Στη Βαϊμάρη στις 6 Φεβρουαρίου 1919, λίγες εβδομάδες μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) και της πτώσης της μοναρχίας, για πρώτη φορά συνήλθε η Γερμανική Εθνοσυνέλευση, η οποία θέσπισε εκεί ένα νέο σύνταγμα. Η πόλη του Γκαίτε και του Σίλερ έδωσε στην πρώτη γερμανική κοινοβουλευτική δημοκρατία το όνομά της: Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Το σύνταγμα που ψηφίστηκε στις 31 Ιουλίου 1919 «ήταν τότε το πιο σύγχρονο σύνταγμα του κόσμου» λέει ο πολιτικός επιστήμονας Μίχαελ Ντράιερ, διευθυντής του ερευνητικού κέντρου της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στο Πανεπιστήμιο Γιένα.

Ως πρότυπα λειτούργησαν συντάγματα άλλων δυτικών δημοκρατιών όπως των ΗΠΑ, της Γαλλίας και της Μ. Βρετανίας, στη Βαϊμάρη όμως προστέθηκαν αρκετοί νεοτερισμοί. «Για παράδειγμα το δικαίωμα συμμετοχής των εργαζομένων στη διοίκηση της επιχείρησης μέσω συνδικάτων που προβλεπόταν από το σύνταγμα ήταν τότε κάτι τελείως καινούργιο σε διεθνές επίπεδο» επισημαίνει ο Μ. Ντράιερ.

197 δύσκολες μέρες για τη Βαϊμάρη

Σήμερα στις 6 Φεβρουαρίου, στο ιστορικό σημείο όπου πριν από 100 χρόνια συνήλθε η Εθνοσυνέλευση της Βαϊμάρης πραγματοποιούνται εορταστικές εκδηλώσεις παρουσία του γερμανού προέδρου Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ. 

Οι λόγοι που η εθνοσυνέλευση πραγματοποιήθηκε στη Βαϊμάρη και όχι στο Βερολίνο ήταν κυρίως λόγοι ασφαλείας. Επιπλέον όμως στη Νότια Γερμανία υπήρχαν και ενδοιασμοί για το αν θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί η σημαντική συνάντηση στην τότε Πρωσία. Έτσι περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν εκείνες τις ημέρες στη Βαϊμάρη, οι κάτοικοι της οποίας αρχικά αισθάνονταν περήφανοι που ξαφνικά η πόλη τους ήταν τόσο σημαντική. Ωστόσο «όσο η Εθνοσυνέλευση παρέμενε στην πόλη, τόσο αυτή η διάθεση άλλαζε» λέει ο διευθυντής του τοπικού μουσείου, Αλφ Ρέσνερ. Τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας ενοχλούσαν τους κατοίκους, την ώρα μάλιστα που τρόφιμα και κάρβουνο άρχιζαν να λιγοστεύουν. Εκείνες τις μέρες η Εθνοσυνέλευση υπέγραψε και τη Συνθήκη των Βερσαλλιών η οποία προκάλεσε πικρία στο γερμανικό λαό λόγω των αυστηρών όρων που προβλέπονταν για τη Γερμανία.

Ένα ισχυρό σύνταγμα

Ωστόσο το σύνταγμα της Βαϊμάρης δεν ήταν ένα αδύναμο σύνταγμα, επισημαίνει ο Ντράιερ. Αντίθετα το γεγονός ότι κατάφερε να αντιμετωπίσει τις ακροδεξιές απόπειρες πραξικοπήματος του Καπ και του Χίτλερ, κομμουνιστικές εξεγέρσεις στην κεντρική Γερμανία, κρίσεις μετά από δολοφονίες πολιτικών ή και την Κατάληψη του Ρουρ το 1923 δείχνουν πόσο ανθεκτικό ήταν.

Ωστόσο αργότερα το ναζιστικό κόμμα NSDAP και το Κομμουνιστικό Κόμμα έγιναν πιο ισχυρά, ειδικά μετά την οικονομική κρίση του 1929/30 που έριξε εκατομμύρια κόσμου στην εξαθλίωση.

Η άνοδος του ακροδεξιού AfD στη Γερμανία μπορεί να θυμίζει εκείνες τις σκοτεινές εποχές ωστόσο ο πολιτικός επιστήμονας προειδοποιεί ότι δεν πρέπει να συγκρίνουμε αυτές τις δυο καταστάσεις. «Η Βαϊμάρη καταστράφηκε συνειδητά από μια ως επί το πλείστον αντιδημοκρατική, πολιτική, στρατιωτική, οικονομική και πολιτιστική ελίτ». Αυτό δεν συγκρίνεται με τη σημερινή κατάσταση, τονίζει ο καθηγητής.

dpa / Κάτριν Τσάις

Επιμέλεια: Αλεξάνδρα Κοσμά