Είναι γεγονός. Από την περασμένη Παρασκευή η νέα αμερικανική κυβέρνησης έδωσε πράσινο φως για τη σταδιακή εξέταση αιτημάτων ασύλου περίπου 25.000 μεταναστών που περιμένουν στα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό. Ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είχε μπλοκάρει τις σχετικές διαδικασίες ασύλου πριν από δύο χρόνια με περίφημο μότο «Remain in Mexico». Ο Τζο Μπάιντεν κατήργησε το επίμαχο πρόγραμμα Τραμπ με το ίδιο όνομα και πλέον θέλει να χαράξει ένα νέο δρόμο για την προσφυγική και μεταναστευτική πολιτική των ΗΠΑ.

Ωστόσο την Παρασκευή επικρατούσε ακόμη σύγχυση μεταξύ των μεταναστών. Σε πρώτη φάση το πράσινο φως για να περάσουν στις ΗΠΑ πήρε μόνο μια μικρή μερίδα μεταναστών. Όλοι οι υπόλοιποι θα πρέπει να περιμένουν την ερχόμενη εβδομάδα για να ολοκληρώσουν διαδικτυακά τη διαδικασία καταγραφής τους. Στη συνέχεια θα ενημερωθούν πότε και από ποιο σημείο θα τους επιτραπεί να εισέλθουν στις ΗΠΑ. 150 με 200 άνθρωποι συνέχισαν ωστόσο να περιμένουν τις προηγούμενες μέρες στο συνοριακό πέρασμα Ελ Σαραπάλ μεταξύ Τιχουάνας και Σαν Ντιέγκο ελπίζοντας να περάσουν στις ΗΠΑ άμεσα. «Όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήρθαμε εδώ με την ελπίδα να εισέλθουν στις ΗΠΑ. Είχαμε ακούσει ότι τα σύνορα ανοίγουν και ότι χορηγούν άσυλο», ανέφερε στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων ο 17χρονος Τζόσουε Μπετανκούρ Όκοα από την Ονδούρα.

Από τη φτώχεια στο «αμερικανικό όνειρο»

Οι περισσότεροι μετανάστες προέρχονται από τη Γουατεμάλα, την Ονδούρα και το Ελ Σαλβαδόρ – χώρες που θεωρούνται από τις πιο επικίνδυνες στον κόσμο με συμμορίες να δρουν ανεξέλεγκτα, να εκβιάζουν και να επιδίδονται σε παράνομες δραστηριότητες. «Γκάνγκστερ ήρθαν στο σπίτι μας και το έκαναν άνω-κάτω, με απείλησαν να τους παραδώσω τον γιο μου. Είπα στο παιδί μου: 'Πάμε να φύγουμε από εδώ'» ανέφερε ο 68χρονος Ουμπέρτο Τρέγιο Γκαρσία από την Ουνδούρα που έχει γιο 16 ετών. Ο ίδιος δεν έχει υποβάλει ακόμη αίτηση ασύλου στις ΗΠΑ αλλά ελπίζει να έχει περισσότερη τύχη με το νέο πρόγραμμα. Από την πλευρά του ο Γκουστάβο Λόζα από το Ελ Σαλβαδόρ φαίνεται να έχει περισσότερες πιθανότητες να φτάσει στις ΗΠΑ προσεχώς. Όπως λέει χαρακτηριστικά: «Δεν δοκιμάσαμε ποτέ να περάσουμε παράνομα τα σύνορα. Έχουμε περάσει όλη τη διαδικασία με τον σωστό τρόπο. Γιατί να απορρίψουν το δικό μας αίτημα; Έχουμε τηρήσει τους κανόνες και περιμένουμε υπομονετικά».

Την ίδια ώρα στην Ουάσιγκτον στόχος του Τζο Μπάιντεν είναι να κάνει τη μεγάλη στροφή στο θέμα της μετανάστευσης.Επιδιώκει να διευκολύνει τις γραφειοκρατικές διαδικασίες για τους 11 εκατομ. μετανάστες που βρίσκονται ήδη στις ΗΠΑ χωρίς νόμιμα έγγραφα καθώς και να απλοποιήσει την απόκτηση ιθαγένειας. Γι αυτό χρειάζεται την έγκριση του Κονγκρέσου. Υποσχέθηκε επίσης μια «δίκαιη» και «ανθρώπινη» πολιτική ασύλου στα νότια σύνορα.Αυτό δηλαδή που ο προκάτοχός του προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποτρέψει, είτε με την ανέγερση συνοριακού φράχτη 724 χιλιομέτρων είτε με τη μείωση του αριθμού νεοαφιχθέντων προσφύγων και μεταναστών. Επί ηγεσίας Τραμπ η μεταναστευτική πολιτική είχε αυστηροποιηθεί τόσο πολύ, που μπλόκαρε ακόμη και την οικογενειακή επανένωση.

Ελπίδα μέσα στη δυστυχία

Εκτός από την Τιχουάνα αναμένεται να ανοίξουν επίσης οι συνοριακές διαβάσεις στην Σιουδάδ Χουάρες και στο Ματαμόρος. Μάλιστα στο Ματαμόρος, στα σύνορα με το Τέξας, περίπου 700 μετανάστες διαμένουν σε πρόσκαιρα καταλύματα υπό αντίξοες συνθήκες εν μέσω πανδημίας. Σύμφωνα με μαρτυρίες, ολοένα συχνότερα μετανάστες πέφτουν θύματα εκβιασμών, δολοφονούνται ή εξαναγκάζονται να εμπλακούν στο εμπόριο ναρκωτικών των καρτέλ. Η ίδια περιοχή, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, επλήγη πρόσφατα και από σφοδρό κύμα κακοκαιρίας που προκάλεσε διακοπές νερού και ηλεκτροδότησης.

Τραγικό αποκορύφωμα της όλης κατάστασης ήταν η ανεύρεση 19 απανθρακωμένων πτωμάτων σε δρόμο. Ήταν όλοι μετανάστες. Φερόμενοι δράστες, δώδεκα αστυνομικοί. «Είναι μόνο ένα από τα παραδείγματα για το τι συμβαίνει στα σύνορα. Όλα αυτά είναι καθημερινότητα για τους μετανάστες» αναφέρει ο Μάρκο Ταμάριζ από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Σε αυτό το καταθλιπτικό τοπίο οι εξαγγελίες Μπάιντεν, έστω κι αν ακόμη δεν είναι απολύτως σαφείς, γεννούν ελπίδα. Μένει να φανεί στην πράξη η πορεία.

Αντόνιο Μάγια, Αντρέα Σόζα Κάμπριος, Γιούργκεν Μπετς, dpa

Eπιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη