Οι διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης ξεπέρασαν οριακά το ρεκόρ του 1977: με συνολικά 208 ημέρες ήταν οι μεγαλύτερες σε χρονική διάρκεια διαβουλεύσεις στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας. Τη νέα κυβέρνηση, της οποίας ηγείται για τρίτη συνεχή φορά ο Μαρκ Ρούτε, αποτελούν τέσσερα συνολικά κόμματα: το φιλελεύθερο και φιλικό προς την οικονομία Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του νυν και μελλοντικού πρωθυπουργού, που κατέχει 33 έδρες, το αριστερό φιλελεύθερο D66, το χριστιανοδημοκρατικό CDA και η συντηρητική Χριστιανική Ένωση. Συνολικά τα τέσσερα κόμματα διαθέτουν οριακή πλειοψηφία μόλις μίας έδρας στη Βουλή των 150 συνολικά εδρών.

«Μέχρι και την τελευταία στιγμή όλα τα κόμματα προσέρχονταν με επιθυμίες, αλλά η συμφωνία έχει επιτέλους ολοκληρωθεί», δήλωσε ο Μαρκ Ρούτε. Η τετραμερής προτίθεται να απευθύνεται σε όλους τους πολίτες. Ο αρχηγός του D66 Αλεξάντερ Πέχολντ για παράδειγμα εκτιμά ότι ήρθε η ώρα για μείωση της φορολογίας. «Εξερχόμαστε από την κρίση και ως εκ τούτου μπορούμε να επενδύσουμε και να μειώσουμε τους φόρους».

Μια σχέση ανάγκης

Το κυβερνητικό πρόγραμμα προβλέπει μεταξύ άλλων μείωση του φόρου εισοδήματος κατά 5,5 δις ευρώ, μείωση του φόρου επιχειρήσεων αλλά και την οικονομική ενίσχυση των οικογενειών. Στον αντίποδα προβλέπεται αύξηση του οικολογικού φόρου. Αυξημένες κατά 1,5 δις ευρώ θα είναι την ίδια ώρα οι δαπάνες του στρατού. Ο πρόεδρος του μικρότερου εταίρου της Χριστιανικής Ένωσης Γκερτ-Γιαν Ζέγκερς, που μετρά μόλις πέντε έδρες, τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις ήταν ένα εντατικό δούναι και λαβείν. «Δεν είναι όλα θετικά στο πρόγραμμα, αλλά ως Χριστιανική Ένωση αναγνωρίζω πολλά σημεία τα οποία μας ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό.

Όπως εκτιμά ο Μάρκους Βιλπ, πολιτικός επιστήμονας στο Κέντρο Ολλανδικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μύνστερ: «Πρόκειται για μια σχέση ανάγκης που οδήγησε σε πολλούς επώδυνους συμβιβασμούς». Μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων με τους Πράσινους και την απόφαση των Σοσιαλδημοκρατών να πάρουν θέση στα έδρανα της αντιπολίτευσης όμως δεν υπήρχε εναλλακτική ως προς την τετραμερή επιλογή.

Πόσο θα αντέξει η νέα κυβέρνηση;

Στο μεταναστευτικό τα τέσσερα κόμματα αποφάσισαν να περιορίσουν τα κοινωνικά επιδόματα για τους αιτούντες άσυλο, τουλάχιστον κατά τα δυο πρώτα χρόνια της παραμονής τους στην Ολλανδία. Στον αντίποδα η χώρα θα υποδέχεται πλέον περισσότερους πρόσφυγες και συγκεκριμένα 750 το χρόνο από 500 που ισχύει σήμερα. Ο αριθμός εξακολουθεί να είναι συγκριτικά εξαιρετικά μικρός, ωστόσο με τις πιέσεις που ασκεί το ακροδεξιό κόμμα του Βίλντερς, που αναδείχθηκε στις εκλογές δεύτερη δύναμη, οι τέσσερις εταίροι δεν φαίνεται να είχαν πολλά περιθώρια ευελιξίας. «Ο Βίλντερς θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στα κόμματα, θα τα φέρει αντιμέτωπα με τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση (…)», θεωρεί ο Μάρκους Βιλπ.

Με την οριακή της πλειοψηφία αλλά και τις εν μέρει διαμετρικά αντίθετες πολιτικές θέσεις και φιλοσοφίες των κομμάτων που την απαρτίζουν, η θητεία της τετραμερούς αναμένεται εξαιρετικά δύσκολη. Με τους Σοσιαλδημοκράτες παλαιότερα τα πράγματα ήταν πολύ πιο εύκολα για τον Ρούτε. «Οι τετραμερείς κυβερνήσεις είναι εξαιρετικά ασυνήθιστες στην Ολλανδία», σχολιάζει ο πολιτικός επιστήμονας Βιλπ. «Η τελευταία ήταν πριν από 40 χρόνια». Ο κατακερματισμός του πολιτικού τοπίου όμως δεν επέτρεψε άλλες συνθέσεις καθιστώντας ουσιαστικά αναγκαίο το επώδυνο πολιτικά εγχείρημα.

Κρίστοφ Χάσελμπαχ / Κώστας Συμεωνίδης