Βγαίνεις στη σύνταξη, αλλά εξακολουθείς να δουλεύεις… Για πολλούς αυτό είναι ένας εφιάλτης. Για άλλους ωστόσο, μπορεί να είναι μία καλή εναλλακτική λύση, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από σοβαρό οικονομικό κίνητρο. Αυτό το κίνητρο προσπαθεί να δώσει τώρα στους Γερμανούς συνταξιούχους η κυβέρνηση του Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς με την «ενεργό σύνταξη». «2.000 ευρώ τον μήνα αφορολόγητα» υπόσχεται το οικονομικό επιτελείο στο Βερολίνο.

Με άλλα λόγια: Αν ο μισθός σου είναι 3.000 ευρώ μικτά, η φορολόγηση αφορά μόνο τα 1.000 ευρώ. Για τα υπόλοιπα δεν πληρώνεται φόρος, πληρώνονται όμως ασφαλιστικές εισφορές, αν και μειωμένες σε σχέση με τον εργασιακό βίο πριν από τη σύνταξη. Όπως διευκρινίζει στο Βερολίνο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφαν Κορνέλιους, «η ενεργός σύνταξη ισχύει σε πρώτη φάση μόνο για έσοδα από μία σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Ωστόσο, προβλέπεται ότι σε δύο χρόνια θα επανεξεταστεί η νομοθεσία και τότε μπορεί να ξαναδούμε τον συνολικό κύκλο των δικαιούχων».

Επιλογή ή ανάγκη στην τρίτη ηλικία;

Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την «ενεργό σύνταξη» την Τετάρτη. Απομένει βεβαίως η έγκριση της Βουλής και του «Ομοσπονδιακού Συμβουλίου» (Άνω Βουλή), ώστε η νέα νομοθεσία να τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2026. Έρευνες δείχνουν ότι τουλάχιστον το 25% των Γερμανών συνταξιούχων δεν θέλει σε καμία περίπτωση να εργαστεί. Οι περισσότεροι όμως θα το συζητούσαν – υπό προϋποθέσεις.

Ήδη σήμερα πολλοί συνταξιούχοι έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα από τα αποκαλούμενα mini-jobs. Πρόκειται συνήθως για θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης, οι οποίες αμείβονται με ποσό έως 556 ευρώ μηναίως, που είναι αφορολόγητο. Στις ηλικίες 66-68 ετών σχεδόν 4 στους 10 συνταξιούχους κάνουν μία τέτοια δουλειά. Για πολλούς δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη, καθώς η σύνταξή τους δεν επαρκεί, ιδιαίτερα όταν εξακολουθούν να πληρώνουν και ενοίκιο.

Αυτό επισημαίνει ο Σόρεν Πέλμαν, συμπροεδρεύων της Κ.Ο. του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke), επικρίνοντας τα σχέδια της κυβέρνησης Μερτς. «Η φτώχεια της τρίτης ηλικίας είναι ένα φαινόμενο που συνεχώς επιδεινώνεται» λέει. «Έχουμε πολλούς που μετά τη συνταξιοδότηση εξακολουθούν να δουλεύουν – και αυτό όχι εκ πεποιθήσεως. Είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν για να τα βγάλουν πέρα. Και η ενεργός σύνταξη δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα…».

«Αντίδοτο» στην έλλειψη εργαζομένων

Προκειμένου να σταθεροποιηθεί το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα, κάποιοι προτείνουν ακόμα πιο δραστικά μέτρα, όπως τη «σύνταξη στα 70». Πάντως, η στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος και η «φτώχεια της τρίτης ηλικίας» δεν είναι οι μοναδικοί λόγοι που συνηγορούν υπέρ της «ενεργού σύνταξης». Ένας ακόμα λόγος είναι η έλλειψη εργαζομένων σε πολλούς κλάδους. Είτε για δημογραφικούς λόγους, καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί νεότεροι εργαζόμενοι, είτε γιατί οι νεότεροι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρονται για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Εδώ οι συνταξιούχοι μπορούν να δώσουν λύσεις. «Η γερμανική οικονομία χρειάζεται την εμπειρία των πιο ηλικιωμένων» τονίζει ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος Λαρς Κλίνγκμπαϊλ.

Άλλωστε σε αυτές τις περιπτώσεις το κίνητρο δεν είναι μόνο οικονομικό, υποστηρίζει ο Πέτερ Χαν, καθηγητής Οικονομικών στο Βερολίνο. «Υπάρχουν και άλλα κίνητρα που είναι εξίσου σημαντικά» επισημαίνει. «Πόσο καλές είναι οι εργασιακές συνθήκες; Ποια ευελιξία μου προσφέρουν στο ωράριό μου; Θα είμαι υγιής, ώστε να μπορώ να ανταποκριθώ; Σύμφωνα με έρευνες, αυτά τα κριτήρια είναι πιο σημαντικά από το οικονομικό κομμάτι. Οπότε στην πραγματικότητα δεν περιμένουμε σημαντικές μεταβολές στην αγορά εργασίας».

Πηγές: ARD, dpa, Reuters