«Υπερβαίνοντας τους διαχωρισμούς» είναι το φετινό σύνθημα της διοργάνωσης. Φιλόδοξος στόχος. Γιατί οι «διαχωρισμοί» πληθαίνουν. Πιο έντονες προβάλλουν οι αντιπαραθέσεις, πιο οξύς γίνεται ο τόνος στη δημόσια συζήτηση, ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.Ακόμη και το καθημερινό μας λεξιλόγιο υποδηλώνει πολεμοχαρή διάθεση, όλο και πιο συχνά. Κάποιοι βλέπουν «πόλεμο των πολιτισμών», άλλοι κάνουν λόγο για έναν «πόλεμο κοινωνικών συστημάτων»  

Σε αυτή τη συγκυρία, λέει ο Γενικός Διευθυντής της Deutsche Welle Πέτερ Λίμπουργκ, γίνεται ακόμη πιο σημαντικός ο ρόλος των ΜΜΕ και όλων όσων ασκούν το δημοσιογραφικό λειτούργημα. «Τα fake news, οι θεωρίες συνομωσίας και ο λαϊκισμός αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για τον κλάδο», τονίζει ο επικεφαλής του διεθνούς ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού. Ο δημοσιογράφοι οφείλουν να αξιολογούν με κριτική διάθεση το έργο τους, την καθημερινή πρακτική τους και το Global Media Forum (GMF) αποτελεί ιδανικό πλαίσιο για να γίνει αυτό και μάλιστα σε διεθνές επίπεδο. «Εδώ μπορούμε να ανταλλάξουμε απόψεις και εμπειρίες, να μάθουμε ο ένας από τον άλλον» επισημαίνει ο Πέτερ Λίμπουργκ. «Και τότε αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν πολλοί που μοιράζονται ακριβώς τους ίδιους προβληματισμούς με εμάς.»

Μία διαφορετική μουσική πρεμιέρα

Το φετινό Global Media Forum καταγράφει περισσότερους από 2.000 συμμετέχοντες, από 120 χώρες. Είναι η 16η διοργάνωση υπό την αιγίδα της Deutsche Welle στην επιβλητική αίθουσα της Ολομέλειας του παλαιού Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, στη δυτική όχθη του Ρήνου.

Για τη Δευτέρα, πρώτη ημέρα της δημοσιογραφικής συνάντησης, η επικεφαλής της διοργάνωσης Βέριτσα Σπάσοφσκα υπόσχεται μία καθηλωτική μουσική πρεμιέρα με τους Volny Chors. «Πρόκειται για μία χορωδία από τη Λευκορωσία, η οποία οργανώνει flash mobs, με καλυμμένα πρόσωπα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το αυταρχικό καθεστώς της χώρας», εξηγεί η Βέριτσα Σπάσοφσκα. «Όλα τα μέλη της χορωδίας έχουν καταφύγει πλέον στην Πολωνία, καθώς φοβούνται ότι σε διαφορετική περίπτωση θα είχαν υποστεί διώξεις, τόσο οι ίδιοι, όσο και οι οικογένειές τους».  

Το παρών στο Global Media Forum δίνουν γνωστές προσωπικότητες των ΜΜΕ, όπως o Αμερικανός φωτορεπόρτερ Αρόν Χαβίβ, που έχει καλύψει αναρίθμητες ένοπλες συγκρούσεις. Από το Ελ Σαλβαδόρ αναμένεται στη Βόννη ο Όσκαρ Μαρτίνεζ, αστέρας της ερευνητικής δημοσιογραφίας, για να παραλάβει το φετινό Βραβείο της DW για την Ελευθερία του Λόγου. Στο πρώτο πάνελ της διοργάνωσης θα συναντήσουμε τη Λέιμα Γκμπόουι, ακτιβίστρια για την εθνική συμφιλίωση στη Λιβερία, που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 2011. Δεν λείπουν και οι πολιτικοί, όπως η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ, αν και οι περισσότεροι παρίστανται μέσω τηλεδιάσκεψης.

Επικρίνοντας τον αυταρχισμό

Στις εκδηλώσεις του Global Media Forum συμμετέχουν περισσότεροι από 140 ομιλητές. Ένας από αυτούς είναι ο Ρώσος δημοσιογράφος Ντμίτρι Μουράτοφ, ο οποίος έχει επίσης τιμηθεί με Νόμπελ Ειρήνης το 2021. «Θεωρείται ένας από τους επιφανείς επικριτές του καθεστώτος», λέει η Βέριτσα Σπάσοφσκα. «Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περιμένω να ακούσω την ομιλία του και τις απόψεις του για τη ρωσική κοινωνία, αλλά και για τη δραστηριότητα των ΜΜΕ στη χώρα»

Η πρόσκληση του Μουράτοφ προκάλεσε (μεμονωμένες, έστω) αντιδράσεις στα ουκρανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης και αυτό είναι ενδεικτικό για το πόσο έχουν οξυνθεί τα πνεύματα. Όπως αναφέρει η Βέριτσα Σπάσοφσκα «ακόμη και πέρσι, Ρώσοι και Ουκρανοί δημοσιογράφοι κάθονταν δίπλα-δίπλα, στο ίδιο πάνελ». Αλλά και ο Γενικός Διευθυντής της Deutsche Welle Πέτερ Λίμπουργκ επισημαίνει ότι δύο χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής «οι Ουκρανοί δεν μιλάνε με τους Ρώσους, ούτε οι Ρώσοι με τους Ουκρανούς...»

Ένας ξεχωριστός χώρος συνάντησης

Παρόμοια έλλειψη επικοινωνίας παρατηρείται και σε άλλες εστίες κρίσεις ανά τον κόσμο. Αλλά ίσως το Global Media Forum μπορεί να λειτουργήσει ως ένα πλαίσιο συνάντησης. «Στο παρελθόν έχουμε δει πολλές φορές να γεφυρώνονται διαφορές, να δρομολογούνται προσεγγίσεις», αναφέρει ο Πέτερ Λίμπουργκ. «Εύχομαι να συμβεί το ίδιο και φέτος. Ο διάλογος αποτελεί τη βάση για την ειρήνευση». 

Την εμπειρία αυτή επιβεβαιώνει και η Βέριτσα Σπάσοφσκα. Όπως επισημαίνει, «για τους επισκέπτες το Global Media Forum αποτελεί ουδέτερο έδαφος. Εδώ μπορείς να συναντήσεις ανθρώπους, τους οποίους δεν θα έβλεπες στην ιδιαίτερη πατρίδα σου, καθώς μπορεί να προέρχονται από αντίπαλες ή και εχθρικές χώρες».

Workshops και νέες ιδέες

Στο πρόγραμμα του GMF περιλαμβάνονται και πολλά workshops. Σε ένα από αυτά οι ενδιαφερόμενοι μαθαίνουν πώς να ελέγχουν την αυθεντική προέλευση φωτογραφιών και βίντεο. Ένα άλλο εστιάζει στον ποιοτικό ήχο για το podcast. To ChatGPT και η Τεχνητή Νοημοσύνη θα συζητηθούν επίσης στο Global Media Forum.

Κορυφαία στιγμή του διημέρου είναι βέβαια και ο διεθνής διαγωνισμός δημοσιογραφικών start-ups. Αρχικά είχαν κατατεθεί 90 υποψηφιότητες απ΄όλον τον κόσμο, εκ των οποίων τρεις ξεχώρισαν και έλαβαν πρόσκληση για τη Βόννη. Πρόκειται για τη Σάσα Ιβάνοβα και τη SharpShark από την Ισπανία, που εστιάζει στην κατοχύρωση πνευματικής ιδιοκτησίας στην τεχνολογία blockchain, τον Γκάμπριελ Καρσάν από την Τανζανία και την Sema Platform, που δικτυώνει grassroots πρωτοβουλίες, καθώς και τον Νουμέραλ Ντάκα από τη Ζάμπια με την πλατφόρμα Community Smart Media, που εντοπίζει fake news, αξιοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη. Ο νικητής θα ανακοινωθεί τη Δευτέρα, 19 Ιουνίου. 

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου