Στην ανατολική Ευρώπη ακροδεξιοί πολιτοφύλακες επιδίδονται σε κυνήγι προσφύγων ελπίζοντας να κερδίσουν κοινωνική αναγνώριση στην απονομή δικαιοσύνης με τη μορφή της αυτοδικίας. Διεξάγουν περιπολίες ως αυτόκλητοι φύλακες του νόμου φορώντας στολές παραλλαγής. Ενίοτε παρέχουν τις υπηρεσίες τους στον στρατό και την αστυνομία. Και πολλές φορές συλλαμβάνουν πρόσφυγες με δική τους πρωτοβουλία. Όπως συνέβη αυτές τις μέρες στη Βουλγαρία. Εκεί οι κυνηγοί προσφύγων συνέλαβαν στα σύνορα της χώρας με την Τουρκία τρεις Αφγανούς, τους έδεσαν πισθάγκωνα και προφανώς τους λήστεψαν. Ένα βίντεο που κυκλοφόρησε στο youtube καταγράφει τη δράση τους.

Αλλά το φαινόμενο δεν περιορίζεται στη Βουλγαρία. Από τη Βαλτική μέχρι τα σύνορα της Τουρκίας με τη Βουλγαρία, δηλαδή σε ολόκληρη της ανατολική Ευρώπη δρουν ανάλογες ομάδες ακροδεξιών. Πολλοί από αυτούς εμφανίστηκαν ήδη πριν από μερικά χρόνια ως φανατικοί των όπλων και της πατρίδας δραστηριοποιούμενοι ενάντια στην υποτιθέμενη «εγκληματικότητα των τσιγγάνων». Και εσχάτως ανακάλυψαν ένα νέο πεδίο δράσης: την «άμυνα ενάντια στους μετανάστες».

Ο τσέχος πολιτειολόγος Μίροσλαβ Μάρες τους θεωρεί ως ένα «ανεξέλεγκτο και επικίνδυνο φαινόμενο». «Οι νέοι πολιτοφύλακες θέλουν να βγουν από τον χώρο της υποκουλτούρας» εξηγεί. «Είναι καλά οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις έτοιμες για δράση. Προκαλούν το κράτος δικαίου στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες ενώ ορισμένα κράτη φαίνονται απέναντί τους αδύναμα και αδρανή».

Για παράδειγμα η Βουλγαρία: μέλη της Οργάνωσης για την Προστασία των Πολιτών της Βουλγαρίας συλλαμβάνουν πρόσφυγες κατά τη διάρκεια των λεγόμενων «περιπάτων στο δάσος» και τους παραδίδουν στην αστυνομία. Μέχρι πρότινος οι βουλγαρικές αρχές επαινούσαν αυτούς τους αυτόκλητους τιμωρούς, ανάμεσα στους οποίος βρίσκονται και πρώην κατάδικοι, ως «υποδειγματικούς πολίτες». Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ είχε ευχαριστήσει προσωπικά τους κυνηγούς των προσφύγων. Μόνο όταν η οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα Βουλγαρική Επιτροπή Ελσίνκι κατέθεσε μήνυση εναντίον του, ο Μπορίσοφ εξήγησε ότι οι δηλώσεις του παρερμηνεύθηκαν.

Ένα μέρος του συστήματος

Ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται και σε άλλες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες. Στην Εσθονία ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο μία οργάνωση φιλικά προσκείμενη προς τη φιλανδική πολιτοφυλακή που δραστηριοποιείται στους πρόσφυγες. Οι τοπικές αρχές δεν θεώρησαν ότι η πράξη αυτή αποτελεί απειλή, μόνο ο πρωθυπουργός Τάαβι Ρούιβας έγραψε ένα αποδοκιμαστικό σχόλιο στο twitter. Και στις τρεις χώρες της Βαλτικής δραστηριοποιούνται άλλωστε νόμιμες παραστρατιωτικές οργανώσεις, οι οποίες αριθμούν χιλιάδες μέλη.

Επίσης στην Σλοβακία το νεοναζιστικό κόμμα, το οποίο εισήλθε στο κοινοβούλιο με 8%, σχεδιάζει να ιδρύσει μια ιδιωτική πολιτοφυλακή για την προστασία από τους «τσιγγάνους εγκληματίες». Παρόμοια οργάνωση ενάντια στους τσιγγάνους ίδρυσε τον Ιανουάριο στη Ρουμανία και ο ακραίος εθνικιστής πολιτικός Μπογκντάν Ντιακονού. Ωστόσο την πρωτιά κατέχει η Ουγγαρία. Ήδη την εποχή της σοσιαλιστικής κυβέρνησης μεταξύ 2002 και 2010 ιδρύθηκαν πολλές ακροδεξιές ομάδες πολιτοφυλακής. Παρ' όλη την απαγόρευσή τους από το νόμο το 2009 οι οργανώσεις αυτές εξακολουθούν να υπάρχουν. Και όχι μόνο αυτό: δεκάδες χιλιάδες Ούγγροι «απασχολούνται» σε ένα σύστημα επιχορηγούμενων από το κράτος «πολιτοφυλάκων» ή «αγροφυλάκων» με αστυνομικές αρμοδιότητες.

«Το χειρότερο είναι ότι οι ακροδεξιές παραστρατιωτικές ομάδες και οι νόμιμες οργανώσεις εμπλέκονται από κοινού στις προσπάθειες διαφύλαξης της τάξης» εξηγεί ο φιλόσοφος Γκ. Μ. Ταμάς. «Οι ακροδεξιοί έχουν διασυνδέσεις με πολλούς δημάρχους, με τις μυστικές υπηρεσίες, με την αστυνομία και την συνοριοφυλακή. Αποτελούν μέρος του συστήματος».

Δημήτρης Ελευθεράκης (Der Spiegel)