«Μπορούμε πλέον να χαιρόμαστε για την ακμάζουσα εβραϊκή κοινότητα στη Γερμανία». Αυτά ήταν τα λόγια της καγκελαρίου Μέρκελ στην ομιλία της για την επέτειο των 70 χρόνων του Κεντρικού Εβραϊκού Συμβουλίου της Γερμανίας. Όπως υπογράμμισε «η εβραϊκή κοινότητα της Γερμανίας είναι σήμερα η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη» και «αποτελεί συστατικό στοιχείο της Γερμανίας». Mάλιστα η καγκελάριος τόνισε ότι πολλοί από τους επιζώντες του Ολοκαυτώματος δεν μπορούσαν καν να φανταστούν τη ζωή τους στη Γερμανία μετά το τέλος του Β‘ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το Κεντρικό Εβραϊκό Συμβούλιο ιδρύθηκε στις 19 Ιουλίου 1950 στη Φρανκφούρτη. Μετά την Φρανκφούρτη και το Βερολίνο τίμησε την 70ή επέτειό του, μετρώντας πλέον 100.000 μέλη. Μεταξύ των 150 καλεσμένων στο Βερολίνο υπήρξαν πολλοί εκπρόσωποι της πολιτικής: η Άγκελα Μέρκελ και επτά υπουργοί της κυβέρνησης, οι πρόεδροι των δύο σωμάτων της γερμανικής Βουλής και βέβαια κορυφαίοι εκπρόσωποι όλων των κομμάτων, πλην του εθνολαϊκιστικού AfD. Παρόντες επίσης ήταν ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ και ο πρώην υπ. Εξωτερικών των Πρασίνων Γιόσκα Φίσερ: και οι δύο είχαν συμβάλει το 2003 στην υπογραφή μιας νομικής σύμβασης που έθετε τα θεμέλια για μια ευρεία συνεργασία με το Κεντρικό Εβραϊκό Συμβούλιο σε πολλούς τομείς.

Έντονοι συμβολισμοί

H εκδήλωση έγινε σε έναν τόπο έντονου συμβολισμού: στη Μεγάλη Συναγωγή του Βερολίνου. Πρόκειται για ένα σημείο με αυστηρή αστυνόμευση, 24 ώρες το 24ωρο, καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Η εβραϊκή ζωή στη Γερμανία χρειάζεται αστυνομική προστασία. Η Μεγάλη Συναγωγή χωρητικότητας 3000 πιστών διασώθηκε από τα ναζιστικά πογκρόμ του 1938 χάρη στην παρέμβαση ενός θαρραλέου αστυνομικού. Το 1940 μετατράπηκε από τη Βέρμαχτ σε αποθήκη, καταστράφηκε εν μέρει από βόμβα το 1943 και 15 χρόνια αργότερα, το 1958, καταστράφηκε ολοσχερώς στην τότε Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας. Τμήμα της Μεγάλης Συναγωγής άρχισε να ανακατασκευάζεται το 1988 μέχρι το 1995. Μόνο ένα τμήμα του παλιού, χρυσού θόλου ύψους 50 μέτρων έχει διασωθεί. «Χρειάζεται φαντασία για να φανταστεί κανείς το προηγούμενο μέγεθός του» ανέφερε ο πρόεδρος του Κεντρικού Εβραϊκού Συμβουλίου Γιόζεφ Σούστερ.

Ο ρόλος του 66χρονου Γιόζεφ Σούστερ είναι διπλός: από τη μια η διατήρηση της ιστορικής μνήμης κι από την άλλη η οικοδόμηση σταθερών σχέσεων για το μέλλον. «Οι άνθρωποι που ίδρυσαν τις εβραϊκές κοινότητες και το Κεντρικό Εβραϊκό Συμβούλιο έδειξαν στη Γερμανία προκαταβολική εμπιστοσύνη» ανέφερε ο Γιόζεφ Σούστερ. Ωστόσο σήμερα υπάρχει ανησυχία για την έξαρση του αντισημιτισμού. «Χαμηλόφωνα πολλοί διερωτώνται πόσο ασφαλής είναι η ζωή τους σε αυτή τη χώρα» ανέφερε ο πρόεδρος του Κεντρικού Εβραϊκού Συμβουλίου συμπληρώνοντας: «Οι ναζιστικές ιδέες δεν έχουν ακόμη εξαλειφθεί.»

Μέρκελ: Να μην σιωπούμε απέναντι στον αντισημιτισμό

Και η καγκελάριος αναφέρθηκε στον φόβο και την ανησυχία πολλών Εβραίων για την ασφάλειά τους λόγω έξαρσης του αντισημιτισμού. «Είναι ντροπή και με λυπεί βαθιά όταν σε αυτές τις εποχές εκφράζονται στη χώρα μας ρατσιστικές και αντισημιτικές θέσεις. Δεν πρέπει ποτέ να σιωπούμε. Ξέρουμε πόσο γρήγορα οι λέξεις μπορούν να γίνουν πράξεις», τόνισε η Άγκελα Μέρκελ. Στον επετειακό εορτασμό στη Μεγάλη Συναγωγή του Βερολίνο η καγκελάριος αναφέρθηκε και σε μια πρόσφατη μαύρη σελίδα για την εβραϊκή ζωή στη σημερινή Γερμανία. Αναφέρθηκε στην επίθεση ακροδεξιού εξτρεμιστή στη συναγωγή της Χάλε στις 9 Οκτώβριο του 2019, κατά τους εορτασμούς του Γιομ Κιπούρ, της μεγαλύτερης εβραϊκής γιορτής. Όπως είπε χαρακτηριστικά η Άγκελα Μέρκελ, ο αντισημιτισμός «στρέφεται εναντίον των ανθρώπων, της ανθρωπότητας και της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασης». Και προειδοποίησε: όπου δεν επαρκούν η εκπαίδευση και ο διαφωτισμός, απαιτείται η απάντηση του κράτους δικαίου.

Κρίστοφ Στρακ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη