Οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων είναι και γιορτές θαλπωρής και φωτός. Οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία για να προσευχηθούν, να βρουν ζεστασιά στην ψυχή και φως στο πνεύμα. Φέτος ωστόσο σε πολλούς ναούς δεν θα είναι ακριβώς έτσι. Λόγω της έκρηξης τιμών στην ενέργεια πολλοί καθολικοί επίσκοποι και ευαγγελικές εκκλησίες καλούν τις ενορίες τους να κάνουν οικονομία στην ενέργεια για να μειωθεί η κατανάλωση. Οι πιστοί θα βρουν τις εκκλησιές τους κρύες και με λιγότερο φως. Βέβαια, πρόκειται για συστάσεις και όχι για υποχρεωτικά μέτρα. Σημασία έχει ο κάθε υπεύθυνος να αναλάβει ατομική ευθύνη. "Η εκκλησία δεν μπορεί να επιβάλει μέτρα" λέει στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο DPA ο εκπρόσωπος της Ευαγγελικής Εκκλησίας στη Βυρτεμβέργη. "Οι ενοριακές κοινότητες είναι ανεξάρτητες οντότητες που λαμβάνουν ανεξάρτητες αποφάσεις σε ό,τι έχει να κάνει με δαπάνες". Ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Βερολίνου βεβαιώνει κι αυτός ότι δεν θα γίνουν έλεγχοι στο θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας . "Δεν είμαστε αστυνόμοι για το κλίμα. Εφόσον το κόστος θέρμανσης βαρύνει τους δήμους, υποθέτουμε ότι εκεί το θέμα θα αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα".

Παγωμένες εκκλησίες

Μία λοιπόν από τις συστάσεις των εκκλησιών είναι να μην θερμαίνονται καθόλου οι χώροι λατρείας - εάν είναι δυνατόν - ή να μειωθεί η θερμοκρασία. Σε κοινή δήλωση, οι επισκοπές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας συμβουλεύουν να κρατηθεί ως ανώτατο όριο θέρμανσης των εκκλησιών οι 5 βαθμοί Κελσίου το πολύ. Η θερμοκρασία γύρω στους 10 βαθμούς Κελσίου ήταν συνηθισμένη μέχρι τώρα. Σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, με αυτόν τον τρόπο θα επιτευχθεί εξοικονόμηση ενέργειας κατά 10% για κάθε βαθμό μείωσης της θερμοκρασίας, αναλόγως φυσικά με το μέγεθος της εκκλησίας, δηλαδή μεταξύ 1.000 και 30.000 κιλοβατώρες ενέργειας ανά έτος και βαθμό. Σε υπολογισμό της Ευαγγελικής Λουθηριανής Εκκλησίας στη βόρεια Γερμανία αποτυπώνεται καθαρά τι σημαίνει αυτό στην πράξη: Εάν η θερμοκρασία και στις 1.900 εκκλησίες της μειωνόταν κατά ένα βαθμό, ανεξαρτήτως χρήσης φυσικού αερίου ή πετρελαίου, θα ήταν δυνατή ετήσια εξοικονόμηση κόστους συνολικού ύψους 240.000 ευρώ. Κι αυτό χωρίς να αναμένονται ζημιές στα κτήρια, σε αντικείμενα ή στο εκκλησιαστικά όργανα από τις χαμηλές θερμοκρασίες. Πιο σημαντική είναι η υγρασία, η οποία πρέπει να είναι κάτω από 70% . Η ομοιόμορφη θερμοκρασία είναι ιδιαίτερα σημαντική για το εκκλησιαστικό όργανο, δεν πρέπει να βρίσκεται σε χώρους με διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Αρχιεπισκοπής Αμβούργου.

Και πώς αντιδρούν εκκλησιαστικοί κύκλοι και πιστοί στο ενδεχόμενο να μπουν σε μια παγωμένη εκκλησία; Στην επισκοπή της Φούλντα, όπου συνιστάται μείωση της βασικής θερμοκρασίας στους 5 βαθμούς Κελσίου, η κριτική είναι ελάχιστη, είπε ένας εκπρόσωπός της, οι περισσότεροι εκκλησιαζόμενοι δείχνουν να αντιλαμβάνονται την κατάσταση. Η εκπρόσωπος της Ευαγγελικής Εκκλησίας Βερολίνου-Βρανδεμβούργου τόνισε ότι "είναι σημαντικό να εξηγήσουμε τους λόγους στα μέλη της εκκλησίας". Ο πάστορας του ναού της Αγίας Μαρίνας στο Λίμπεκ πιστεύει ότι κυρίως οι τουρίστες δεν θα έχουν πρόβλημα, "το έχουν συνηθίσει στις πόλεις και τις χώρες τους με τις μεγάλες εκκλησίες, επειδή γίνεται το ίδιο". Ο εκπρόσωπος της επισκοπής του Έρφουρτ επεσήμανε επίσης ότι ο κόσμος γνώριζε ότι οι εκκλησίες δεν μπορούν να έχουν "θερμοκρασίες καθιστικού». 

Κουβέρτες, τσάι, θερμαινόμενα μαξιλιάρια

Έτσι, πολλές εκκλησίες δίνουν κάποιες πρακτικές οδηγίες προς τους εκκλησιαζόμενους, δηλαδή τους ενθαρρύνουν να ντύνονται ζεστά και να φέρνουν το τσάι τους σε θερμός. Ορισμένες εκκλησίες έχουν θερμαινόμενα μαξιλάρια στα στασίδια. Σύμφωνα με την Αρχιεπισκοπή της Κολωνίας, όταν η θέρμανση του αέρα είναι απενεργοποιημένη, μπορεί να γίνει εξοικονόμηση περίπου στο 95% της ενέργειας. Ιδιαίτερα στις λεγόμενες "χειμερινές εκκλησίες", δηλαδή στον περιορισμό του χώρου για τις λειτουργίες, ώστε να υπάρχει περισσότερη ζέστη, η εξοικονόμηση ενέργειας είναι αισθητή - κι αυτό όχι μόνο από φέτος. Η λειτουργία δεν τελείται μόνο στην εκκλησία, αλλά για παράδειγμα στην μικρότερη αίθουσα της ενορίας, η οποία θερμαίνεται καλύτερα. Υπάρχουν κι άλλες ιδέες, όπως η συντόμευση των λειτουργιών, η αντικατάσταση της θέρμανσης από ορυκτά καύσιμα με ΑΠΕ, ή η δημιουργία συνεργειών. Στο Γκέτινγκεν, για παράδειγμα, μερικές προτεσταντικές εκκλησίες θερμαίνονται εκ περιτροπής. Δηλαδή τη μια Κυριακή μια εκκλησία παραμένει κρύα, μια γειτονική εκκλησία θερμαίνεται μέτρια και την επόμενη Κυριακή το αντίθετο.

Στο επίκεντρο των προσπαθειών εξοικονόμησης είναι φυσικά και τα χριστουγεννιάτικα φώτα.Σε πολλές περιοχές έχει ληφθεί μέριμνα, ώστε να γίνει οικονομία στον εξωτερικό φωτισμό, ώστε οι εκκλησίες να μην φωτίζονται.Στην Μητρόπολη του Τρίερ το θέμα είναι επίκαιρο εδώ και καιρό και όχι μόνο λόγω του ενεργειακού κόστους. Εκεί θέλουν να προστατεύσουν τον βιότοπο των εντόμων με τη χρήση λιγότερου φωτός. Και στην Αρχιεπισκοπή της Κολωνίας θα απαγορευτούν τα «υπερμεγέθη» χριστουγεννιάτικα φώτα. Δεδομένου όμως ότι τα Χριστούγεννα - ειδικά αυτήν την εποχή με λιγότερο φως και το αρνητικό κλίμα λόγω κρίσης - είναι και γιορτή ελπίδας, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν οικονομικά φωτάκια. «Αλλά και η ιδέα ότι οι εκκλησίες θα ήταν υπερφορτωμένες με χριστουγεννιάτικα στολίδια την περίοδο των Χριστουγέννων είναι επίσης κάτι το υπερβολικό», λέει ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής του Βερολίνου. «Δεν είναι εκκλησιαστικό έθιμο να στολίζεις τα πάντα με κάθε είδους φωτάκια στις εκκλησίες την περίοδο των Χριστουγέννων. Το χριστουγεννιάτικο δένδρο καλό είναι να τοποθετηθεί γύρω στα Χριστούγεννα, μαζί με τον φωτισμό του».

Καρόλα Βίλντε, Ε.Μ Μέστερ, Λ.Φόρτκορντ, Ζ. Σάλιβαν/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου