130 χρόνια «Happy Birthday To You»
14 Απριλίου 2023Η συνταγή για ένα ποπ τραγούδι είναι να έχει απλή μελωδία, η οποία εντυπώνεται και τραγουδιέται εύκολα. Αρκετά χρόνια πριν εδραιωθεί η ποπ μουσική στα μέσα περίπου του 20ου αιώνα, δύο Αμερικανίδες συνέθεσαν ένα τραγούδι, το οποίο αργότερα έγινε παγκόσμια επιτυχία. Πρόκειται για το «Happy Birthday To You», το οποίο ξεκίνησε πριν από 130 χρόνια σε ένα παιδικό σταθμό. Το 1893 η μουσικός Μίλντρεντ Χιλ από το Κεντάκι και η αδελφή της Πάτι δημιούργησαν για τα παιδιά ενός νηπιαγωγείου το τραγουδάκι «Good Morning To All» και το δημοσίευσαν στη συλλογή παιδικών τραγουδιών «Song Stories for the Kindergarten». Ο αμερικανός νομικός Ρόμπερτ Μπραουνάις σημειώνει στη μελέτη του «Πνευματικά δικαιώματα και το δημοφιλέστερο τραγούδι του κόσμου»: «Η Μίλντρεντ και η Πάτι συνέθεσαν ένα τραγούδι, το οποίο τραγουδιέται πολύ εύκολα, έχει ωστόσο μουσικό ενδιαφέρον και μεταφέρει έντονα συναισθήματα».
Υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές για το πως το «Good Morning To All» μετατράπηκε με την πάροδο του χρόνου σε «Happy Birthday To You». Σύμφωνα με το αμερικανικό Hall of Fame μουσικοσυνθετών το τραγούδι των αδελφών εκδόθηκε δίχως άδεια το 1924 σε βιβλίο τραγουδιών, στο οποίο ο εκδότης Ρόμπερτ Κόλμαν άλλαξε τους στίχους στην αρχή της δεύτερης στροφής σε «Happy Birthday To You». Μια άλλη εκδοχή έχει ως εξής: Κατά τη διάρκεια πάρτι γενεθλίων για την αδελφή της, η Πάτι πρότεινε να αλλάξει τους στίχους σε «Happy Birthday To You». Χωρίς τους νέους στίχους είναι πολύ πιθανό το τραγούδι να είχε παραμείνει στην αφάνεια, εκτιμά ο Ρόμπερτ Μπραουνάις. Από τη δεκαετία του 1920 το τραγούδι συμπεριλήφθηκε, με τους σήμερα διάσημους στίχους, σε πλήθος συλλογές τραγουδιών. Σύμφωνα με τον αμερικανικό ειδικό, μέχρι το 1935 το τραγούδι είχε γίνει αναπόσπαστο κομμάτι κάθε γιορτής γενεθλίων στις ΗΠΑ.
2.000.000 δολάρια το χρόνο από πνευματικά δικαιώματα
Οι συνθέτριες δεν έζησαν αρκετά για να δουν το δημιούργημά τους να γνωρίζει παγκόσμια επιτυχία. Η Μίλντρεντ Χιλ πέθανε το 1916 σε ηλικία 57 ετών. Η αδελφή της Πάτι Σμιθ Χιλ πέθανε το 1946 σε ηλικία 78 ετών, προλαβαίνοντας τουλάχιστον να δει το «Happy Birthday To You» να καθιερώνεται στις ΗΠΑ. Το τραγούδι έφθασε στα πέρατα της γης το αργότερο τον Μάιο του 1962, όταν το τραγούδησε με την χαρακτηριστική της φωνή η διάσημη ηθοποιός Μέριλιν Μονρόε προς τιμήν του τότε προέδρου των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι με αφορμή τα 45α του γενέθλια στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης. Θεωρείται η πιο διάσημη εκτέλεση του «Happy Birthday To You». Στο βιβλίο Γκίνες του 2008 το «Happy Birthday To You» αναφέρεται ως ένα από τα τρία διασημότερα μουσικά κομμάτια σε αγγλική γλώσσα πλάι στο «Auld Lang Syne» και το «For He's A Jolly Good Fellow».
Πριν από περίπου οκτώ χρόνια ομοσπονδιακό δικαστήριο των ΗΠΑ αποφάσισε ότι το «Happy Birthday To You» αποτελεί κοινό πολιτισμικό αγαθό. Που σημαίνει ότι πλέον ανήκει σε όλους και ο καθένας μπορεί να το τραγουδά δημόσια, χωρίς να πρέπει να καταβάλλει αντίτιμο για τα πνευματικά δικαιώματα. Μέχρι τότε τα πνευματικά δικαιώματα για το διάσημο τραγούδι κατείχε ο μουσικός κολοσσός Warner Music Group. Μετά την απόφαση της αμερικανικής δικαιοσύνης, ωστόσο, όλοι αποκτούσαν το δικαίωμα να τραγουδούν το τραγούδι δημόσια ή να το αξιοποιούν ακόμα και για εμπορικούς σκοπούς χωρίς να πληρώνουν.
Η Warner διασφάλισε το 1988 τα πνευματικά δικαιώματα του «Happy Birthday To You» με αποτέλεσμα να εισρέουν στα ταμεία της περίπου δύο εκατομμύρια δολάρια ετησίως. Με 5.000 δολάρια την ημέρα το διάσημο αμερικανικό τραγούδι θεωρούνταν για αρκετά χρόνια ένα από τα πιο προσοδοφόρα τραγούδια στον κόσμο.
Μαρκ Φλάισμαν, dpa
Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος