Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Με αρκετά ευχολόγια και, ουσιαστικά, παραπομπή κρίσιμων αποφάσεων για το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους ολοκληρώθηκε χθες το τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του έτους - εν μέσω γεωπολιτικών αναταραχών και πολλαπλών προκλήσεων που θα συνεχίζει να αντιμετωπίζει η Ευρώπη και με την έναρξη της νέας χρονιάς.

Τα συμπεράσματα της χθεσινής πρώτης Συνόδου Κορυφής της ΕΕ υπό τον Αντόνιο Κόστα είχαν ήδη υιοθετηθεί πριν από την έναρξή του, γεγονός ασυνήθιστο, που επέτρεψε πάντως στους «27» να συζητήσουν μεν τις «προκλήσεις» με τις οποίες είναι ήδη αντιμέτωπη η ΕΕ, ιδίως σε ό,τι αφορά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ, τον πόλεμο στην Ουκρανία, τη νέα πολιτική κατάσταση στη Συρία, καθώς και τη διαχείριση του μεταναστευτικού, αλλά χωρίς να καταλήξουν σε συγκεκριμένες αποφάσεις.

Ενδεχομένως αυτό να οφείλεται και στην απουσία του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, που μετέβη εκτάκτως στο Μαγιότ, που επλήγη πρόσφατα από κυκλώνα, όπως και της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι, που έφυγε στη μέση της συνεδρίασης, λόγω ξαφνικής αδιαθεσίας.

«Το 2025 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά»

Σε κάθε περίπτωση, οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών οργάνων αναγνώρισαν ότι «το 2025 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά», όπως ανέφερε συγκεκριμένα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά τη συνεδρίαση, σημειώνοντας παράλληλα ότι «ο κόσμος θα παρακολουθεί» το πώς η ΕΕ θα συνεχίσει να στηρίζει την Ουκρανία.

Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες προειδοποίησαν ότι θα ήταν μια μάλλον ατυχής στιγμή για μια πιθανή εκεχειρία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, αλλά συζήτησαν ανοιχτά το ενδεχόμενο να σταλούν ειρηνευτικά στρατεύματα στο μέλλον, στη βάση σχετικής πρότασης του Εμμανουέλ Μακρόν. Ο μόνος που εμφανίστηκε να απορρίπτει προσώρας την ιδέα ήταν ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ.

Νωρίτερα, πάντως, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις Βρυξέλλες ξεκαθάρισε ότι «οι ευρωπαϊκές εγγυήσεις δεν είναι αρκετές» χωρίς τις αντίστοιχες των ΗΠΑ, ώστε να διασφαλιστεί ειρήνη, ενώ απέρριψε την ιδέα μιας εκεχειρίας, καθώς εκτιμά ότι θα προκαλέσει «παγωμένη διένεξη» στην Ουκρανία.

«Ο ρόλος της Ευρώπης στον κόσμο»

Οι «27» συζήτησαν παράλληλα τον «ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο», εν αναμονή της επιστροφής του Τραμπ σε λίγες εβδομάδες στον Λευκό Οίκο. Οι περισσότεροι έκαναν λόγο για την ανάγκη ενίσχυσης της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, που περνάει μέσα από τους τομείς της άμυνας, της ασφάλειας και της ανταγωνιστικότητας. Παρ’ όλα αυτά δεν κατέληξαν σε κάποια συγκεκριμένη απόφαση, ιδιαίτερα ως προς τις ευρωατλαντικές σχέσεις, καθώς περιμένουν να δουν ποιες από τις «απειλές» του θα υλοποιήσει ο νέος Αμερικανός πρόεδρος είτε αναφορικά με τους δασμούς στα εμπορικά προϊόντα είτε ως προς τη στήριξη της Ουκρανίας. Το ζήτημα αυτό, όπως και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, αναμένεται να απασχολήσει το άτυπο Eυρωπαϊκό Συμβούλιο στις αρχές Φεβρουαρίου.

Και ενώ κατέληξαν στις βασικές αρχές για την ομαλοποίηση των σχέσεων με τη Συρία μετά την πρόσφατη ανατροπή του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, δεν ξεκαθάρισαν τον βαθμό εμπλοκής τους με τους αντάρτες της HTS, που ελέγχουν ακόμη τη Δαμασκό. Οι «27» ζήτησαν μια «συμπεριληπτική πολιτική διαδικασία» που θα εγγυηθεί την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, την εθνική ενότητα, την προστασία όλων των θρησκευτικών και εθνικών μειονοτήτων, καθώς και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και που θα αποτρέψει την επαναφορά του τρομοκρατικού εξτρεμισμού.

Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες τόνισαν ότι οι επιστροφές των Σύρων προσφύγων που ζουν στην Ευρώπη θα πρέπει να είναι «ασφαλείς, εθελοντικές και αξιοπρεπείς» λόγω της συνεχιζόμενης αστάθειας και αβεβαιότητας στη χώρα, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Εξάλλου, έως τον Μάρτιο η πρόεδρος της Κομισιόν δεσμεύτηκε να καταθέσει πρόταση για κανονισμό που θα προσδιορίζει νομικά τις επιστροφές των μεταναστών, όπως και άλλη για τον καθορισμό των ασφαλών τρίτων χωρών.