«Τα παιδιά μας κινδυνεύουν». Ένα σύνθημα που προκαλεί τρόμο. Ένα σύνθημα που εμφανίστηκε προ εβδομάδων στις κινητοποιήσεις του ξενοφοβικού κινήματος Bärgida, που αποτελεί παρακλάδι του γνωστού, πλέον, Pegida. Σε δεύτερο πλάνο κυμάτιζαν γερμανικές σημαίες. Οι οπαδοί του Bärgida διαδήλωναν την αγανάκτησή τους για τα κρούσματα βίας με δράστες πρόσφυγες και αλλοδαπούς, όπως έλεγαν. Υποστήριζαν μάλιστα ότι ένα 13χρονο κορίτσι είχε πέσει θύμα απαγωγής και βιασμού από πρόσφυγες. Όμως η αστυνομία είχε ήδη ανακοινώσει ότι η δεν ευσταθεί η σχετική καταγγελία.

Παρ΄όλα αυτά η φημολογία για τον υποτιθέμενο βιασμό της 13χρονης εξαπλώθηκε γρήγορα μέσω του διαδικτύου. Όλο και περισσότερες παρόμοιες αναφορές καταγράφονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα της Πρωτοχρονιάς στην Κολωνία, όπου πράγματι υπέστησαν σεξουαλικές επιθέσεις πολλές γυναίκες- επιθέσεις, στις οποίες, σύμφωνα με την αστυνομία, συμμετείχαν πολλοί Βορειοαφρικανοί. Σε αντιδιαστολή αναφέρεται ωστόσο το παράδειγμα της πόλης Σβέμπις-Γκμιντ: οι δημοτικές αρχές αναφέρουν ότι «στο Facebook, αλλά και σε πολλές συζητήσεις μεταξύ των πολιτών διαδίδονται φήμες για δήθεν βιασμούς στην πόλη». Μάλιστα λέγεται ότι μία 14χρονη έπεσε θύμα βιασμού και η αστυνομία τηρεί σιγήν ιχθύος, δήθεν για να μην αμαυρώσει την προσφυγική πολιτική. «Στην πραγματικότητα όλοι αυτοί οι υποτιθέμενοι βιασμοί δεν έγιναν ποτέ» τονίζουν οι δημοτικές αρχές.

Στόχος η ανασφάλεια των πολιτών

Ο γερμανός κοινωνιολόγος Γιοχάνες Κις θεωρεί ότι ο απώτερος στόχος όσων διαδίδουν τέτοιες φήμες είναι προφανής: «Θέλουν να ενσπείρουν ανησυχία και ανασφάλεια στον κόσμο». Σύμφωνα με τον Κις, ερευνητή στο πανεπιστήμιο του Ζίγκεν, η κακοβουλία έγκειται στο γεγονός ότι "χρειάζεται πολύς χρόνος για να αντικρούσει κανείς πειστικά τις σχετικές αιτιάσεις». Είτε ισχύουν, είτε όχι, «οι διαδόσεις είναι εδώ, η πρώτη φωνή αγανάκτησης εναντίον των προσφύγων έχει ήδη ακουστεί». Αυτό και μόνο αρκεί για να δικαιώσει την προπαγάνδα των ακροδεξιών. Γιατί όμως η κατηγορίες που φαίνονται να προσάπτονται ειδικά στους πρόσφυγες είναι ο βιασμός και η σεξουαλική παρεκτροπή; Για την Χάικε Ράντβαν, ερευνήτρια του ιδρύματος Amadeu Antonio, η απάντηση είναι αυτονόητη: «Ήδη οι ναζί είχαν καταλάβει ότι εδώ 'υπάρχει θέμα'. Ο φόβος των γονέων ή των γυναικών γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους ακροδεξιούς». Όπως μάλιστα επισημαίνει η Ράντβαν «από τον Μεσαίωνα υποβόσκει ο μύθος του σεξουαλικά αχαλίνωτου ξένου».

Ποιοί είναι όμως αυτοί που διαδίδουν τόσο ανυπόστατες φήμες; Για τον Αντρέ Βολφ, συνεργάτη του συλλόγου «Μιμικάμα», που ερευνά παρόμοια φαινόμενα στο διαδίκτυο, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Ασφαλώς υπάρχουν ιδιώτες και συγκεκριμένα blogs που διασπείρουν ψευδείς φήμες με επαγγελματική συνέπεια». Κατά τον Βολφ, κάποιες αφηγήσεις ξεχωρίζουν για τον δραματικό χαρακτήρα τους ή γιατί επιδίδονται σε γενικευμένους αφορισμούς όπως «η αστυνομία έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά». Ιδιαίτερη προσοχή συνιστά ο Αντρέ Βολφ, όταν οι αρχές δεν έχουν εκδώσει κάποια επίσημη ανακοίνωση για το υποτιθέμενο συμβάν.

Προσοχή στα στερότυπα

Δεν λείπουν και οι (σπάνιες) περιπτώσεις, στις οποίες το υποτιθέμενο θύμα «εφευρίσκει» μία ιστορία βιασμού, όπως έγινε πρόσφατα στη Θουριγγία: μία 21χρονη είχε καταγγείλει επίθεση και βιασμό από τρεις πρόσφυγες, αλλά η αστυνομία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ήταν ανυπόστατη η σχετική καταγγελία. Πώς εξηγείται κάτι τέτοιο; Η Χάικε Ράντβαν υποστηρίζει ότι «μερικές γυναίκες που ανήκουν στην ακροδεξιά ενεργούν με δόλο, προβαίνοντας σε παρόμοιες καταγγελίες, με απώτερο στόχο να διαδώσουν τη ρατσιστική προπαγάνδα τους».

Ασφαλώς αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν όντως κρούσματα σεξουαλικής βίας η ακόμη και βιασμών με δράστες αλλοδαπούς και πρόσφυγες. Ωστόσο, κάθε καταγγελία θα πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά και κατά περίπτωση, προειδοποιεί η Χάικε Ράντβαν.

Γιούλια Νάουε (DPA), Γιάννης Παπαδημητρίου