935 και αναγνωρίστηκε νωρίς ως ιστορικό ντοκουμέντο. Ήδη τη δεκαετία του 1930 δακτυλογραφήθηκε και κατάφερε να «επιβιώσει» κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τώρα κυκλοφορεί ως βιβλίο μαζί με σχόλια που το συνοδεύουν και η αξία του είναι μεγάλη για το πώς ακραίες ιδέες μπορούν να γοητεύσουν και να παρασύρουν τους νέους σε επικίνδυνα πολιτικά μονοπάτια.

Σιμπίλε Πάινε (DPA) / Μαρία Ρηγούτσου