Ως επικεφαλής της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού SVR ο Σεργκέι Ναρίσκιν γνωρίζει καλά πως να απορρίπτει κατηγορίες της Δύσης. Κάθε τρεις και λίγο ζητάται από τον έμπιστο του προέδρου Πούτιν να πάρει επίσημα θέση: για τις πρόσφατες επιθέσεις χάκερ σε βάρος αμερικανικών υπηρεσιών και υπουργείων,τις κατηγορίες σε βάρος της Ρωσίας για εμπλοκή στις αμερικανικές εκλογές του 2016, την κυβερνοεπίθεση κατά της γερμανικής βουλής ή τις δολοφονίες αντιπάλων στο εξωτερικό. Η απάντηση της Μόσχας είναι πάντα η ίδια: Ουδεμία σχέση έχει η Ρωσία με όλα αυτά.

Αυτές τις μέρες ο Σεργκέι Ναρίσκιν, ο οποίος συνήθως παραμένει στην αφάνεια, εμφανίζεται δημόσια και προβαίνει σε δηλώσεις. Αφορμή η συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της Ρωσικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Εξωτερικού SVR. Κύρια αποστολή της μυστικής υπηρεσίας είναι να συλλέγει απόρρητες πληροφορίες, να αξιολογεί έξωθεν απειλές και να προστατεύει το ρωσικό κράτος. Σύμφωνα με τον Ναρίσκιν η SVR είναι σήμερα μια από τις αποτελεσματικότερες μυστικές υπηρεσίες του κόσμου. Δεν κουράζεται να τονίζει ότι το δίκτυο κατασκόπων σε παγκόσμιο επίπεδο, που διαθέτουν ελάχιστες άλλες χώρες στο κόσμο, έχει τεράστια αξία.

Στο επίκεντρο οι κατάσκοποι που δόξασαν τη Σοβιετική Ένωση

Η πανίσχυρη μυστική υπηρεσία της Σοβιετικής Ένωσης ιδρύθηκε από τον ρώσο επαναστάτη Φέλιξ Ντσερσίνσκι. Στις 20 Δεκεμβρίου του 1920 υπέγραψε την ίδρυση του τμήματος κατασκοπείας εξωτερικού. Διάσημη στο εξωτερικό έγινε αργότερα, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η περιβόητη KGB, η οποία ιδρύθηκε το 1954. Κάθε 20ή Δεκεμβρίου η Ρωσία τιμά όλες τις μυστικές υπηρεσίες που προέκυψαν μετά τη κατάρρευση της κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης και τη διάλυση της KGB. Ανάμεσά τους η υπηρεσία πληροφοριών εσωτερικών FSB και από το 1992 η στρατιωτική μυστική υπηρεσία GRU.

Κατά τους εορτασμούς βρίσκονται στο προσκήνιο οι επιτυχίες των μυστικών υπηρεσιών των τελευταίων 100 ετών και κυρίως οι «ήρωες κατάσκοποι», οι οποίοι, για παράδειγμα, κατάφεραν να συλλέξουν καθοριστικές πληροφορίες για το απόρρητο αμερικανικό ατομικό πρόγραμμα στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου. Η μνήμη των «υπερκατασκόπων» τιμήθηκε φέτος με τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, ταινίες καθώς και μια έκθεση για τους κατασκόπους, οι οποίοι συνέβαλαν στη νίκη της Σοβιετικής Ένωσης κατά της χιτλερικής Γερμανίας.

Η πρώτη ανταλλαγή κατασκόπων του Ψυχρού Πολέμου

Ιδιαίτερα τιμήθηκε ο κορυφαίος κατάσκοπος Ρούντολφ Άμπελ, κατά κόσμον Γουίλλιαμ Φίσερ, ο οποίος συνελήφθη στις ΗΠΑ και γλίτωσε τη θανατική καταδίκη όταν ανταλλάχθηκε το 1962 με αμερικανούς κατασκόπους που είχαν συλληφθεί στη Σοβιετική Ένωση. Η ανταλλαγή ήταν η πρώτη που έγινε μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον στην περιβόητη γέφυρα Γκλίνεκε του Βερολίνου.

Η εντυπωσιακότερη υπόθεση κατασκοπείας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου διαδραματίστηκε το 2010 στη Βιέννη με την ανταλλαγή της ρωσίδας κατασκόπους Άννα Τσάπμαν και άλλων με τον κρατούμενο κατάσκοπο της ρωσικής στρατιωτικής μυστικής υπηρεσίας GRU Σεργκέι Σκριπάλ. Ο Σκριπάλ κρατούνταν τότε στη Ρωσία διότι παρέδωσε ρώσους κατασκόπους στην βρετανική μυστική υπηρεσία MI6. Μετά την δηλητηρίαση του Σερκγέι Σκριπάλ το 2018 στην Μεγάλη Βρετανία ο πρόεδρος Πούτιν, ο οποίος έχει διατελέσει αρχηγός της FSB, δήλωσε αρκετές φορές ότι δεν υπάρχει «χειρότερο έγκλημα» από την προδοσία.

Ο ειδικός σε ζητήματα μυστικών υπηρεσιών Αντρέι Σολντάτοφ θεωρεί ότι οι πρόσφατες υποθέσεις, όπως η επίθεση χάκερ κατά των αμερικανικών αρχών και η επίθεση κατά του ρώσου αντικαθεστωτικού Αλεξέι Ναβάλνι με τη νευροτοξική ουσία Νοβιτσόκ, δείχνουν ότι οι ρωσικές υπηρεσίες κατασκοπίας δρουν πλέον ολοένα και πιο απροκάλυπτα. Ο ρώσος ειδικός θεωρεί ότι οι ρωσικές υπηρεσίες δεν φοβούνται πια μήπως οι ενέργειές τους αποκαλυφθούν: «Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες δεν είναι πια και τόσο μυστικές», υπογραμμίζει.

Ουλφ Μάουντερ, dpa

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος