Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πέρασε μπροστά από τον Σαουδάραβα διάδοχο χωρίς να του ρίξει ούτε ένα βλέμμα. Αυτό έγινε πριν από τρία χρόνια στη σύνοδο κορυφής των G20 στο Μπουένος Άιρες. Όχι μόνο ο Ερντογάν, πολλοί πολιτικοί έκοψαν δεσμούς de facto με τον Σαουδάραβα ηγέτη Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.

Κανείς δεν ήθελε να φωτογραφηθεί με κάποιον που κατά πάσα πιθανότητα εμπλέκεται σε μια από τις πιο φρικιαστικές σύγχρονες πολιτικές δολοφονίες στην ιστορία. Τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι.

Από τότε όμως έχει περάσει αρκετός καιρός. Την Πέμπτη, ο Τούρκος Πρόεδρος συναντάται με τον βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας και είναι η πρώτη του επίσκεψη μετά τη δολοφονία Κασόγκι. Ο δημοσιογράφος και επικριτής της κυβέρνησης του Ριαντ είχε δολοφονηθεί μέσα στο προξενείο της χώρας του, στην Κωνσταντινούπολη, τον Οκτώβριο του 2018. Το σώμα του διαμελίστηκε και δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα.

Δεν θα επέτρεπε τη συγκάλυψη αλλά...

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ θεωρούν ως εγκέφαλο τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ. Ωστόσο η βασιλική οικογένεια αρνείται τις κατηγορίες. Ο Τούρκος πρόεδρος έκανε λόγο τότε για μια «βάρβαρη δολοφονία» και δήλωσε ότι δεν θα επιτρέψει τη συγκάλυψη.

Εικοσιέξι κατηγορούμενοι, συμπεριλαμβανομένου ενός πρώην συμβούλου του διαδόχου και του αναπληρωτή Αρχηγού των μυστικών υπηρρεσιών κατηγορήθηκαν ερήμην στην Τουρκία. Ωστόσο, τον Απρίλιο, τουρκικό δικαστήριο θεώρησε αιφνιδιαστικά αρμόδια για τη δίκη τη Σαουδική Αραβία.

«Πολιτική στρατηγική» χαρακτήρισε αυτή την κίνηση ο Ερόλ Εντέρογλου, εκπρόσωπος των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα στην Τουρκία. Ο λόγος είναι η δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο Ερντογάν. Η λίρα υποτιμάται, ο πληθωρισμός αυξάνεται και μαζί η δυσαρέσκεια του κόσμου. Στις δημοσκοπήσεις ο Ερντογάν, από την άλλη, πέφτει. Οι σχέσεις του με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ βελτιώθηκαν κάπως κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά εξακολουθούν να είναι τεταμένες.

Αλλάζουν οι πολιτικοί συσχετισμοί

Ο Ερντογάν αναζητά νέους εταίρους. Όχι μόνο στη Σαουδική Αραβία, αλλά και στην Αρμενία, στα Εμιράτα, στο Ισραήλ. Ελπίζει σε νέες επενδύσεις και θα ήθελε από τη Σαουδική Αραβία να τερματιστεί το ανεπίσημο μποϊκοτάζ των τουρκικών προϊόντων.

Ο Ερντογάν έχει επιδείξει πραγματισμό στο παρελθόν, πιστεύει η ειδικός από το Κέντρο Τουρκικών Σπουδών στο Βερολίνο, Χυρκάν Ασλί Ακσόι. «Η Άγκυρα ενεργεί σαφώς με τρόπο που βασίζεται στο συμφέρον της. Διαφορές όπως στην περίπτωση Κασόγκι ή η ιδεολογία είναι δευτερεύουσας σημασίας», λέει.

Επίσης, οι παλιές ιδεολογικές συγκρούσεις στην περιοχή φαίνεται να χάνουν όλο και περισσότερο τη σημασία τους. Η Τουρκία είχε υποστηρίξει μετά τις εξεγέρσεις του 2011 που ανέτρεψαν αρκετούς Άραβες ηγεμόνες στην περιοχή, ισλαμιστικές ομάδες όπως τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και οι σχέσεις της χειροτέρευσαν με πολλές αραβικές χώρες. Στο μεταξύ όμως οι ισλαμιστές, όπως για παράδειγμα στο Μαρόκο και την Τυνησία, αποδυναμώνονται.

Οι ΗΠΑ αποσύρονται όλο και περισσότερο από την περιοχή και στρέφονται στη νοτιοανατολική Ασία. Μεγάλοι παίκτες όπως το Ριάντ, το Άμπου Ντάμπι και το Κάιρο αναζητούν επομένως νέες συμμαχίες. Έτσι η έρευνα για την υπόθεση Κασόγκι έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Η εφημερίδα Wall Street Journal είχε αναφέρει μάλιστα πως ο διάδοχος θέλει μια δέσμευση από τον Ερντογάν ότι η υπόθεση Κασόγκι δεν θα αναφέρεται πλέον καθόλου στο μέλλον.

 

Μίριαμ Σμιτ, Γιοχάνες Σαντέκ (DPA)

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου