Μόνο 50 χρόνια μέλος του ΟΗΕ η Γερμανία, θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς. Αλλά αυτό εξηγείται ιστορικά. Για μεγάλο χρονικό διάστημα η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας ήθελε να είναι η μοναδική εκπρόσωπος του γερμανικού λαού θεωρώντας ότι αυτή και όχι η Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας είχε τη δημοκρατική νομιμοποίηση. Αρχές του 1970 η γερμανική κυβέρνηση υπό τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Βίλι Μπράντ άλλαξε πορεία και εξομάλυνε τις σχέσεις της με το Ανατολικό Βερολίνο, ανοίγοντας τον δρόμο για την ένταξη στα ΗΕ και των δύο γερμανικών κρατών, που έγινε σαν σήμερα, 18 Σεπτεμβρίου του 1973 ως 133ο και 134ο μέλος. Η διπλή γερμανική εκπροσώπηση τελείωσε στις 3 Οκτωβρίου του 1990 με την Επανένωση, όπως και το ιδιαίτερο καθεστώς των 4 νικητριών δυνάμεων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μοίρασμα εξουσίας;

Από τότε η ενωμένη πλέον Γερμανία κάνει ό,τι μπορεί για να αποκτήσει μόνιμη θέση με δικαίωμα βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, στο οποίο ανήκουν οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία, η Βρετανία και η Γαλλία. Το επιχείρημα που προβάλλει είναι ότι η σύνθεση του Συμβουλίου δεν αντανακλά τη σημερινή γεωπολιτική κατάσταση. Ο Χένινκγ Χοφ από τη Γερμανική Εταιρεία Εξωτερικής Πολιτικής και συντάκτης του περιοδικού "Internationale Politik Quarterly" χαρακτηρίζει τον στόχο ως το «ιερό δισκοπότηρο της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής», αλλά βλέπει ελάχιστες πιθανότητες να υλοποιηθεί. Υποστηρίζει ότι τα υπάρχοντα μόνιμα μέλη δεν θέλουν να μοιραστούν την εξουσία. Αλλά και η ιδέα του Βερολίνου για μια μόνιμη έδρα για ολόκληρη της ΕΕ απορρίφθηκε. Γιατί θα σήμαινε ότι Γαλλία και Βρετανία, η οποία τότε ήταν μέλος της ΕΕ, θα έπρεπε να παραχωρήσουν τις θέσεις τους και την εξουσία τους, κάτι που και οι δύο απέρριψαν.

Ο Χένινγκ Χοφ, μιλώντας στη Deutsche Welle, βλέπει τη γερμανική κυβέρνηση ενώπιον διλήμματος. «Από τη μία πλευρά, το πιο σημαντικό εργαλείο, τουλάχιστον εννοιολογικά, που έχει η γερμανική εξωτερική πολιτική είναι να στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον ΟΗΕ για να εγκαθιδρύσει κάτι σαν παγκόσμια διακυβέρνηση, από την άλλη πλευρά βλέπει κανείς όμως ότι η δομή των ΗΕ χρειάζεται πραγματικά μεταρρύθμιση, αλλά δεν υπάρχει καμία προοπτική να συμβεί αυτό». Στην κυβερνητική συμφωνία του τρικομματικού συνασπισμού, στο κεφάλαιο «Πολυμέρεια», γίνεται ρητή δέσμευση του Βερολίνου στον στόχο μεταρρύθμισης του ΟΗΕ και τη δικαιότερη εκπροσώπηση όλων των περιοχών του κόσμου.

Παράλληλες δομές

Συγκεκριμένα η Γερμανία μαζί με την Ναμίμπια προετοιμάζεται για τη λεγόμενη σύνοδο κορυφής για το μέλλον των ΗΕ με αντικείμενο τις μεταρρυθμίσεις, που θα γίνει του χρόνου, όπου και θα τεθούν επί τάπητος όλα τα θέματα για το τελικό ντοκουμέντο της Συνόδου. «Πρόκειται για προσπάθεια να βρεθούν για άλλη μια φορά οι δυνάμεις στα ΗΕ που επιθυμούν τη μεταρρύθμιση, και είναι αρκετές αυτές, να καθίσουν γύρω από το τραπέζι, και να γίνει αυτό με τρόπο ώστε μια ευρωπαϊκή χώρα, όπως η Γερμανία μαζί με την Ναμίμπια, μια πρώην αποικία ως εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Νότου, να συμπράξουν και να προσπαθήσουν να καθορίσουν για άλλη μια φορά με σαφήνεια και να προωθήσουν αυτή τη μεταρρυθμιστική ατζέντα», λέει ο Χόφ, ο οποίος όμως είναι λίγο επιφυλακτικός για το εάν λειτουργήσει όλα αυτό.

Κι αυτό την ώρα που όλες οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες έχουν αποτύχει παρατηρείται μια εντελώς διαφορετική εξέλιξη. «Αυτό που βλέπουμε επίσης» λέει ο Χένιγκ Χοφ, «είναι ότι ειδικότερα η Κίνα κινείται προς την κατεύθυνση δημιουργίας παράλληλων δομών και στη συνέχεια προσπαθεί να παρουσιάσει τις δικές της δομές ως εναλλακτικές του ΟΗΕ κατά κάποιο τρόπο. Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε επίσης ότι η γερμανική εξωτερική πολιτική υπερβάλλει λίγο. Η πρόσφατη σύνοδος κορυφής της G20 είναι ένα καλό παράδειγμα του γεγονότος ότι δίνεται μεγαλύτερη έμφαση σε τέτοιες μορφές για τη δημιουργία κάτι σαν παγκόσμια διακυβέρνηση και λιγότερο στον ΟΗΕ». Επί δεκαετίες η πολυμέρεια είναι μια από τις λέξεις-κλειδί της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής. Φαίνεται όμως ότι τώρα ακόμη και η γερμανική κυβέρνηση δεν σκέπτεται μόνο αποκλειστικά τα ΗΕ.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου