Το αργότερο από τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές και την εκλογή του Ντόναλτ Τραμπ ο όρος "Fake News" έγινε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας. Τότε η Χίλαρι Κλίντον, αντίπαλός του μετέπειτα προέδρου είχε συνδεθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με φερόμενο δίκτυο παιδικής πορνείας σε πιτσαρία της Ουάσιγκτον. Εκ των υστέρων θεωρείται δεδομένο ότι μέσω troll και social bot η Ρωσία προσπάθησε να καλλιεργήσει κλίμα στον προεκλογικό αγώνα στις ΗΠΑ και να επηρεάσει την έκβαση των εκλογών.

Σε έρευνα του γερμανικού Πανεπιστημίου Μάιντς το 74% των ερωτηθέντων θεωρεί «κίνδυνο για την κοινωνία» τα Fake News. Ίσως ως αντίδραση ενισχύθηκε το τελευταίο διάστημα στη Γερμανία η εμπιστοσύνη αναγνωστών και τηλεθεατών σε παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης. Όλα και περισσότερες συντάξεις εισάγουν στην καθημερινή τους εργασία την εξακρίβωση πληροφοριών, γνωστότερη ως Fact Check.

«Η εξακρίβωση πληροφοριών είναι το μόνο αποτελεσματικό όπλο στον αγώνα κατά των Fake News, λέει ο Πάτρικ Γκένζινγκ δημοσιογράφος της δημόσιας τηλεόρασης ARD υπεύθυνος για την εξακρίβωση πληροφοριών. Ο δημοσιογράφος δηλώνει στην DW ότι πολύ συχνά ψευδείς ειδήσεις σχετικά με την ενσωμάτωση, τη βία στην οποία εμπλέκονται πρόσφυγες και μετανάστες και τη Παγκόσμια Συμφωνία για τη Μετανάστευση του ΟΗΕ προέρχονται από «ακροδεξιούς κύκλους». Τις περισσότερες ώρες της ημέρας τις δαπανούμε με ειδήσεις που αφορούν το προσφυγικό, τονίζει ο γερμανός δημοσιογράφος.

Οι φίλοι των Fake News δεν ενδιαφέρονται για εξακρίβωση πληροφοριών

Η μεγαλύτερη πρόκληση για όσους δραστηριοποιούνται στην εξακρίβωση πληροφοριών είναι να προσεγγίσουν όσους πιστεύουν τα Fake News που διαβάζουν. Υπάρχουν άνθρωποι που δημιουργούν τη δική τους εναλλακτική εικόνα για τη δημόσια ζωή αποκλειστικά μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης παρακάμπτοντας τα κλασικά μέσα ενημέρωσης, λέει ο Αλεξάντερ Ζενγκερλάουμπ, ο οποίος ερευνά ζητήματα «παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο» στη δεξαμενή σκέψης «Νέα Ευθύνη» του Βερολίνου. Ο δημοσιογράφος της ARD Πάτρικ Γκένζινγκ δεν έχει ωστόσο αυταπάτες και δηλώνει ότι όσοι δυσπιστούν έναντι της εξακρίβωσης πληροφοριών δεν διαβάζουν σχετικές δημοσιογραφικές ιστοσελίδες. Ο ίδιος ωστόσο τοποθετεί τους χρήστες των ιστοσελίδων της ARD για την εξακρίβωση στοιχείων από μερικές χιλιάδες σε δεκάδες χιλιάδες.

Ο Αλεξάντερ Ζενγκερλάουμπ προειδοποιεί πάντως για αποκλειστική ενασχόληση με Fake News: «Δεν μπορεί η δημοσιογραφία να ασχολείται συνεχώς με όσα δεν έγιναν. Δεν θα είχαμε τότε χρόνο για σημαντικές ειδήσεις και καθοριστικά ζητήματ». Για το λόγο αυτό οι κοινωνίες μας θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν και να γνωρίζουν πώς να ξεχωρίζουν μια πραγματική από μια ψευδή είδηση».

Ντάβιντ Ελ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος