Μέχρι πρόσφατα οι Κοσοβάροι χρειάζονταν βίζα για να ταξιδέψουν σε χώρες της ΕΕ. Το Κοσσυφοπέδιοήταν η τελευταία χώρα των Δυτικών Βαλκανίων και η μόνη στην Ευρώπη, αν εξαιρέσουμε τη Λευκορωσία και τη Ρωσία, της οποίας οι πολίτες χρειάζονταν βίζα. Από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι πολίτες του Κοσόβου μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στην ΕΕ έως και για 90 ημέρες. Η Μιλάνα Λάσκου Λανάγ, η οποία διατηρεί κατάστημα λουλουδιών και διακοσμητικών ειδών στο Πρίζρεν είναι ενθουσιασμένη. «Τώρα μπορώ επιτέλους να ταξιδέψω στον γιο μου χωρίς όλη αυτή την ταλαιπωρία. Είμαι πολύ χαρούμενη», λέει στην DW.

Σχεδόν επί δώδεκα χρόνια οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου έδιναν μάχη με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών για την κατάργηση της βίζας. Η γερμανική πρεσβεία στη Πρίστινα εξέδωσε την τελευταία θεώρηση εισόδου στις 18 Δεκεμβρίου 2023. Ο πολιτικός επιστήμονας Μεχντί Σεϊντίου συμμετείχε στις προσπάθειες της κυβέρνησης στην Πρίστινα ως επικεφαλής της ομάδας εργασίας για την κατάργηση της βίζας. Για τον ίδιο, ένα πράγμα είναι σαφές: «Η κατάργηση των θεωρήσεων έφερε πολλά, δεν είμαστε πλέον απομονωμένοι. Ήταν μια αδικία για μόλις 1,8 εκατομμύρια Κοσοβάρους. Πολλοί Κοσοβάροι δεν ήταν καν σε θέση να επισκεφθούν τους συγγενείς τους που έφυγαν κατά τη διάρκεια του πολέμου πριν από σχεδόν 25 χρόνια».

Γύρω στα 100 ευρώ κόστιζε η έκδοση βίζας

Για να ταξιδέψουν στη Γερμανίαπολλοί Κοσοβάροι χρησιμοποιούσαν πούλμαν, ενώ εκτός εποχής μετακινούνταν αναγκαστικά με αεροπλάνο. Τις περισσότερες φορές το κόστος ανά διαδρομή περιορίζονταν κάτω από 100 ευρώ. Συγκριτικά το κόστος έκδοσης βίζας ήταν δυσανάλογο υψηλό. Τα τέλη αίτησης, για παράδειγμα, στη γερμανική πρεσβεία στην Πρίστινα ανέρχονταν σε 35 ευρώ, συν τουλάχιστον 25 ευρώ για την παροχή υπηρεσιών αντιμετώπισης του κυκεώνα της γραφειοκρατίας, έξοδα για αντίγραφα, μεταφράσεις εγγράφων, καθώς και ασφάλιση. Συνολικά έπρεπε να καταβληθούν περίπου 100 ευρώ προτού καν αγοραστούν εισιτήρια.

Οι Κοσοβάροι έχουν τώρα στη διάθεσή τους τρεις μήνες για την επίσκεψη συγγενών ή τουριστικά ταξίδια. Για όσους ωστόσο θέλουν να εργαστούν στο εξωτερικό η βίζα παραμένει υποχρεωτική. Κατά την άποψη του Λιρίμ Κρασνίκι από την ΜΚΟ Germin, η οποία στηρίζει τους Αλβανούς του εξωτερικού, η κατάργηση των θεωρήσεων εγκυμονεί κινδύνους: «Νομίζω ότι θα υπάρξουν περιπτώσεις κατάχρησης. Οι Κοσοβάροι έχουν πολλούς συγγενείς στην Ευρώπη. Επομένως πολλοί θα δελεαστούν από την παράνομη εργασία ως ενδεχόμενη επιλογή».

Δελεαστικός για πολλούς ο βασικός μισθός της Γερμανίας

Οι μισθολογικές διαφορές μεταξύ Κοσσυφοπεδίου και δυτικοευρωπαϊκών χωρών δεν αποκλείεται να αποτελέσουν κίνητρο για πολλούς Κοσοβάρους να εγκαταλείψουν τη χώρα τους. Ας σημειωθεί ότι το μέσο εισόδημα των Κοσοβάρων είναι περίπου 400 ευρώ το μήνα. Μολονότι το κόστος ζωής στη χώρα είναι σημαντικά χαμηλότερο από ό,τι στη Δυτική Ευρώπη, οι περισσότεροι Κοσοβάροι δεν τα βγάζουν εύκολα πέρα. «Στο Κοσσυφοπέδιο δεν υπάρχει κατώτατος μισθός, λέει ο Λίριμ Κρασνίκι από την ΜΚΟ Germin. «Όταν οι πολίτες διαπιστώσουν ότι στη Γερμανία το βασικό ωρομίσθιο είναι περίπου 12 ευρώ τότε θα σκεφθούν σοβαρά αν θα μείνουν στη πατρίδα τους ή θα προσπαθήσουν να βρουν δουλειά στη Γερμανία.»

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν στο Κοσσυφοπέδιο ενδείξεις για μαζική έξοδο προς χώρες της ΕΕ. Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες έχουν ωστόσο αυξήσει τον αριθμό των πτήσεων προς τη Δυτική Ευρώπη για παν ενδεχόμενο. Παράλληλα εταιρείες τηλεπικοινωνιών διαφημίζουν πλέον ειδικά τιμολόγια και κάρτες SIM που επιτρέπουν την επικοινωνία από και προς τις χώρες-μέλη της Ευρώπης.

Λόγω της κατάργησης της υποχρεωτικής έκδοσης βίας η Γκαζμέντ Κλινάκου, ιδιοκτήτρια του πρακτορείου αιτήσεων για θεωρήσεις εξόδου, αναζητά τώρα ένα διαφορετικό πεδίο επαγγελματικής δραστηριότητας. Εδώ και πολύν καιρό γνώριζε ότι η κατάργηση της βίζας θα ερχόταν μια μέρα. Τώρα σκέφτεται να ανοίξει εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων στο αεροδρόμιο της Πρίστινας.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος