Σε έναν καλύτερο κόσμο, η Χίμπα θα καθόταν τώρα σε ένα σχολικό θρανίο – ίσως είχε άγχος, λίγο πριν τις εξετάσεις ή ίσως έπαιζε με τις φίλες της στην παιδική χαρά. Μπορεί ακόμη και να ήταν κρυφά ερωτευμένη. Η ζωή της θα ήταν τόσο ανέμελη, όσο ενός 17χρονου κοριτσιού – με την καθημερινότητα μίας έφηβης. Αντίθετα, η νεαρή κοπέλα από τη Συρία χαϊδεύει τρυφερά τον μικρό γιο της, ο οποίος κοιμάται γαλήνια στην αγκαλιά της

Η παιδική ηλικία της Χίμπα έληξε το αργότερο όταν οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν. Τότε ήταν μόλις 14 χρονών και, παρά τις αντιστάσεις της, δεν κατάφερε να αλλάξει τη γνώμη τους. Παιδί ακόμη τότε και η ίδια, έπρεπε ξαφνικά να φροντίσει ένα μωρό. Και η ιστορία της δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό.

Σύμφωνα με τις υποθέσεις των ειδικών, ο αριθμός των κοριτσιών που αναγκάζονται να ντυθούν νύφες στη Συρία και τον γειτονικό Λίβανο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην οικονομική κρίση. Ο αριθμός είναι ιδιαίτερα αυξημένος ανάμεσα στις πρόσφυγες από τη Συρία. Εκτιμήσεις της UNICEF υπολογίζουν ότι κάθε πέμπτο κορίτσι από τη Συρία, μεταξύ 15 και 19 ετών, που ζει στο Λίβανο είναι παντρεμένο. Αντίστοιχα, 4% μεταξύ των κοριτσιών από τον Λίβανο βρίσκεται σε ανάλογη κατάσταση. Φυσικά, ο αριθμός των περιστατικών που δεν έχουν καταγραφεί ενδέχεται να είναι πολύ μεγαλύτερος.

Παρόμοια είναι η κατάσταση και στο Αφγανιστάν: Ο αριθμός των ανήλικων νυφών εκεί ήταν ήδη υψηλός πριν ακόμη πάρουν την εξουσία οι Ταλιμπάν. Σύμφωνα με τη UNICEF, ένα στα τέσσερα κορίτσια κάτω των 18 ετών ήταν παντρεμένο, σε απόλυτους αριθμούς αυτό υπολογίζεται σε περίπου 3,9 εκατομμύρια. Αξιόπιστα δεδομένα ωστόσο στη χώρα είναι δύσκολο να καταγραφούν, επισημαίνει η Αμάντα Μπίσεξ από την UNICEF, ενώ από τον περασμένο Αύγουστο, όταν ανέλαβαν την εξουσία οι Ταλιμπάν, ακούγεται ότι ο αριθμός των κοριτσιών έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Και η πανδημία διαδραματίζει ταυτόχρονα έναν σημαντικό ρόλο στην αύξηση αυτή. Η UNICEF εκφράζει τον φόβο ότι οι γάμοι ανήλικων κοριτσιών, μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας, ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 10 εκατομμύρια – ως αποτέλεσμα της πανδημίας του κορωνοϊού.

Προσφυγιά, φτώχεια και απόγνωση

Η ιστορία της νεαρής Χίμπα από τη Συρία είναι συνδεδεμένη με τη φυγή από τη χώρα της, με κακουχίες και απόγνωση. Το 2013, δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στην πατρίδα τους, οι γονείς της μαζί με τα οκτώ παιδιά τους φυγαδεύτηκαν, καταλήγοντας σε έναν προσφυγικό καταυλισμό στο Λίβανο. Μία κατάσταση, στην οποία βρέθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες Σύροι που ζουν σήμερα σε καθεστώς φτώχειας εκεί. Οι πατεράδες προσπαθούν να βγάλουν τα προς το ζην, κάνοντας δουλειές δύσκολες ή οι οικογένειες εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από την ανθρωπιστική βοήθεια. Στους καταυλισμούς οι άνθρωποι ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον, σε μικρές σκηνές ή σε απλά κτίσματα. Η ζωή τους είναι ένας καθημερινός αγώνας για επιβίωση. Και η σοβαρή οικονομική κρίση, στην οποία βρίσκεται σήμερα ο Λίβανος, έχει επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση – κάτι το οποίο η UNICEF θεωρεί πως είναι και η βασική αιτία γάμου για τα ανήλικα κορίτσια: Οι γονείς παραδίδουν τις νεαρές τους κόρες σε κάποιον άντρα, γιατί ουσιαστικά τις βλέπουν ως ένα ακόμη οικονομικό βάρος.

«Οι παιδικοί γάμοι είναι ουσιαστικά σαν να πουλάει κανείς τα κορίτσια», λέει η Μαρία Άσι, διευθύντρια της λιβανέζικης ανθρωπιστικής οργάνωσης Beyond, η οποία φροντίζει ανήλικες συζύγους. Η ασφάλειά τους είναι μία ακόμη αγωνία των γονιών τους, καθώς  φοβούνται ότι κάτι θα τους συμβεί στους καταυλισμούς – ιδίως όταν μία μητέρα χωρίς τον άντρα της πρέπει να φροντίζει μόνη μία πολύτεκνη οικογένεια. «Ανακουφίζονται όταν παντρεύονται τα κορίτσια τους», λέει η Μαρία Άσι. «Τότε είναι πλέον ελεύθεροι ευθυνών». Ο πατέρας της ήταν αρχικά εναντίον του γάμου, αλλά η μητέρα της επέμενε, λέει η Χίμπα. Η νεαρή γυναίκα δεν μπορεί να κρύψει τη στεναχώρια της – νιώθει όμως και θυμωμένη με τη μητέρα της: «Μου πήραν τη ζωή», λέει. «Δεν θα το ξεχάσω αυτό».

Βερόνικα Εσμπάχερ, Γιαν Κούλμαν (dpa)

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου