Γενέθλια χωρίς ευτυχισμένο εορτάζοντα; Κάπως έτσι αισθάνεται ο Κρίστιαν Κάτσερ επικεφαλής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Γερμανία με αφορμή τα 50 χρόνια της ανθρωπιστικής οργάνωσης. «Δεν υπάρχει λόγος εορτασμού διότι η ανθρωπιστική βοήθεια είναι δυστυχώς ακόμα απαραίτητη», δηλώνει. Παρόλα αυτά είναι περήφανος για όλα όσα κατάφερε τις τελευταίες πέντε δεκαετίες η οργάνωση.

Ο κατάλογος της παρουσίας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι μακρύς: Πόλεμος στον Λίβανο, γενοκτονία στη Ρουάντα, πόλεμος στη Βοσνία, φυσικές καταστροφές και ο αιμορραγικός πυρετός έμπολα. Η οργάνωση είναι μια από τις σημαντικότερες στην ιατρική-ανθρωπιστική βοήθεια. Το 1999 τιμήθηκε μάλιστα για την προσφορά της με Νομπέλ Ειρήνης.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα είναι παρόντες σε διεθνές επίπεδο με περίπου 64.000 συνεργάτες σε 88 χώρες. Κανείς δεν φανταζόταν στην ίδρυση της οργάνωσης στις 21 Δεκεμβρίου του 1971 στο Παρίσι από γιατρούς και δημοσιογράφους ότι οι Médecins sans frontières (MSF) θα αποκτούσαν τέτοιες διαστάσεις. Κάποια από τα ιδρυτικά μέλη είχαν προσφέρει τις υπηρεσίες τους στη Νιγηρία κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Μπιάφρα και ήταν απογοητευμένοι επειδή δεν κατόρθωσαν τότε να κάνουν περισσότερα. Στόχος τους ήταν να οργανώσουν καλύτερα την χορήγηση βοήθεια και ταυτόχρονα να διασφαλίσουν ότι η παγκόσμια κοινή γνώμη θα ενημερωθεί για τις εστίες κρίσης.

Οι MSF και σε ελληνικά νησιά

«Δεν ήταν ωστόσο εύκολο να συνδυάσεις και τα δύο, δηλαδή τη χορήγηση ιατρικής βοήθειας και την ενημέρωση της κοινής γνώμης», δηλώνει ο Τάνγκρεντ Στέμπε, πρώην μέλος του διεθνούς προεδρείου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα: «Είναι δύσκολο να προβλέψεις ποιες συνέπειες θα έχει η πληροφόρηση της κοινής γνώμης, όπως δείχνει το παράδειγμα της χρήσης χημικών στον εμφύλιο στη Συρία. Γνωρίζαμε ότι η είδηση θα προκαλούσε ενδεχομένως στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠΑ. Είχαμε όμως στα χέρια όμως πολλές αποδείξεις για χρήση χημικών σε πολλές περιπτώσεις, οπότε δεν είχαμε άλλη επιλογή από να δημοσιοποιήσουμε όσα γνωρίζαμε».

Τα τελευταία χρόνια η δράση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα έχει αλλάξει: «Δεν χορηγούμε βοήθεια μόνο σε εξωτικά μέρη σε Ασία και Αφρική, αλλά και σε περιοχές της Ευρώπης», λέει ο Τάνγκρεντ Στέμπε και αναφέρει πχ την πρόσφατη παρουσία της οργάνωσης στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας,τα ελληνικά νησιά και την Μεσόγειο για την περίθαλψη προσφύγων και μεταναστών.«Το προσφυγικό και ο εκτοπισμός εξελίσσονται σε παγκόσμια μάστιγα», τονίζει το πρώην μέλος του διεθνούς προεδρείου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Η κλιματική κρίση πρόκληση για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα

Μεγάλη πρόκληση για την διεθνή οργάνωση αποτελεί η κρίση της πανδημίας, μιας και πρέπει να βρει τρόπους μεταφοράς των συνεργατών της ακόμα και όταν έχουν διακοπεί οι συγκοινωνίες ή καλείται να καταπολεμήσει τον κορωνοϊό, παράλληλα με άλλες σοβαρές ασθένειες, όπως η φυματίωση και η ελονοσία. Οι συνθήκες κυρίως σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας είναι ιδιαίτερα δύσκολες εξαιτίας των ελλείψεων σε εμβόλια και σε περίπτωση νοσηλείας ασθενών, φιαλών οξυγόνου.

Με τα μάτια στραμμένα στο μέλλον οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εκτιμούν ότι ολοένα περισσότερο θα τους απασχολεί η κλιματική κρίση. Και επειδή πρόκειται, όπως λέει ο Τάνγκρεντ Στέμπε, για «προαναγγελθείσες καταστροφές» αλλάζουν για μια ακόμα φορά τα δεδομένα για την ανθρωπιστική οργάνωση: «Ανεμοστρόβιλοι και πλημμύρες είναι φαινόμενα για τα οποία θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι. Και αυτό είναι καινούργιο για την οργάνωση. Δεν πρέπει πια απλά να αντιδρά σε μια καταστροφή ή μια πανδημία, αλλά να δρα προληπτικά διαθέτοντας συγκεκριμένη στρατηγική. Με αφορμή τα 50 χρόνια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα ο Τάνγκρεντ Στέμπε εκφράζει μια ασυνήθιστη ευχή. Στα 100 χρόνια από την ίδρυση της οργάνωσης το 2071 να μην είναι πια αναγκαία στην ανθρωπότητα.

Ραχέλ Μπόμαϊερ, dpa

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος